Гўдак оғриб қолдими? Уни ўзингиз даволай олишингизга ишончингиз комил бўлса ҳам, шифокорни таклиф қилинг. Доктордан ёрдам сўрамаган оталар ва оналар бир нечта катта хатоларга йўл қўяди. Шулардан бир нечтаси қуйида ҳавола этилади.
Болага нотўғри ташхис қўясиз
Сизнингча, болани умумий шамоллаш белгилари безовта қилмоқда. Лекин аслида унинг ниқоби остида бошқа касаллик яширинган бўлиши мумкин. Мисол учун, қизамиқ, қизилча, вирусли гепатит, полиомиэлит ва бошқа кўплаб инфекциялар бурун битиши, томоқ оғриғи билан бошланади. Баъзида улар шу аломатлар билан чегараланади. Бундай ҳолларда шифокорлар касалликнинг “ўчирилган” шакллари ҳақида гапиришади. Аммо бола буни осонлик билан бошдан кечирган бўлса ҳам, у ҳали ҳануз узоқ вақт давомида вирусларни тарқатувчи бўлиб қолади, яъни у бошқа болаларга вирус юқтиради. Тажрибали шифокор боладаги аломатларни эпидемиологик маълумотлар ва таҳлил натижалари билан таққослаб, нимадир нотўғри эканига шубҳа қилади.
Бундан ташқари, болалик давридаги кўплаб инфекциялар, хусусан, қизамиқ, қизилча, скарлатинада тошма баъзан қисқа вақт ичида пайдо бўлади ва у шу қадар яширин бўладики, оналар уни аллергия деб ўйлайди ёки умуман сезмайдилар. Натижада бола ўзи юқтирган инфекцияларга қарши эмланишни давом эттиради, гарчи энди бу шарт бўлмаса ҳам. Аммо энг ёмони, у скарлатина билан оғриган беморларга асоратларни олдини олиш учун буюриладиган антибиотиклар каби мақсадли даволаниш курсини олмайди. Шу тарзда даволанмаган болаларда буйраклар, юрак ва бўғимларга зарар етказиш хавфи ортади ва уларнинг патологияси дарҳол пайдо бўлмайди, узоқ вақт ўтиб келгусида асоратлар юзага чиқади. Шундай экан боланинг соғлиғига хавф солманг!
Касалликнинг умумий картинасини бузиш
Сизнинг мустақил ташаббусингиз билан болага берган дориларингиз таъсири остида касаллик аломатлари бузилган бўлиши мумкин. Бу, айниқса, гўдак қорин бўшлиғидан шикоят қилганда хавфлидир: шифокор буни сезади — қаерда кўпроқ оғриётганини аниқлайди — бу ичак инфекцияси, кўричак ёки странгуляцияланган чуррани аниқлашнинг ягона йўлидир. Агар болага оғриқ қолдирувчи ёки иситмани туширувчи дори ичирган бўлсангиз (иситма туширувчи дорилар ҳам оғриқ қолдирувчи таъсирга эга), оғриқ сусаяди ва бола сизга яхшиланаётгандек туюлади, гарчи яллиғланиш жараёни одатдагидек давом этаверса ҳам. Шу тариқа, сиз болага ёрдам бериш учун қимматли вақтни ўтказиб юборасиз!
Нотўғри дори бериш
Касаллик симптомларининг ўзига хос хусусиятларини билмасдан туриб, уни ўтказиб юбориш осон. Масалан, трахея ва бронхларда шилимшиқ фаол шаклланган ва уни йўталиб чиқариб ташлаши керак бўлган бир вақтда болага қуруқ йўтал сиропини бериш. Ёки оналар жуда яхши кўрадиган ацесистеин кислотасига асосланган дори-дармонларни қабул қилиш — бу самарали восита, аммо астматик бронхитга мойил бўлган гўдакларда (кичик астматикларни ҳисобга олмаганда) астма хуружини қўзғатиши мумкин. Дори шифокор томонидан танланиши зарур!
Қарши кўрсатмаларни инобатга олмаслик
Фарзандингиз грипп ёки сув чечак билан касалланганми? Ацетилсалицил кислотасидан (аспирин) ташқари бошқа антипиретик воситалар бўлмаса ҳам, ушбу дори воситасидан фойдаланманг! Болада қон кетиши, шунингдек, қонда қанд миқдорининг кескин пасайиши ва кўпинча ўлим билан якунланадиган энг оғир Рее синдромигача бўлган бошқа асоратлар пайдо бўлиши эҳтимолдан ҳоли эмас! Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ушбу дорини болаларда қўллашни тавсия этмаслиги ажабланарли эмас. Унинг раҳбарлари дорихоналарда аспиринни фақат рецепт бўйича бериш масаласини ҳукумат даражасида кўтарган.
Нотўғри доза танлаш
Баъзан ота-оналар айнан болалар учун ишлаб чиқарилган таблеткалар ўрнига уйдаги дори қутисида мавжуд бўлган катталарга мўлжалланган дориларни қисмга бўлиб, бир қисмини болага ичиришга одатланишган. Бу хато. Биринчидан, бу ҳолда сиз дозани нотўғри ҳисоблаш ёки оддийгина таблеткаларни тенг қисмларга ажрата олмаслик билан осонгина хатоликка йўл қўясиз. Иккинчидан, дорининг яхлитлигини бузиш мумкин бўлмаслиги: бу гўдак тишларининг ҳолатига ва дорининг сўрилишига салбий таъсир кўрсатади, айниқса, капсулалар, дражелар ва қобиқланган таблеткалар ҳақида гап кетганда бу ишни қилиш ярамайди.
Учинчидан, боланинг дори-дармонларини ширин қилишга ҳаракат қилиш, яъни уни мураббо, музқаймоқ, мусс билан аралаштириш ёки ичига ширинлик қўйиб ичириш орқали дорининг фойдали таъсирини сезиларли даражада зарарсизлантирасиз.
Болани керакcиз дори-дармонлар билан тўлдириш
Агар ҳарорат 38-38,5 даража оралиғида бўлса, бола яхши аҳволда бўлади, агар олдин тутқаноқ кузатилмаган бўлса, иситма туширувчи дорилар бир оз ктиб турсин. Организм инфекцияга қарши фаолроқ курашиш учун ҳароратни кўтаради. Иситмани муҳим сабабларсиз пастга тушириб, сиз касалликнинг давом этишига ва асоратлар эҳтимолини оширишга ёрдам берасиз.
Дейлик, термометрдаги симоб 38,5 даражадан ошиб тўхтади. Бир шиша антипиретик сиропни дарҳол ушлаб олманг! Оддийдан бошланг — жисмоний совитиш усуллари. Болани ечинтириб, танасини сув билан ювинг.
Ҳеч қачон болага ўзбилармонлик қилиб антибиотик берманг! Улар вирусларга таъсир қилмайди: гўдакдаги шамоллаш ва гриппни (шунингдек, қизамиқ, қизилча ёки паротит) бостириши мантиқсиздир. Тўғри, агар бола организми бирон бир сабабга кўра заифлашган бўлса, шифокор ўткир респиратор вирусли инфекцияларда бактериал асоратларнинг олдини олиш учун бундай дори-дармонларни тавсия қилиши мумкин. Аммо бу шамоллашнинг 6-8 фоизида талаб қилинади ва амалда эса оналар ўз фарзандларини антибактериал дорилар билан тез-тез тўлдирадилар. Бу ич кетиши (диарея), қичитқи ва кўп дорига организм қаршилигининг ривожланишига олиб келади. Натижада, болага ҳақиқатан ҳам антибиотиклар зарур бўлганда, улар ишламайди, чунки сизнинг “раҳм-шафқатингиз” билан уларга дуч келган патогенлар аллақачон ўзини ҳимоя қилишни ўрганган.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)