Бошнинг мунтазам қичиши, жилосиз ва мўрт сочлар — бу аломатларнинг барчаси кўпинча қазғоқ каби нохуш ҳодисага ҳамроҳ бўлади. Нима учун бош кепакланади, уни даволаш мумкинми ва олдини олиш учун сочни қандай парвариш қилиш керак? Агар сизни қазғоқ муаммоси қийнаётган бўлса, ушбу мақола сиз учун фойдадан ҳоли бўлмайди.

Қазғоқ нима?

Бош терисида майда ёки катта тери бўлаклари ажралиши қазғоқ дейилади. Статистикага кўра, одамларнинг 50 фоиздан ортиғи бу муаммога дуч келади. Кўпинча қазғоқ ёш ва ўрта ёшдаги эркакларни безовта қилади.

Ушбу нохуш ҳолатнинг белгилари кўпчиликни безовта қилади ва унинг клиник кўриниши қуйидагича бўлади:

• қичишиш;
• терининг қаттиқлашиш ҳисси;
• камдан кам ҳолларда бош териси ва сочларда ёғ миқдори ортиши;
• тирнаш ва у билан боғлиқ тери эритемаси.

Қазғоқ қандай пайдо бўлади?

Унинг пайдо бўлиши соч ва бош терисини нотўғри парвариш қилиш билан боғлиқ деган қарашлар мавжуд. Бу қисман тўғри чунки сочингизни жуда кам ёки тез-тез ювиш муаммога олиб келиши мумкин. Шунингдек, парвариш маҳсулотларидан меъёрдан ортиқ фойдаланиш ҳам қазғоққа сабаб бўлади.

Аммо бошқа сабаблар ҳам бор. Масалан, ҳаво ҳарорати ва атроф-муҳит намлигининг ошиши туфайли кепак ҳосил бўлади. Энг охирги ролни инсоннинг иммунитет ҳолати ва ирсият хусусиятлари, шу билан бирга гормонал фон ўйнайди.

Баъзида кепак себореик дерматит ва псориаз каби тери касалликларига ҳамроҳ бўлади. Шу боис юқоридаги белгиларга эътибор қаратиш керак. Бундай ҳолларда қазғоқни йўқ қилиш учун бир нечта тор мутахассис шифокорларнинг аралашуви талаб қилинади.

Қазғоқни мустақил даволаш мумкинми?

Одатда, биринчи марта қазғоққа дуч келган одам уни ўзи енгишга ҳаракат қилади. Бунинг учун у махсус шампун сотиб олади, лекин кўпинча керакли натижага эришмайди. Бундай шампунлар, биринчи навбатда, комплекс даволаш самарасини мустаҳкамлаш учун қўллаб-қувватловчи ва қўшимча чора сифатида ишлатилиши керак, аксинча эмас.

Қазғоқни камайтиришда уйда соч парваришини ўзгартириш ёрдам беради. Муаммонинг биринчи белгисида нима қилиш керак:

• соч ва бош терисига ҳарорат таъсирини камайтириш, яъни сочни илиқ (иссиқ ёки совуқ эмас) сув билан ювиш;
• дазмол ва бошқа соч турмаклаш воситаларидан воз кечинг, агар сочларингизни фен билан қуритсангиз, фен фақат паст ҳароратда бўлсин;
• соч учун қаттиқ эластик тасмалар, тез-тез тараш пайтида юзага келадиган сочларнинг механик шикастланишидан асранг;
• бош терисининг аэрациясини яхшиланг: бунинг учун сочларни бир муддат ёйиш керак;
• микроциркуляцияни яхшилаш учун бошни массаж қилинг;
• ёзда сочингизни қуёшдан ҳимоя қилинг ва узоқ вақт давомида ултрабинафша нурлари остида қолманг;
• соч ювишга мўлжалланган махсус ниқобларни қўлланг: баъзи доривор ўсимликларнинг экстракти (ялпиз, бибария, ромашка, қайин) яллиғланишга ва қичимага қарши таъсирга эга.

Уйда кепакни импровизация қилинган воситалар билан даволаш яхши самара бериши мумкин, аммо индивидуал хусусиятлар ва баъзи таркибий қисмларга нисбатан организмнинг қарама-қарши реакциясини ҳисобга олиш муҳимдир. Ахир, қазғоқнинг ўзи масалан, янги шампуннинг таркибий қисмларига реакция бўлиши ҳам мумкин.

Қазғоқни даволаш курси тугамагунча, сочни бўямаган маъқул. Кимёвий бирикмалар қўшимча аллергия ва бош терисида тирналиш хусусиятини келтириб чиқариши мумкин ва бу вазиятни янада оғирлаштиради.

Қандай муолажалар ёрдам беради?

Текширув ва маслаҳатлашувдан сўнг трихолог билан биргаликда профессионал муолажаларни танлаган афзал. Одатда дарсонвализация бош териси ҳолати учун тавсия қилинади. Қазғоқни даволашда ултратовушли тозалаш, криёмасаж ва озон терапияси каби кимёвий пилинг ҳам самарали ҳисобланади.

Қачон шифокорга кўриниш керак?

Агар одам қазғоқни кетказиш учун сочни уй шароитида парвариш қилишни ўзгартирса, махсус шампунни танласа, бошини ювиш ва қуритиш бўйича юқоридаги тавсияларга амал қилса-ю, аммо кепак кетмаса, трихолог билан боғланиш зарур. Баъзи ҳолларда қазғоқни даволашда бирга келадиган касалликларни аниқлаш ёки истисно қилиш учун бир қатор тест ва текширувлар талаб қилинади.

Натижаларга асосланиб, трихолог зарур таъсирга эга бўлган компонентли маҳсулотларни буюриши мумкин. Масалан, синтетик бирикмалар (климбазол, цинк пиритион, миконазол, клотримазол) ва табиий (чой дарахти эфир мойи, эвкалипт, қайин қатрони ва кўмир қатрони).

Таъсир ва натижани сақлаб қолиш учун диетага риоя қилиш тавсия этилади. Тез ҳазм бўладиган углеводларни эмас, балки цинк, B витаминлари ва тўйинмаган ёғли кислоталарга бой овқатлар истеъмол қилинг. Шунингдек, мултивитаминли минерал комплексларни қабул қилинг, мезотерапия, плазма терапияси ва бош терисини биорепарация қилдиринг.