• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +34°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Ўзбекистонда зилзила: бинолар бардошлими, яна ер силкиниши кутиляптими?

    Тожикистонда 23 март куни содир бўлган ер силкиниши Ўзбекистон ҳудудида ҳам сезилди. Воқеа ижтимоий тармоқларда муҳокамаларга сабаб бўлмоқда. ЎзФА Сейсмология институти олимлари журналистлар билан мулоқот ўтказиб, зилзила юзасидан бир қатор саволларга жавоб қайтарди. Мулоқотда “Дарё” мухбири ҳам иштирок этди.

    “Бир зонадаги зилзила бошқасига таъсир қилади”

    Мулоқотда физика-математика фанлари номзоди Улфат Нурматов Марказий Осиё – ягона геодинамик ҳудуд эканини айтди. Олимнинг таъкидлашича, минтақаданинг бир қисмида бўлаётган геодинамик жараён иккинчи қисмига ҳам таъсир кўрсатмай қолмайди.

    “Лекин ҳар бир ҳудуднинг зилзила содир бўлиб турадиган алоҳида, фаол зоналари мавжуд. Марказий Осиёдаги энг сеймик жой – Помир ва Тяньшань  тоғлари тўқнашган ҳудудда. Асосан, 7 магнитудан ортиқ зилзилалар айнан ўша зонада содир бўлади. Ҳаттоки, унинг шарқий қисмида 8,2 магнитудаги Қашқар зилзиласи содир бўлган. Марказий Осиёда ундан кейин бу қадар кучли зилзила содир бўлмаган. Орада бир неча зоналар мавжуд. Ўзбекистон ҳудудида у ҳудудларга қараганда кучсиз зилзила бўлади. Умуман олганда, Марказий Осиёда 6 баллдан юқори зилзилар сони бармоқ билан санарли даражада оз”, – деди мутахассис.

    Улфат Нурматов 
    Фото: “Дарё”

    Улфат Нурматов Туркиядаги зилзила сунъий уюштирилган бўлиши мумкинлиги ҳақидаги қарашларга ҳам илмий муносабат билдирди.

    “Ҳозир одамларнинг оғзига элак тутиб бўлмайди. Бунга ўхшаш фикрлар жуда кўп. “Космосдан беш ярим метрли снаряд ташланган, у ер остига кириб портлаган”, деган гаплар ҳам айтилмоқда. Шуни билиб олишимиз керакки, ҳар битта инсон қўли билан қилинадиган сунъий фожеалар табиий зилзиладан тубдан фарқ қилади. Яъни зилзила билан сунъий равишда уюштирилган портлашни ажратиб олиш мумкин. Буларни бир-бири билан адаштириш мумкин эмас”, – деди олим.

    Магнитуда билан баллнинг фарқи

    Улфат Нурматовнинг айтишича, магнитуда бу зилзила ўчоғидан ажралиб чиқаётган энергиянинг катталигидир.

    “Балл эса зилзиланинг таъсирида ер юзида намоён бўладиган оқибатларни белгиловчи параметр, айнан ер юзидаги биноларнинг бузилиши, одамларнинг унга бўлган реакциялари. Ўшанга қаратиб маълум бир шкала ишлаб чиқарилган”, – деди у.

    “Қурувчилар бинони арзонроқ қуришга ҳаракат қилади”

    Суҳбат давомида ЎзФА академиги Кахарбай Абдуллабеков “Ўзбекистонда бинолар кучли зилзилаларга бардошлими?”, деган саволга жавоб қайтарди. Олимнинг айтишича, республикадаги барча вилоят ва шаҳарларнинг сейсмик режалари ишлаб чиқилган. Қоидаларга амал қилиб қурилган бинолар, белгиланган баллдаги зилзилага бардош беради.

    Кахарбай Абдуллабеков
    Фото: “Дарё”

    “Сейсмология институти бутун республика бўйича қаерда, қанақа куч билан зилзила бўлиши тўғрисида умумий сейсмик планлаштириш харитасини тузган. Қурилиш қоидалари ва меъёрлари белгиланган ҳужжут мавжуд. Ана ўша ҳужжатнинг асосини бизнинг институт тузиб берган. Бино лойиҳасини қурувчиларнинг ўзи қилади. Фақат юқори баллга бардошли бинолар қурилишининг нархи ҳам қимматлашиб боради. Масалан, оширилган ҳар бир балл учун нархлар 10 фоиз, ҳатто 15 фоизгача ошади. Агар бинонинг нархи 10 миллиард сўмлик бўлса, у 8—9 балллик зилзилага мўлжаллаб берилса, қиймат 20 миллиард сўмга кўтарилади. Шунинг учун қурувчилар иложи борича баллни пасайтиришга ҳаракат қилади. Лекин институтнинг вазифаси қаерда қанақа куч билан зилзила бўлишини аниқлаш. Қурувчилар ана ўшанга қараб тузилган харита асосида бино қуришлари зарур”, – деди мутахассис.

    “Тошкентнинг 70-80 фоизи 9 баллик зонага киради”.

    Академик Кахарбай Абдуллабеков Тошкент шаҳри қанча баллик зилзила ҳудуди экани ҳақида ҳам маълумот берди.

    “Ҳудудни умумий сейсмик планлаштириш харитаси бор. Тошкентнинг 70 фоиз жойи соз тупроқ билан қопланган, қалинлиги ҳар хил. Шунинг ҳисобига Тошкентга зилзила кучи бир балл қўшиб берилади. Масалан, 7 баллик бўлса, 8 балл билан сезилади. Умуман олганда, Тошкентнинг 70—80 фоизи 9 баллик зонага киради. Сергели тумани томонлар қумли жойлардир. У ер 8 баллик ҳудуд ҳисобланади”, – деди олим.

    Академикнинг таъкидлашича, Сейсмология институти республикадаги 40 дан ортиқ шаҳарларга сейсмик микропланлаштириш харитасини тузиб берган.

    “Бинони мустаҳкам қуриш керак. 2011 йилда Японияда содир бўлган зизлила Туркиядагидан кучлироқ эди. Аммо Японияда бирорта одам ўлмади. Чунки бинолар ҳақиқий бўладиган зилзиланинг кучини ҳисобга олиб, қурилиш меъёрларига амал қилиб қурилган. Лекин Туркияда, афсуски, гап зилзилада эмас, қурувчиларда. У ерда яхши сейсмолоклар бор. Улар зилзила кучини тўғри белгилаган. Лекин қурувчилар биноларни ўшанга мослаб қурмаган. Айб қурувчиларда. Худди баланд бинонинг тагини қилич билан кесгандай тўкилиб тушяпти”, – деди Кахарбай Абдуллабеков.


    24.03.2023, 18:10   Изоҳ (0)   28345
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    2023 йилги закот нисоби, фитр садақа ва фидя миқдори белгиланди

    24.03.2023, 18:01

    Амударёда темирйўл линиясининг бир қисми қулаб тушгани юзасидан маълумот берилди 

    24.03.2023, 17:59

    Улуғбек Рўзиқулов яна “Ўзавтосаноат” раиси этиб тайинланди

    24.03.2023, 17:58

    Тошкентда фуқарога хонадоннинг ярим млрд сўм миқдоридаги улуши ундириб берилди

    24.03.2023, 17:47

    Асака тумани собиқ ҳокими иши юзасидан қўшимча маълумот берилди 

    24.03.2023, 17:07

    Сурхондарёда мактаб ўқитувчилари “Open budget”да овоз тўплашга мажбурланаётгани айтилди 

    24.03.2023, 16:43
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    ЛУКОИЛ: ёш истеъдодлар овози катта саҳнада янгради


    Xon Saroy томонидан анъанавий “Менинг орзуйимдаги уй” расмлар танлови бошланди 


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Систит — бу уят эмас!


    Ўзбекистон Миллий банки Хитой юани айирбошлаш хизматини Тошкент шаҳри ва пойтахт аэропортида йўлга қўйди


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда

     

    Тавсия этамиз

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Россияда 15 ёшли қизга жинсий тажовуз қилган ўзбекистонлик ушланди

    Ўзбекистон | 3 июн, 16:57

    Индонезияда 3 нафар британиялик ўлимга ҳукм қилиниши мумкин

    Дунё | 3 июн, 16:52

    Тошкентда чўкаётган қизни қутқариб, ҳалок бўлган фуқаро “Жасорат” медали билан мукофотланди

    Ўзбекистон | 3 июн, 16:47

    Марк Цукерберг рафиқаси учун ноёб автомобиль буюртма қилди

    Лайфстайл | 3 июн, 16:43

    Нега музлаткичга магнитлар ёпиштириш мумкин эмас?

    Лайфстайл | 3 июн, 16:25

    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар

    Реклама | 3 июн, 15:00

    Ўзбекистонда доллар курси яна кўтарилди 

    Ўзбекистон | 3 июн, 16:24
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.