Кексалик рациони: қариш жараёнининг муддатидан олдин тезлашишига сабаб бўладиган маҳсулотлар

Қаришни тезлаштириб юборадиган маҳсулотлар орасида тез углеводлар ҳам бор. Улар нафақат метаболик жараённи секинлаштиради, балки иммунитетни ҳам пасайтиради, деб ёзади Wday.

Овқатланиш ва эрта қариш ўртасида қандай боғлиқлик бор?

Нотўғри овқатланиш ёки парҳез организмнинг қариш жараёнини бошлаши мумкинлиги исботланган. Гап шундаки, айрим маҳсулотлар нафақат энергия ва оқсил, ёғ, углевод ва витаминлар билан таъминлайди. Балки организмни кислоталаши ҳам мумкин.

Кислоталар кўп бўлса, организмнинг ички муҳитини кислоталаш юз беради, тўқималарда сурункали яллиғланиш бошланади. Бу жараёнлар қаришнинг асосий сабаблари ҳисобланади. Ҳужайралараро бўшлиқнинг кислоталаниши билан уларнинг функциялари пасая бошлайди. Ҳужайра ўлади ёки унинг функционаллиги пасаяди. Бутун организм контекстида ҳужайра дисфункцияси организмнинг қаришини англатади.

Кислоталаниш қаришни тезлаштирадиган яна бир натижага олиб келади. Ҳужайраларнинг органеллалари бўлган митохондрияларнинг иши бузилади. Улар ҳақли равишда одамлар учун табиий энергия манбаи ҳисобланиб, кислород билан нафас олиш орқали энергия билан таъминлайди. Митохондриялар метаболик йўлга ўтишни бошлайди. Натижада кам энергия ишлаб чиқарилади. 

Хавфли маҳсулотлар

Парҳез организмга сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Тўғри танлангани ёшартиради, акс ҳолда қариш тезлашади. Қуйидаги маҳсулотлардан воз кечган ҳолда рационни тузиш саломатлик ва ёшликни сақлаб қолишга ёрдам беради.

Оддий углеводлар. Шакар, хамир овқатлар ва турли ширинликлар каби маҳсулотларни кўп истеъмол қилиш. Кўп миқдорда углеводлар бўлган митохондриялар метаболизмнинг бошқа турига ўтади, бу ҳужайра атрофида кислоталанишга олиб келади. Кислота тўқималарда тўпланиб, сурункали яллиғланишни келтириб чиқаради. Бундай ҳолда, микротомирларнинг спазми пайдо бўлади. Тўқималар камроқ кислород ва озуқа моддаларини олишни бошлайди, буларнинг барчаси гипоксияни янада кучайтиради. Кейин тананинг эрта қариши ривожланиши ҳақида гапириш мумкин. Тадқиқотлар шуни тасдиқлайдики, оддий углеводлар бўлган маҳсулотлар 6 соат ичида организмнинг иммунитет ҳимоясини 50 фоизга камайтириши мумкин.

Меваларни ортиқча истеъмол қилиш. Фруктоза таркибининг ортиши инсулин ошишига олиб келади, организмда кислота миқдори ортади. Бу кўпчилик учун аниқ бўлмаган яна бир сабаб бўлиб, организмда эрта қариш содир бўлиши мумкин.

Етарлича сув ичмаслик. Овқатланишлар оралиғида сув танқислиги детоксификация жараёнини келтириб чиқаради. Ҳужайралар ювилмайди, токсинлар тўпланади. Сурункали яллиғланиш ва интоксикация фонида ҳужайра қариши бошлайди. Бундай ҳужайралар организмда тўпланиши билан қариш жараёни тезлашади.

Овқатланиш учун энг яхши вақт қачон?

Албатта, овқатланиш вақти ҳам эрта қаришга таъсир қилади. Интерваллар камида 4 соат, тахминан 6 соат бўлиши керак. Муайян генетикада 7 соатгача бўлган танаффуслар оптимал деб ҳисобланиши мумкин. Овқатланиш қондаги инсулин ва глюкоза даражасининг ошишига олиб келади. Агар узоқ танаффуслар бўлмаса, инсулин қонда юқори даражада қолади. Бу қандли диабетнинг ривожланишини қўзғатади ва эрта қариш билан боғлиқ. 

Овқатланиш қоидалари

• Ҳар бир инсон ёши ўтиши билан кўпроқ махсус парҳезга ўтиши керак. Бундай рационда сабзавотлар устунлик қилади, улар ҳар қандай шаклда бўлиши мумкин — хом, қайнатилган, қовурилган. Идеал ҳолда, агар уларнинг кунига ҳажми бир килограммга етса. 
• Қабул қилишда омега-3 ёғларини ўз ичига олган ўсимлик ёғидан фойдаланиш тавсия этилади, улар ёшлик эликсиридир. Аммо асосан ҳайвон ёғларида мавжуд бўлган омега-6 истеъмолини камайтириш керак.
• Оқсиллардан оқ гўшт идеал деб ҳисобланади. Инсон улғайгани сайин қизил гўштни ратционидан камайтириши керак. Уни ҳар 7 кунда бир мартадан кўп бўлмаган ҳолда истеъмол қилиш мумкин.
• Шунингдек, ортиқча пишлоқ, сут, творогдан воз кечиш керак.
• Идеал ҳолда, рационда турли хил сабзавот ва донлар бўъиши лозим, улар ичак микробиотасига фойдали таъсир кўрсатади. Ичаклар инсон иммунитет тизимининг соғлиғининг 70 фоизини ташкил қилади.

Мавзуга доир:

• Тез-тез истеъмол қилиш мумкин бўлган углеводга бой 7 та маҳсулот 
• Авитаминоз: кекса ёшдаги инсонлар соғлиғида кузатиладиган муаммолар сабаби
• Онкологлар тавсияси: воз кечиш керак бўлган 7 та маҳсулот