Украина ташқи ишлар вазири ўринбосари Андрей Мелник 2023 йилда урушни тугатиш учун мамлакат иттифоқчилари ёрдамни 10 баробарга ошириши кераклигини айтди. Бу ҳақда у Twitterъдаги саҳифасида маълум қилди.
Андрей Мелник Украина кўрсатилаётган ҳарбий ёрдам учун иттифоқчилардан миннатдор эканини, бироқ бу етарли эмаслигини таъкидлади. У Ғарб давлатларини қолган “сунъий қизил чизиқлар”ни кесиб ўтишга чақирди. Сиёсатчи бу орқали узоқ масофага учадиган қуроллар ва қирувчиларни назарда тутди. Уруш қанча узоқ давом этса, Украина қурол ва ўқ-дориларга шунчалик муҳтож бўлади.
Ташқи ишлар вазири ўринбосарининг таъкидлашича, ҳозиргача Украинага ҳарбий ёрдам беришдан ўзини тийган бир қатор давлатлар бор, шунинг учун Украина дипломатияси устида ишлаш керак.
“Шунинг учун биз ҳамкорларимизни барча сунъий қизил чизиқлардан ўтиб, Украинага қурол етказиб бериш учун ЯИМнинг 1 фоизини ажратишга чақирамиз”, — деб ёзади дипломат.
Шунингдек, у 2023 йилда урушни тугатиш учун дунё зарур ресурсларга эга эканига ишонч билдирди. Мелник ҳозирги жанговар ҳаракатларни Иккинчи жаҳон уруши билан таққослади, ўшанда АҚШ ҳукумати ленд-лиз ёрдами учун 50 миллиард доллар ажратган. Бироқ ҳозирги нархларда ёрдам миқдори тахминан 700-800 миллиард долларни ташкил қилади.
“Бизнинг иттифоқчиларимиз мазкур уруш кўламини тушуниши, ёрдамни ҳозиргидан камида 10 баробар ошириш керак”, — дейди Мелник.
АҚШ нима сабабдан ҳалигача Украинага ленд-лиз бўйича қурол етказиб бермаяпти?
2022 йилнинг баҳорида АҚШ расмийлари Украинага ленд-лиз дастури бўйича қурол сотишни маъқуллаган эди, аммо дастур доирасида Киевга қурол етказиб бериш ҳали бошланмаган.
Politico нашрига кўра, бунга сабаб Вашингтон ҳали имкон борида Киевга қурол-яроғларни беғараз етказиб беришни истамоқда.
Ленд-лиз кечиктирилишининг яна бир сабаби шундаки, ҳозир Демократик ва Республикачилар партиялари Украинани қурол-яроғ билан таъминлаш зарурати тўғрисида келишиб олган. Демократик конгрессменлардан бирининг ёрдамчиси таъкидлаганидек, агар республикачилар ўз фикрини ўзгартирса ёки жамоатчиликнинг кайфияти ўзгарса, Киев таъминотини қонунчилик ёрдамида блоклашга уринишларини четлаб ўтиш учун ленд-лиз дастури ишлатилиши мумкин.
Ленд-лиз нима?
Ленд-лиз — дастур, унга кўра, Қўшма Штатлар Иккинчи жаҳон уруши пайтида иттифоқчиларга ҳарбий техника ва жиҳозларни узоқ муддатли ижарага ёки қарзга берган. 1941 йил мартидан 1945 йилнинг августигача АҚШ иттифоқчиларга умумий қиймати 50 миллиард доллардан ортиқ ленд-лиз ёрдамини ўтказган, шундан 11 миллиард долларга яқини СССРга тўғри келади.
Украинага ленд-лиз дастури бўйича ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги қонун лойиҳаси Россиянинг Украинага босқини бошланишидан аввал, 2022 йил январь ойи охирида АҚШ Сенатига киритилган эди. Қонун АҚШ президентига “Украина аҳолисини Россия ҳарбий босқинидан ҳимоя қилиш ва бошқа мақсадлар учун” қурол-яроғ етказиб бериш бўйича Киев билан келишувлар тузишда кенгайтирилган ваколатларни беради. Умуман олганда, ҳужжат мамлакатга ҳарбий ёрдам етказишни тезлаштиради ва соддалаштиради.
АҚШ президентининг кенгайтирилган ваколатлари уруш тугаганда, шунингдек, Украина билан чегаралар яқинида Россия қўшинларининг сони 2021 йилнинг мартигача бўлган ҳолатга қисқарганда тугатилади.
Россия Давлат Думасининг спикери Вячеслав Володин ленд-лиз дастури Украинани қарзга олиб келишини айтди. “Ленд-лиз — бу товар кредити ва у арзон эмас: Қўшма Штатлар етказиб берадиган барча ўқ-дорилар, жиҳозлар ва озиқ-овқат ҳақини Украина фуқароларининг келажак авлодлари тўлайди. Зеленский мамлакатни қарзга ботирмоқда”, — деди у.
Изоҳ (0)