Душанба — оғир кунми? Нима учун кўпчилик бу кунни ёқтирмайди?
Душанба кунини ёқтирмаслик шунчалик кенг тарқалганки, ҳатто унга атаб қўшиқлар куйланган. Маълум бўлишича, бу кунни ёқтирмасликка табиий сабаблар бор, гарчи ўз ишимизни яхши кўрсак ҳам. Мутахассислар нима учун кўплар душанбани ёқтирмасликларини ва бу борада нималар қилиш кераклигини тушунтирадилар.
Тананинг табиий ритми бузилади
Анъанавий тарзда эрта тонгдан душанба-жума жадвалида ишлайдиганлар кўпинча ҳафта аввалида барвақт турганда ўзларини ёмон ҳис қиладилар. Бу биологик ритмларнинг ўзгариши билан боғлиқ. Чунки дам олиш кунлари бошқа вақтда уйғонамиз ва ухлаймиз. Организмга бундай беқарорлик маъқул келмайди. Шундай қилиб якшанба куни етарлича ухлаб олсангиз ҳам, душанба куни яна кўпроқ ухлашни хоҳлайсиз. Уйқунинг етишмаслиги асабийлашишга сабаб бўлади.
“Дам олиш кунларида ухлаш ёмон эмас, лекин у табиий биологик ритмларни бузади”, деб тушунтиради невропсихолог Санам Ҳофиз. Дам олиш кунлари ва иш кунларида бир вақтнинг ўзида туришингиз ва тахминан бир хил вақтда ухлашингиз учун кундалик жадвалингизни ўзгартиришга ҳаракат қилинг.
Эркинлик ҳиссини йўқотдингиз
Тартибсиз дам олиш кунларидан сўнг, яна “одамлар билан учрашиш ва вазифаларни бажариш” керак. Психологик жиҳатдан эркинлик ва бепарволик ҳолатидан иш тартибига ҳамроҳлик қиладиган назорат ва масъулиятга ўтиш қийин. Бунга ишдаги кичик анъаналар, мукофотлар, масалан, ширинликлар билан кофе-бреклар ёки ҳамкасбингиз билан бироз вақт мобайнида қилинган суҳбат ўзингизни назорат қилиш туйғусини тиклашга ёрдам беради.
Ишингизни ёқтирмайсиз
Душанбани ёқтирмаслик сабаби анча содда бўлиши мумкин: шунчаки ёмон кўрган ишингизга қайтишни хоҳламайсиз. Бу ҳолда душанба кунги эрталабки фикрдан организмда, ҳатто адреналин ишлаб чиқарилиши мумкин. Талабчан раҳбар ёки дўстона муносабатда бўлмаган ҳамкасблар — шу билан якшанба оқшомидан бошлаб стресс тубига тушиб қолдингиз.
“Ишингизни яхши кўрсангиз ҳам, ҳафтанинг бошланиши ҳақида ташвишланиш одатий ҳол”, дейди психологлар. Хавотирни бостиришга уринманг. Унинг намоён бўлишига рухсат берганингиздан сўнг, унинг сабабларини топиш ва енгиш осонроқ бўлади.
Сиз бу кунга тайёр эмассиз
Бу ҳиссий ва техник тайёргарлик хусусида. Кўпчиликка дам олиш кунларидан иш кунига ўтиш ноқулай ва улар якшанбанинг бир қисмини иш кунига тайёргарлик билан ўтказишни хоҳламайдилар: шу боис душанба куни эрталаблари икки баравар қийналишади. Кечқурун мактаб ўқувчилари сумкаларини йиғиштиргандек кийим-кечак тайёрлаб қўйинг, уларни дазмолланг, керак бўлса, сумкага ноутбук ва иш дафтарчаларини жойлаб қўйинг. Ўзингиз учун иш режасини тузиб олинг.
Иш ва ҳаёт балансингизга ҳаддан ортиқ кўп нарсаларни юклаб олгансиз
Баъзан душанбадан нафратланиш ўз зиммангизга ҳаддан ташқари кўп нарсаларни юклаб олганингизни англатади. Бу шунчаки ортиқча юк учун “бақирган” организм сигналидир, бу сизга секинлашиш ва танаффус қилиш вақти келди, деганидир. Душанба кунларининг оғир ўтиши толиққанингиздан дарак беради, самаралироқ ишлаш ва руҳий сусткашликдан қочиш учун иш юкламангизни қайта кўриб чиқинг.
Сизда ижтимоий фобия бор
Эҳтимол, сиздаги муаммо шундаки, иш ҳафтаси мобайнида ҳамкасблар билан яқиндан мулоқот қилишингиз ва ижтимоий тадбирларга иштирок этишингизга тўғри келади. Сиз эса ижтимоий масофа сақлашни афзал кўрасиз.
Ўзгаришлар сизни қўрқитади
Душанба: дам олишдан ишга, норасмий мулоқотдан расмий мулоқотга ўтиш ва ҳоказо. Душанба: янги иш ёки ўқув ҳафтасининг бошланиши — дуч келишимиз шарт бўлган жуда кўп номаълум ҳодисаларни чақиради, деб тушунтиради психолог. Ўзгариш эса ҳар доим номаълум нарса билан тўқнашишни англатади. Қийин ҳаёт шароитида ёки стресс билан яшайдиган одамлар учун ўзгаришлар ҳамиша мушкул ҳолат.
Олдинда ноаниқликлар кутмоқда
Душанба кунида келаётган бутун бир ҳафта мобайнида қандай стрессли ҳолатлар билан юзма-юз келиш мумкинлигини ҳеч ким билмайди. Чоршанбага келиб, ортда иккита муваффақиятли тарзда ўтган кун қолади ва келажакка катта умид билан қараш мумкин бўлади. Пайшанба кунидан ҳафтанинг охири ҳақида жонли фикрларни бошлаш имкони бор.
“Одамлар кўпинча ўз мотивациясини ички манбалардан олиш, масалан, яхши бажарилган ишдан ғурурланиш, ўз олдига қўйган кичик шахсий мақсадларидан топиш ўрнига, раҳбарнинг мақтови, ойлик маошнинг кўтарилиши ёки мансаб кўтарилиши каби ташқи мукофотларга эътибор қаратишади. Аммо энг яхши бўлиш учун рақобатлашишдан кўра, қўлингиздан келганини бажарганингиз яхшироқ”, деб тушунтиради мутахассис.
Фақат ҳафта охири учун яшайсиз
Агар душанба куни ўзингизга ажратилган 48 соатлик хурсандчилик тугашини ҳис қилсангиз, қийинчиликлар ва азоб-уқубатларга тўла янги ҳаёт бошлаяпман, деб ўйласангиз, бу нотўғри қарор. Иккита ҳаётингизни — иш тартибингиз ва дам олиш вақтларингизни уйғунлаштириш йўлини топишингиз керак, бу ўзингизни ортиқча чарчатишдан қутқаради.
Мавзуга доир:
- Ҳафтасига етти кун ишлаб, дам олмаслик натижасида организмда қандай ўзгариш юз беради?
- Тонгда энергияни қаердан олиш керак? Кун давомида тетик бўлишга ёрдам берадиган 10 та одат
