“Вита” сўз лотин тилидан таржима қилинганда ҳаёт деган маънони англатади ва витаминлар унинг номи билан аталган. Чиндан ҳам витаминларсиз ҳаёт йўқ!
Организмнинг соат каби ишлаши учун унга биокимёвий зирҳ ва қалқонлар керак: витаминлар шу вазифани ўтайди. Микроэлементлар ҳужайра, тўқима ва органларнинг ҳаётий фаолиятини ташкил этувчи метаболизмнинг энг мураккаб механизмини фаоллаштирадиган ферментлар ва катализаторлар молекулаларида жойлашган. Витаминлар организмда синтез қилинмайди (D, B1, B6, B12 каби тўртта витаминдан ташқари) ва уларга бўлган эҳтиёж баъзан юқори бўлади, айниқса стресс, зўриқиш ва мавсумдан ташқари ҳолатларда.
Витамин етишмовчилигини текширинг
Қуйидаги саволларга жавоб беринг. Сизда “Ҳа” жавоби қанчалик кўп бўлса, организмдаги витамин етишмовчилиги шунчалик юқори бўлади. Камчиликни тўлдириш учун диетани кўриб чиқинг (ва шифокорга учрашни унутманг).
- Витамин А: тиниқ юз ва бенуқсон тирноқлар
- Кўзларингиз чақнаб туриши йўқолдими?
- Терингиз қуриб, ранги хиралашиб, янги ажинлар пайдо бўлдими?
- Лаб ёрилиб кетганми?
- Сочларингиз жилосини йўқотган, ҳажмдор эмас ва қисм-қисм бўлиб тўкиляптими?
- Тирноқларингиз қимирлайди, синади ва устида қора чизиқчалар пайдо бўлганми?
Қаердан олиш керак? Жигар, сабзи, манго, шафтоли, туршак истеъмол қилинг, исмалоқдан салатлар тайёрланг, петрушка, отқулоқ, кўкатлар ва қизил қалампир — барчасини ўсимлик ёғи ёки сметана билан аралштиринг А витамини ёғсиз организмда сўрилмайди.
- Витамин B1: сержило сочлар ва чиройли қомат
Фото: Лиса
- Сизга ширинлик ва хамир овқатлар ёқадими?
- Сочларингиз шикастланган, синган ва секин ўсадими?
- Шамоллашдан тузала олмаяпсизми?
- Кўзларингиз остидаги доиралар сизни ташвишлантиряптими?
- Узук тақсангиз, шишган бармоқлардан чиқмай қоладими?
- Кўп чой ва қаҳва ичасизми?
Қаердан олиш керак? Буғдой кепаги, хамиртуруш, униб чиққан дон, соя, гречка ва ёрмалар, маккажўхори, дуккакли экинлар, ерёнғоқ, финдук, ёнғоқда жуда кўп витамин B1 мавжуд. Ушбу маҳсулотларни чой ва қаҳва билан ичманг — улар қимматли витаминнинг организмда сўрилишига йўл қўймайди.
- Витамин B2: Силлиқ тери ва ипакдек лаблар
- Лабларингиз қуруқ ва ёрилганми?
- Оғизнинг четлари ёпишиб қоладими?
- Кўзларингиз ёшланиб турадими?
- Сочингиз тўкиладими?
- Гўшт емайсизми?
Қаердан олиш керак? B2 витамини сут маҳсулотлари, пишлоқ, жигар, буйрак, тухум сариғи, қўзиқорин, хамиртуруш, нок, шафтоли, помидор, сабзи, лавлаги, гулкарам ва исмалоқда мавжуд.
- Витамин C танқислиги
Фото: Лиса
- Терингиз эластиклигини йўқотиб, юзингизда янги ажинлар пайдо бўлдими?
- Тирнаб олинган жароҳат ва яралар тез битмайдими?
- Оғиздан нафас оласизми?
- Тиш милкидан қон кетадими?
- Сабабсиз асабийлашяпсизми?
- Тез чарчаб, доимо ўзингизни заиф ҳис қиласизми?
- Қанча ухласангиз ҳам уйқуга тўймайсизми?
Қаердан олиш керак? Янги резавор ва мевалардан, цитрус мевалари, олма, гилос ва қора смородина янги сиқилган шарбатлар аскорбин кислотасига бой. C витамини (аскорбин кислотаси) коллаген ишлаб чиқариш учун зарурдир, бунинг натижасида тери эластиклиги сақланиб қолади.
- H витамини: соч илдизларидан тирноқ учларигача мукаммаллик
- Терингиз сезгир ёки ёғли бўлиб қолдими?
- Юзингизда ҳуснбузарлар борми?
- Сочингизнинг ранги ўзгариб кетганми?
- Сочингиз кесилганидан кейин секин ўсяптими?
- Тирноқларингиз синадими?
Қаердан олиш керак? Косметологлар гўзаллик витамини деб атайдиган ва “H” ҳарфи билан белгиланган биотин орқали организмни озиқлантиринг. Жигар, соя маҳсулотлари, қайнатилган тухум сариғи (хоми таркибида H витаминининг сўрилишига тўсқинлик қилувчи моддалар мавжуд), сут, ёнғоқ ва меваларда етарлича учрайди. Соч тарагандан кейин тароқда кўп соч қолса, H витамини комплексларини қабул қилинг.