Футбол тарихидаги энг яхши қанот ҳимоячиларидан бири Кафу 1970 йилнинг 7 июнь санасида туғилган. Фаолияти давомида Бразилия терма жамоаси сафида икки марта Жаҳон Чемпионатида, икки марта Америка Кубогида ғолиб чиққан. “Рома” билан Италия чемпиони бўлган ва клубнинг шон-шуҳрат залига киритилган, “Милан” билан эса ютиш мумкин бўлган барча совринларни қўлга киритган футболчи 53 ёшга тўлди. Қуйида Кафунинг фаолияти ҳақида сўз боради.

Футзал орқали катта футболга

Кафу фаолиятининг аввалидаги икки йилни футзалга бағишлаган. Ҳимоячи Бразилиянинг Сан-Паулу шаҳри харобаларида туғилган ва етти ёшидаёқ “омадли чипта”га фақатгина футбол орқали эришиш мумкинлигини тушунган. Шу сабабли бразилиялик катта майдонда ҳам, кичик майдонда ҳам тўп тепиш учун барча имкониятлардан фойдаланди.

Кафунинг футзалга бўлган қизиқиши кейинчалик ҳам сўниб қолмади. 2012/13 йилги Чемпионлар Лигаси финали олдидан Лондонда Жованни ван Бронкҳорст ва Роберт Пирес билан футзал ўйнаганди.

Кафу, шунингдек, бразилиялик камбағал оилалар фарзандларига спорт, жумладан, футзал билан шуғулланишда ёрдам берадиган хайрия жамғармасини ташкил этган.

Теле Сантана

Кафу 18 ёшида “Сан-Паулу”нинг ёшлар жамоасига қўшилди ва дастлаб ўнг қанот ҳужумкор ярим ҳимоячиси сифатида ўйнади. Футболчининг ҳимоя чизиғига ўтиб, яхши ўйнаб кетишида Теле Сантананинг ўрни катта. Бразилия футболидаги энг омадли мураббийлардан бири Кафунинг тезлиги, бардошлилигини юқори баҳолади ва дарҳол ёш ўйинчини асосий жамоага жалб қилди. Лекин мутахассис уни позициясини ўзгартиришга мажбур қилди.

Ўзгаришлар футболчининг ҳам жамоанинг ҳам фойдасига ишлади. Кафу “Сан-Паулу” билан икки марта Libertadores Кубогида, икки марта Минтақалараро Кубокда ғолиб чиққанди. 1994 йилда Жанубий Американинг энг яхши футболчиси деб топилганди.

Сарагосага саёҳат

Ўз қитъасида муваффақиятга эришган Кафу кучини Европада синаб кўришга қарор қилади. Бироқ унинг биринчи имкониятини омадли деб айтиб бўлмайди. Футболчи “Сарагоса”да кўпроқ захира ўриндиғида ўтирди. Арагонияликлар ўнг қанот ҳимоясида тажрибали Альберто Белсуэ ўйнарди. Шунингдек, Кафу кўп баҳсларни жароҳати сабаб ўтказиб юборди. Бироқ бразилиялик ҳимоячи совринсиз қолмади.

Ўша мавсумда “Сарагоса” сенсацион тарзда Кубок эгалари Кубоги финалида Муҳаммад Наимнинг қўшиб берилган вақтнинг охирги дақиқасида урган ақл-бовар қилмас голи эвазига ғолиб чиқди. Кафу бу турнирда бор йўғи битта ўйинда иштирок этган бўлса ҳам ғолиблар қаторида эътироф этилганди.

Иккинчи лақаб

“Сарагоса”даги мавсумидан сўнг Кафу Бразилияга қайтади ва “Палмейрас” жамоасида икки йил тўп суради. Шундан сўнг футболчи яна океан ортига йўл олади. Бу сафар аввалгисидан анча омадлироқ бўлганди. “Рома”га ўтган ҳимоячи ўзининг иккинчи лақабини олади. Асл исми Маркос Евангелиста де Мораэс бўлган футболчи “Сан-Паулу”даги шериклари томонидан 1960—1970 йилларда “Флуминенсе” ва “Атлетико Минейро” жамоаларида ўйнаган Кафуринго исмли футболчи шарафига “Кафу” лақабини олганди. Италияликлар ҳимоячининг ажойиб ўйинидан ҳайратга тушган ва унга тезюрар поезд шарафига “Пендолино” лақабини берган.

Алекс Фергюсон ўз интервьюларидан бирида Кафунинг чидамлилигидан ҳайратда эканини айтади ва уни “икки юракли одам” деб атайди.

Ўн беш йилдан сўнг

Кафу “Рома”да олти ажойиб мавсумни ўтказди. Айнан “бўрилар” сафида бразилиялик ҳимоячи жаҳон миқёсидаги юлдузга айланади ва клубнинг шон-шуҳрат залига киритилади. Римдаги фаолиятида қўлга киритган энг катта ютуғи 2000/01 йилги мавсумдаги Скудетто бўлди.

Орадан икки йил ўтгач, 33 ёшли фахрийга айланган футболчи тинч жой ҳақида ўйлай бошлади ва нотинч Европани тарк этиб, Япония Жей-Лигасига ўтишга қарор қилди. Бироқ Кафунинг “Йокогама”га трансфери номаълум сабабларга кўра амалга ошмай қолди. Шу пайтда “Милан” катта саҳнага чиқди.

Миланликлар вице-президенти Адриано Галлиани футболчига 33 ёш дам олиш учун йўл оладиган пайт эмаслигини исботлади ва Кафу “россонери” таркибида 38 ёшигача ҳаракат қилди. Бразилиялик ўйинчи фаолиятининг сўнгги йилларида кўплаб совринлар қўлга киритди. Ҳимоячи 2007 йилда Чемпионлар Лигаси, Европа Суперкубоги ва Клублар ўртасидаги Жаҳон чемпионатида ғолиб чиқди.

Бу муваффақиятлар Кафуни ноёб ютуқ эгасига айлантирди. Футболчи 15 йиллик фарқ билан икки минтақанинг асосий совринлари — Чемпионлар Лигаси ва Либертадорес Кубогини ютишга муваффақ бўлди. 1992 йилда “Сан-Паулу” билан ғалабага эришган 22 ёшли болакай, “Милан”даги чемпионлигини нишонлаганда фахрий ўйинчига айланганди.

Рафиқасига бағишланган Жаҳон Чемпионлиги

Кафу Бразилия терма жамоаси сафида 142 та ўйинда майдонга тушган. Бу рекорд ҳисобланади. Уч марта Жаҳон Чемпионати финалида ўйнаган ва уларнинг иккитасида олтин медалга эга чиққан. 2002 йилдаги мундиалда эса Бразилия терма жамоасини сардор сифатида ғалабага етаклаган. Жаҳон Чемпионати кубогини биринчи бўлиб боши узра кўтариш ҳуқуқи учун эса Кафу қаттиқ курашишга мажбур бўлган. Футболчи 1990 йилларнинг охирида “селесао” сардорига айланганди, лекин 2000 йилда мураббий Вандерлей Лушембургу ҳимоячини боғичдан маҳрум қилди. Мутахассис футболчини Парагвайга қарши ўйинда олинган қизил карточка учун шу усулда жазолаганди.

Кўп ўтмай Лушембургу истеъфога чиқарилди, бироқ унинг ўрнига тайинланган Луис Фелипе Сколари ҳам сардорлик боғичини ҳимоячига қайтаришга шошилмади. Мураббий расмий сардор ролида Эмерсонни кўрганди. Аммо Жаҳон Чемпионати бошланишидан аввал ярим ҳимоячи жароҳат олди ва мусобақада иштирок этмайдиган бўлди. Сардорлик мақоми Кафуга қайтди.

Ҳимоячи ўша чемпионатда чинакам жамоа етакчиси эди. Бразилиянинг Роберто Карлос ва Кафу ҳаракат қилаётган қанотлари ҳар қандай рақибни даҳшатга соларди.

Финалда Германия мағлуб этилганидан сўнг, Кафу кубокни боши узра кўтарди ва баланд овозда “Мен сени севаман, Регина!”, деб бақирди. У Жаҳон Чемпионатидаги ғалабасини рафиқасига бағишлаганди.

Фаолиятини якунлаганидан кейин Кафу ташвишсиз ҳаёт кечиришни бошлади. 2018 йилда берган интервьюсида “Мен жуда ҳам бахтли инсонман. Ҳар куни эрталаб уйғонганимдан хурсанд бўламан”, деганди. Бироқ 2019 йилда ҳаммаси ўзгарди.

Ўша йилнинг ёзида Кафунинг кўпмиллионлик қарзлари йиғилгани ҳақида маълумот пайдо бўлди. Сентябрь ойининг бошида эса бразилиялик футболчининг ўғли Данило футбол ўйнаётган вақтда юрак ҳуружига учради ва шифохонада вафот этди. Кафунинг ўғли ўттиз ёшда эди.

Кафу учун дахшатли 2019 йил ҳали тугамаганди. Октябр ойида собиқ футболчи Бразилиядаги энг йирик жиноий гуруҳ билан алоқадорликда гумон қилинди. Полиция жиноий гуруҳ ҳисобчисига Сан-Паулу штатидаги бинолар ва ерларни сотиш учун пул ўтказилгани бўйича ишни текшираётганди.

Кафу миш-мишларни тезда рад этди. “Бунинг барчаси ёлғон. Бу маълумот қаердан чиққанини билмайман. Чунки у туманда менинг мулким йўқ”.

Доимо табассум қилиб турадиган футболчи бу оғир вазиятни ҳам енгиб ўтиб, яна одамларга табассум улашишда давом этди.