Ҳатто энг яхши парҳезнинг ҳам кутилмаган таъсири сезилиши эҳтимолдан ҳоли эмас. Диетологдан вазн йўқотиш вақтида энг кўп учрайдиган “ножўя таъсирлар” хусусида гапириб беришини ва улардан қандай халос бўлиш йўллари ҳақида маслаҳатлари билан ўртоқлашишини сўрадик, деб ёзади Marie Claire нашри.
Тери бурмалари
Маълум вазн йўқотишдан сўнг терида бурмалар ҳосил бўлиши ҳар қандай парҳезнинг нохуш оқибатларидан биридир. Албатта, биз икки ёки уч килограмм йўқотиш ҳақида гапирмаяпмиз: бу ҳолда сиз косметолог тавсияси билан терининг эластиклигини оширадиган махсус ёғлар, кремлар ёрдамида буни бартараф этишингиз мумкин. Аммо ХХXL ўлчамидан энг кичик С ўлчамига ўтиш ҳақида гап кетганда, ниҳоятда эҳтиёткор бўлишингиз муҳим. Вазн йўқотишда шошма-шошарлик ярамайди, бунда тери реакция қилишга улгурмайди, шу боис аста-секин оз-оздан озиш энг тўғри йўлдир. Semiзликдан сўнг терининг осилиб қолган бурма қисмларидан халос бўлишнинг ягона усули — бу жарроҳлик амалиётидир. Айниқса, чекувчилар, кексалар шунга ўхшаш муаммога мойил бўлади.
Диетолог шарҳи: Озиш пайтида терининг яхши ҳолатини сақлаб қолишга ёрдам берадиган биринчи қоида вазнни босқичма-босқич йўқотиш. Шунда терининг мослашиши ва қисқариши осонроқ кечади. Optimaл вазн йўқотиш ойига 4 килограмм. Агар гап ҳаддан ортиқ семизлик ҳақида кетганида озишнинг биринчи ойда вазн йўқотишнинг килограмми кўпроқ 6-7 килограмм бўлиши мумкин. Аммо, бу пайтда ёғ тўқималари эмас, асосан сув ҳисобига озади. Келгусида вазн йўқотишнинг бир текис ритмига риоя қилиш лозим.
Озиш жараёнида тери қисқаришини фаоллаштирадиган муолажаларни бажариш фойдалидир. Муолажа ёш ва терининг ҳолатига қараб индивидуал равишда танланади. Шифокорлар кўпинча радио тўлқинли ёки инфрақизил лазер аппарати муолажаларини тавсия қилади. Юқоридагиларнинг барчаси 2-3 ойлик курсларда амалга оширилади. Озиш чоғида массаж муолажаси тери осилишининг олдини олишда самарали усулдир. Бу махсус асбоб-ускуналар техникаси билан биргаликда тавсия этилиши мумкин — бу ёндашув ҳам жуда яхши натижа беради. Уқалаш амалиёти организмда дренаж жараёнини кучайтиради, мураккаброқ ёғларнинг парчаланишидан кейин ҳосил бўлган ёғ кислоталарининг танадан чиқарилишини тезлаштиради.
Вазн йўқотишда дуч келиш эҳтимоли бўлган яна бир муаммо — бу терида чўзиқ-чўзиқ чизиқларнинг пайдо бўлишидир. Бу сизда шаклланиши ёки шаклланмаслиги, аввало, генетикага боғлиқ, аммо бунинг олдини олиш учун терини парвариш қилиш тавсия этилади. Эластик, етарлича намланган тери чўзилиш билан самарали курашади, бу эса чўзиқ чизиқларнинг пайдо бўлишига йўл қўймайди. Терида чизиқларининг олдини олиш учун қон айланишини яхшилайдиган барча муолажалар фойдалидир: пилинг, қаттиқ мато билан массаж қилиш ва иссиқ-совуқ сувда (контраст) душ қабул қилиш.
Янги тери ҳужайраларининг шаклланиши учун танага таркибий элементлар зарур. Биринчи навбатда, оқсиллар ва омега-3 ёғ кислоталари (уларнинг энг яхши манбаи балиқ ёки ёғсиз парранда гўшти). Шунинг учун парҳез давомида терининг жозибасини сақлаб қолиш учун мувозанатлаштирилган овқатланишнинг асосий қоидаларига риоя қилинг!
Тушкунлик
Парҳезга ҳамроҳ бўлган энг кенг тарқалган касаллик. Ўзимиз билиб истеъмол қилаётган углеводлар ҳақида эмас, якунда кайфиятга таъсир кўрсатадиган омиллар хусусида сўз юритамиз. Британиялик олимлар томонидан олиб борилган “Plos One” журналида чоп этилган тадқиқотга кўра, тўрт ёки ундан ортиқ йиллар давомида парҳез тутадиган кишилар, цикллар билан вазн йўқотадиганларга қараганда кўпроқ депрессияга мойил бўладилар. Одамлар бу вақт ичида диетани ўз-ўзидан мақсад сифатида қабул қила бошлайдилар ва якуний натижага эришиб бўлгач, кейин нима қилишни билмай қоладилар.
Диетолог шарҳи: Ортиқча вазндан халос бўлиш учун маълум бир парҳез қоидасига, унинг чекловларига амал қилиш шарт бўлади. Севимли озиқ-овқатлар истеъмолини узоқ вақт мобайнида чеклаш ҳам кайфиятдаги тушкунликка олиб келади. Бундай ҳолларда, психотерапевтик таъсир чоралар ҳам вазн йўқотиш билан узвий боғлиқ бўлиши керак: автотренинг, медитация, тўғри нафас олиш техникаси, визуализация ва ҳоказо. Шу билан бирга завқланиш доирасини кенгайтириш керак, бунда танага (СПА-терини парвариш қилиш, массаж, сауналар, жисмоний фаолият), руҳиятга (ўз-ўзини ривожлантириш, театр ва кўргазмаларга бориш, китоб ўқиш ва бошқалар) ижобий таъсир кўрсатувчи одатларни бажариш киради.
Аксар ҳолларда вазн ташлаш пайтида депрессия билан боғлиқ бўлган иккинчи жиҳат — бу микро ва макроэлементларнинг танқислиги. Хусусан, гормонлар (серотонин ва дофамин), шунингдек, асаб тизимининг меъёрда ишлаши учун зарур бўлган моддалар (булар омега-3 ёғ кислоталари ва турли витаминлар, масалан, Д витамини ва Б гуруҳи витаминлари, магний, селен, хром) синтез учун масъул витаминларнинг етишмаслиги кутилмаган депрессияга сабаб бўлади. Шу боис тиббий текширувлардан сўнг озиш жараёнида депрессия ривожланишининг олдини олиш учун комплекс препаратлар буюрилади.
Мушаклар йўқолиши
Тез фурсатда вазн ташлашни хуш кўрадиганлар бир неча кун ичида кучли чекловларга амал қилишига тўғри келади. Ёдда тутинг, бу йўсинда озиш узоқ муддатли натижага олиб келмайди. Ташланган вазн килограммлари одатдаги овқатланиш тарзига ўтгач, биринчи кунлардаёқ қайтиб келади. Қолаверса, бундай озиш йўлининг сўнггида сизни тери бурмалари, секинлашган метаболизм каби нохуш натижалар кутиб туради. Йўқотилган ҳар бир килограмм мушакларда метаболизм жараёнини 10 фоизга секинлаштиради. Бу шуни англатадики, озиқ-овқат танада яхши сўрилмайди, у ёғ шаклида тўплана бошлайди.
Диетолог шарҳи: Вазн йўқотиш пайтида мушак тўқималарини сақлаб қолиш учун оқсиллар, ёғлар ва углеводлар мувозанатини риоя қилиш, ҳаддан ортиқ кучли чекловлардан воз кечиш талаб этилади. Яъни калория миқдори кунига тахминан 1000 ккалдан паст бўлган диеталарни қабул қилманг. Кундалик умумий энергия истеъмолини 500 ккалдан кўп бўлмаган миқдорда камайтириб боринг. Шунда сиз ойига ўртача 3-4 килограмм вазн ташлайсиз ва оқсил-ёғ-углеводлар нисбати, ҳатто, вазн йўқотган тақдирда ҳам бир хил бўлиб қолади. Калория миқдори қисқариши ҳисобига: Протеинлар — ёшга қараб 20-30 фоиз (улар тўйинганлик ҳиссини беради, протеин ҳужайралар янгиланишида муҳим рол ўйнайдиган фермент ва гормонлар учун асосий озуқадир), ёғлар ─ 20-30 фоиз (2/3 — балиқ ва ўсимликларда, 1/3 — сут ва сут маҳсулотлари, гўшт ва парранда гўштида мавжуд), углеводлар — 40-60 фоиз (уларнинг 15 фоиздан кўп бўлмаган миқдори ─ оддий углеводлардир, қолганлари мураккаб углеводлар, асосан клетчаткага бой маҳсулотлар таркибида бўлади). Таомномадан шакар, олий навли ун ҳамда трансёғларни бутунлай чиқариб ташлаш зарур.
Иммунитетнинг пасайиши
Тез-тез шамоллаш, сурункали чарчоқ, ҳолсизлик, бош оғриғи, буйрак усти безлари билан боғлиқ муаммолар вазн йўқотишда юзага чиқадиган нохуш ҳолатлардир. Сиэтл саратон касалликлари маркази томонидан ўтказилган тадқиқотга кўра, сезиларли даражада вазн йўқотган ва бундай вазн ташлаш жараёнини ҳаётида беш мартадан кўпроқ такрорлаган кишиларнинг иммунитети ўз вазнини доимо назорат остида ушлаб турадиганларга қараганда икки баравар заифдир.
Диетолог шарҳи: Ортиқча вазндан халос бўлиш жараёнида иммунитет пасайишининг сабаблари бир нечта бўлиши мумкин. Бу мувозанатлаштирилмаган овқатланиш (организмда иммунитет ҳужайраларининг синтези учун қайта тикловчи моддаларнинг етарли эмаслиги), витаминлар ва микроэлементлар танқислиги (уларнинг кўпчилиги иммуноглобулинлар ва антителолар шаклланишида иштирок этади), истеъмол қилинаётган озиқ-овқатларнинг организмга фойдали эмаслиги (бу ҳолда иммун тизими озиқ-овқат таркибий қисмларига “чалғийди”, озиқ-овқат ресурслари патогенлар билан кураш учун заифлик қилади). Иммунитет тушишининг яна бир сабаби — ичак микрофлорасининг бузилишидир. Микробиота таркибидаги номутаносиблик, бошқа нарсалар қаторида, семизликка сабаб бўлади ва озишни қийинлаштиради. Бунинг сабабини аниқлаш ва уни ўз вақтида тузатиш орқали иммунитет тизимининг меъёрда ишлашини таъминлаш мумкин бўлади.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)