Фақат кроссворд эмас: деменция билан курашда яна қайси машғулотлар ёрдам беради?

Деменциянинг ҳар учинчи ҳолати олдини олиш мумкин бўлган сабабларга боғлиқ. Неврологлар деменция эртами-кечми ҳаммада пайдо бўлади, деб ҳисоблайди. Афсуски, статистика уларнинг хавотирлари тўғрилигини тасдиқлайди: Алцгеймер касаллиги умр кўриш давомийлигини қисқартирадиган ва энг муҳими, унинг сифатини сезиларли даражада камайтирадиган энг кенг тарқалган сурункали касалликлар бешталигига киради.

Ўзингизда хавфни камайтириш учун қон босими ва қанд даражасини кузатиб боринг. Кўпроқ сув ичиш ва тўғри овқатланиш, жисмоний машқ қилиш, шунингдек, мия ва нейрон алоқаларини доимий равишда ишлатиш керак. 80-90 ёшда ҳам ақлни равшан сақлаб қолиш учун ҳозир ёшингиз нечада бўлишидан қатъий назар, бугунданоқ вақт ажратишингиз ва эътибор беришингиз керак бўлган бир нечта ёқимли машғулотлар бор.

Кўпроқ пиёда юринг

Жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланадиган бўлсак, нафақат мушаклар кучаяди: спорт миямизнинг когнитив функцияларни сақлаш учун муҳим бўлган қисмларини ҳам ривожлантиради. Бундан ташқари, беморга аллақачон деменсия ташхиси қўйилган бўлса ҳам, мунтазам равишда пиёда юриш — кунига камида бир соат — мия фаолиятини яхшилайди. Хусусан, миядаги глюкоза алмашинуви ошади бу эса деменсия хавфига таъсир қилувчи жуда муҳим параметр.

Мулоқот

Ёшимиз улғайгани сайин, биз учун ижтимоий муносабатлар шунчалик зарур: баъзи тадқиқотларда дўстлар ва танишлар билан мунтазам учрашувлар касаллик хавфини 70 фоизга камайтириши мумкинлиги қайд этилган. Бундан ташқари, шифокорлар ёшларга имкон қадар ижтимоий тармоқларда камроқ вақт ўтказишни тавсия қилсалар, айнан ижтимоий тармоқлар кекса авлод учун жуда фойдали мулоқот майдонига айланади деган фикрни илгари суради. Ижтимоий тармоқлар ҳақиқатан ҳам “жонли” мулоқотнинг ўрнини боса олади ва миямизни фаол ушлаб туради.

Тикувчилик билан шуғулланинг

Тўқиш, кашта тикиш ва диққатни жамлаш каби кичик такрорий ҳаракатларни талаб қиладиган бошқа машғулотлар нафақат жисмоний, балки руҳий саломатлик учун ҳам хавфли бўлган стрессдан халос бўлишга ёрдам беради. Мунтазам стрессга дучор бўлган одамларда деменсия ривожланиш эҳтимоли икки баравар юқори бўлади.

Медитация қилинг

Тадқиқотчилар мунтазам медитация мия хотирани бошқарадиган қисмларини мустаҳкамлайди деб ҳисоблайди. Бундан ташқари, медитация сурункали стрессга қарши яна бир жуда самарали воситадир.

Ўрганишда давом этинг

Қанчалик кўп ўқиган бўлсангиз, деменсия ривожланиш эҳтимоли шунчалик паст бўлади, қўшимча қилади ҳисобот муаллифлари. Улар келтирган тадқиқотлар натижалари шуни тасдиқлайдики, фақатгина ўрта мактаб маълумотига эга бўлган катталар, натижада касалликни ривожланиш хавфи юқори. Шундай экан яна ўқинг: курсларда, университетда, мустақил равишда — бу ҳақиқатан ҳам фойдали.