• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +27°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Саломатлик

    Витамин ва минераллар ўртасида қандай фарқ бор ва уларнинг энг яхши манбалари қайси? Диетолог тушунтиради

    Биламизки, саломатликни сақлаш учун витамин ва минералларни етарлича истеъмол қилиш зарур. Аммо витаминлар минераллардан қандай фарқ қилиши, уларнинг ҳар бири қандай функцияларга эга ва қайси озиқ-овқатлар уларнинг энг яхши манбалари эканлиги ҳақидаги саволга камдан кам одамлар жавоб бера олади. Ушбу саволларга ушбу мақолада бирма-бир тўхталамиз.

    Фото: Championat

    Витаминлар минераллардан қандай фарқ қилади?

    Витаминлар ўсимлик ёки ҳайвонлар томонидан ишлаб чиқариладиган органик моддалар бўлиб, одамларга оз миқдорда керак бўлади. D витаминидан ташқари бошқа витаминларни синтез қилиб бўлмайди. Уларни фақат озиқ-овқатдан олиш мумкин.

    Минераллар тоғ жинслари, тупроқ ёки сувдан олинган ноорганик элементлардир. Бундан ташқари, улар атроф-муҳитдан минерални сўриб олган ўсимлик ёки бундай ўсимликни истеъмол қилган ҳайвон орқали диетага кириши мумкин. Минераллар жуда кўп, аммо улардан фақат бир нечтаси соғлиқ учун зарурдир.

    Бу шуни англатадики, минераллар организмга қабул қилинган ўсимликлар, балиқлар, ҳайвонлар ва суюқликлар орқали осонгина кириши мумкин. Витаминлар билан вазият бошқача — уларни организмга ўтказиш қийинроқ. Чунки пишириш, сақлаш ва ҳавонинг оддий таъсир қилиши бу нозик бирикмаларни фаолсизлантириши мумкин.

    Яна бир фарқ шундаки, витаминлар мураккаб тузилишга эга. Иссиқлик, ҳаво ёки кислота таъсирида йўқ қилиниши эҳтимоли мавжуд. Ўз навбатида минераллар эса кимёвий тузилишини сақлайдиган оддий элементлардир.

    Витаминлар ва минераллар ўзаро қандай таъсирлашади?

    Фото: Championat

    Барча фарқларга қарамай, витаминлар ва минераллар кўпинча биргаликда ишлайди. Мана бир нечта мисоллар:

    • D витамини организмга калсийни озиқ-овқатлардан ажратиб олиш имконини беради;
    • Темир C витамини ёрдамида сўрилади. Шунга қарамай, микроэлементларнинг ўзаро таъсири ҳар доим ҳам ижобий бўлмайди. Ҳаддан ташқари кўп миқдорда қабул қилинган C витамини организмнинг муҳим минерал мисни ўзлаштириш қобилиятини блокировка қилиши

    Минералларнинг вазифалари

    Минераллар инсон организмида кўп функцияларни бажаради:

    Фото: Championat
    • Турли тўқималарнинг бир қисми сифатида. Масалан, калсий ва фосфор соғлом суяклар ва тишлар учун материалдир;
    • Организм суюқликларининг доимий кислоталигини сақлайдиган тизимларни шакллантиради;
    • Гормонлар ва ферментларнинг бир қисми бўлиб метаболизмга таъсир қилади;
    • Ҳужайранинг қисқариш жараёнини таъминлайди.

    Микроэлементлар макроэлементлардан қандай фарқ қилади?

    Минераллар асосий минераллар ва микроэлементларга бўлинади. Бу уларнинг ҳар бирига организмнинг қанчалик муҳтожлигига боғлиқ. Бундан ташқари, баъзи минераллар ҳам антиоксидантлар сифатида таснифланади. Масалан, селен микроэлементи ҳам антиоксидант ҳисобланади.

    Фото: Championat

    Минералларнинг инсон саломатлиги учун аҳамияти қандай?

    Макроэлементлар

    Инсон организмида микроэлементларга қараганда кўпроқ бўлган макроэлементларга қуйидагилар киради:

    • Натрий — кислота-асос мувозанатини сақлаш, асаб импулсларининг пайдо бўлиши, қон плазмасидаги босимнинг шаклланиши учун зарур;
    • Хлор — меъда ширасининг хлорид кислотаси ҳосил бўлишига ёрдам беради;
    • Калий — метаболизмда, мушакларнинг қўзғалувчанлигида иштирок этади;
    • Кальций — D витамини билан биргаликда суяк тўқимасини ривожлантириш, сақлаш ва тиклашда муҳим рол ўйнайди, мушакларнинг қисқаришини, асаб фаолиятини ва нормал қон ивишини тартибга солади. Суяк минерал зичлиги пастлиги синиш хавфини оширганлиги сабабли, ҳайвон маҳсулотларини истеъмол қилишни чеклайдиган одамлар айниқса хавф остида саналади;
    • Фосфор — суяк тўқимаси, ҳужайра мембраналари ва ферментларнинг бир қисмидир;
    • Магний — углеводлар, ёғлар, оқсилларни парчалашда иштирок этади, асаб, мушак, юрак, иммун ва гормонал функциялар учун жуда муҳимдир;
    • Олтингугурт — баъзи ферментларнинг бир қисми бўлиб, суяклар, тери ва тирноқларнинг соғлиғига таъсир қилади.

    Микроэлементлар

    Фото: Championat

    Уларнинг тури кўп, лекин инсон учун энг муҳимлари:

    • Темир — кислороднинг бутун организм бўйлаб ҳаракатланишига ёрдам беради, энергия ишлаб чиқаришда, асаб, хатти-ҳаракатлар ва иммунитет тизимларининг нормал ишлашида иштирок этади;
    • Мис — асосий функцияси бир қатор ферментлар фаолияти учун муҳим бўлган редокс реакцияларида иштирок этишдир;
    • Цинк — соғлом мушаклар ва иммунитетни сақлаш учун зарур. Унинг етишмовчилиги юрак-нафас олиш функциясининг бузилишига, мушакларнинг кучи ва чидамлилигини пасайишига олиб келиши мумкин;
    • Марганец— ўсиш жараёнларини рағбатлантиради, жинсий безларнинг ишига таъсир қилади, углевод ва ёғ алмашинувини тартибга солишда иштирок этади;
    • Йод — фаол қалқонсимон гормонлар учун муҳим рол ўйнайди ва унинг етишмовчилиги гормонлар миқдорининг камайишига ва когнитив пасайишга олиб келади.

    Фтор, кобалт, никел ва кремний ҳам организм учун катта аҳамиятга эга.

    Минералларнинг энг яхши манбалари

    Организм барча керакли витамин ва минералларни олиши учун ҳайвон ва ўсимлик маҳсулотларидан иборат бўлиши керак бўлган тўлиқ диетани тузиш керак. Макроэлементлар манбалари рўйхати қуйидагича:

    • натрий, хлор: ош тузи;
    • калий: мевалар, сабзавотлар, ёнғоқлар, уруғлар, тўлиқ донлар;
    • кальций: сут маҳсулотлари, пишлоқ, ёнғоқ, донлар;
    • фосфор: уруғлар, ёнғоқлар, пишлоқ, гўшт, тухум;
    • магний: ёнғоқ, соя, исмалоқ, буғдой кепаги;
    • олтингугурт: тухум, парранда гўшти, балиқ.

    Микроэлементларнинг нормал миқдорини таъминлаш учун сиз қуйидагиларни истеъмол қилишингиз керак:

    • темир: гўшт, парранда гўшти, кўкатлар, бутун донлар;
    • мис: денгиз маҳсулотлари, донлар, ёнғоқлар;
    • цинк: гўшт, парранда гўшти, қаттиқ пишлоқ, ёнғоқлар;
    • марганец: тўлиқ донлар, ёнғоқ, чой;
    • йод: йодланган ош тузи, денгиз ўтлари, балиқ.
      Фото: Championat

    Мия, мушаклар, суяклар, нервлар, тери, қон айланиш ва иммунитет тизимининг саломатлигини сақлаш учун организмга доимий равишда кўплаб турли хил моддалар керак бўлади. Бирор кишига оз миқдорда минераллар керак, аммо бу кичик концентрацияларни ҳам олишнинг мумкин эмаслиги умумий ҳолатга таъсир қилиши мумкин.

    Бир озиқ моддасининг етишмаслиги тўғридан-тўғри маълум бир касалликка олиб келадиган етишмовчилик ҳозирча кам учрайди. Аммо шуни тушуниш керакки, 30 га яқин витамин ва минералларни организм ўз-ўзидан етарли миқдорда ишлаб чиқара олмайди. Шунинг учун диетани тўғри туза олиш жуда муҳимдир.

    Озиқланиш эҳтиёжларни қондираётганингизга ишонч ҳосил қилиш учун мева, сабзавот, тўлиқ донлар, ёғсиз оқсил манбалари, ёнғоқ ва соғлом ёғларга бой диетага амал қилиш кифоя. Бошқача қилиб айтганда, сизнинг мақсадингиз организм эҳтиёжларини қўшимчалар ва витаминлар билан эмас, балки озиқ-овқат орқали қондириш бўлиши керак.

    06.07.2023, 16:45   Изоҳ (0)   12998
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Сизда қайси витаминлар етишмайди: мустақил текшириб кўринг

    22.05.2023, 09:30

    Қанча эрта бошласангиз, шунча яхши: саломатликка фақат фойда келтирадиган 4 та соғлом одат

    21.06.2023, 09:32

    Оздиради, дезинфекция қилади, иситма туширади: анор ҳақида сиз билмаган қизиқарли фактлар

    06.07.2023, 15:50

    Гипертониклар учун парҳез: қон босимини пасайтирадиган озиқ-овқатлар

    06.07.2023, 12:30

    Қандай қилиб соғлом ичаклар депрессия билан курашишга ёрдам беради? Мутахассис тушунтиради

    05.07.2023, 19:40

    Япониялик олимлар стоматология ривожига катта ҳисса қўшадиган ихтирони тақдим этди

    05.07.2023, 16:25
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Қўнғироқлардан мобил интернетга: Тошкент мобил алоқадан фойдаланиш моделини қандай ўзгартирмоқда


    Тошкентда CRYPTO О₂ форуми бўлиб ўтди: Технология, финтеч ва тартиб‑қоидалар муҳокама қилинди 


    InfinBANK ва Kwikpay: уйингизга комиссиясиз ва меҳр билан халқаро пул ўтказмалари


    “Бизнесни ривожлантириш банки” БМТ Тараққиёт Дастури билан ҳамкорлик қилади


    AVO bank алоқа маркази: инновациялар ва янги хизмат даражаси 


    AKFA энергия тежовчи ромлари: иқлимга мослаштирилган, қулайликни кўзлаган 


    American University оf Technologyʼда бакалаврлар учун очиқ эшиклар куни


    Авваллари хуфиёна иқтисодиётда фаолият юритган эшитиш ва гапиришда муаммоси бор инсонлар энди расмий секторга қўшилиб, Пойтахт Паркинг жамоасининг бир қисмига айланди


    BYD SEALION 7: Флагман электр SUV — шаҳар кўчаларида янги етакчи 


    SonetUzStyle танловида иштирок этиш учун аризалар қабули 15 августгача узайтирилди


    ОКМКда маҳаллий думпкарлардан фойдаланилади 


    Энди Ucell иловасида Yandex Music'ни тинглаш мумкин 


    Ақлли диверсификация: нима учун керак ва капитални қандай тақсимлаш лозим? 


    ZARMED Университети: 200 та грант сизни кутмоқда


    STEM ва бизнес йўналишидаги қизлар учун TBC Bank'дан таълим грантлари — Ўзбекистонда гендер тафовутини камайтириш йўлида янги қадам

     

    Тавсия этамиз

    Трампнинг Фаластинга нисбатан нохолис сиёсати: АҚШ ЮНЕСКО аъзолигидан нега чиқяпти?

    2 август, 18:35

    Камчаткадаги ҳодиса ягона эмас: сўнгги 120 йилда рўй берган энг кучли мегазилзилалар

    1 август, 18:20

    Трамп учун хавотирлар: АҚШ президенти таниқли шахсларга ёш қизларни сотган Жеффри Эпштейннинг мижози бўлганми?

    29 июл, 17:19

    Бир кечада оддий официантдан миллионерга айланган аёл: лотереядан ютилган 10 млн доллар машмашаси

    27 июл, 09:25
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    iPhone эгаларини Android фойдаланувчиларига қараганда интернетда алдаш осонроқ — тадқиқот

    Лайфстайл | 2 август, 21:45

    Камбоджа Трампни тинчлик бўйича Нобель мукофотига номзод сифатида кўрсатди

    Дунё | 2 август, 21:25

    Божхона қўмитаси Қирғизистон чегарасида тирбандлик юзага келишидан огоҳлантирди

    Ўзбекистон | 2 август, 21:00

    Трамп Оқ уйда ҳашаматли тантаналар зали қуриб, уни АҚШга совға қилмоқчи

    Лайфстайл | 2 август, 20:55

    Андижонда “отпуска”даги ўқитувчилар мактаб таъмирлаётгани айтилмоқда

    Ўзбекистон | 2 август, 20:44

    ZARMED Университети: 200 та грант сизни кутмоқда

    Реклама | 2 август, 20:15

    Рекорд сармоялар: гигант технологик компаниялар 2025 йилда сунъий интеллект учун 115 млрд доллар сарфлади

    Дунё | 2 август, 20:40
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.