Ўзбекистонда қиш фаслининг дастлабки кунлариданоқ ҳарорат минус даражага тушиб кетди. Оқибатда газ қуйиш шохобчаларида ҳар йилгидан ҳам кўра оғирроқ ҳолат кузатилмоқда. Бир неча ой аввал шохобчаларда турнақатор навбатлар кузатилган бўлса, бугунга келиб уларнинг фаолияти умуман тўхтатиб қўйилмоқда.

Масала хаспўшланмоқда

Масъуллар ҳолатни «ҳаво ҳароратининг кескин пасайиши муносабати билан айрим ҳудудларда АГҚКШ жадвалларига ўзгартиришлар киритилмоқда. Бундай чоралар мамлакатимиз аҳолиси ва ижтимоий соҳа объектларини, жумладан, дам олиш кунларида узлуксиз табиий газ билан таъминлаш мақсадида амалга оширилаётгани» билан баҳоламоқда. Шунингдек, «истеъмолчилардан ушбу ҳолатни тушунган ҳолда қабул қилишни ва табиий газдан оқилона фойдаланишни» сўрашмоқда.

«Ҳудудгазтаъминот» газ заправкалар бир неча кун ишламаслиги ҳақидаги хабарларни рад этгандан ҳеч қанча вақт ўтмай Тошкент шаҳар ҳокимлиги жамоат транспорт воситаларига хизмат кўрсатадиган шохобчалардан ташқари, қолган барча автомобилларга газ қуйиш шохобчалари вақтинчалик ёпилишини эълон қилди.

Калаванинг учи қаерда?

Энергетика вазирлиги табиий газ қазиб чиқариш ҳажмлари йилдан йилга камайиб бораётганини айтмоқда. Аниқроғи, ўтган 11 ойи давомида режага нисбатан 5,8 фоизга кам табиий газ қазиб чиқарилган.

«Ўзбекнефтегаз» бошқарув раиси Меҳриддин Абдуллаевнинг айтишича, Қашқадарёнинг Муборак газ конидаги 40 йиллик, Шўртан газ конидаги 70 фоиз захиралар қазиб олиб бўлинган.

Жаноб Меҳриддин Абдуллаев «Ўзбекнефтегаз»га тегишли конларгагина жавоб бериши ҳисобга олинса, масала тушунарли. Қизиқ жиҳати, энергетика вазири ўринбосари Шерзод Хўжаев ёпиқ қарорлар билан хусусий секторга бериб юборилган конлардан ҳатто ортиғи билан газ қазиб олинаётганини маълум қилган эди. Шунингдек, у тақчилликни бартараф этиш мақсадида газ экспорти тўхтатилгани ва импорт ҳажми 20 фоизга оширилганини урғулаганди. Ҳақли савол туғилади: шунча газ қани?

Ваъда бажарилмади!

Ноябрь ойи ўрталарида бўлиб ўтган матбуот анжуманида энергетика вазири ўринбосари Шерзод Хўжаев тез кунда чекловлар масаласи 80 фоизга ҳал бўлишини алоҳида таъкидлаган эди.

«Бунинг учун табиий газ ва электр энергияси экспорти тўхтатилди. Ташқи импорт 20 фоизга оширилди. Бугунги кундаги узилишлар 8-10 соатлаб токни ўчиришга сабаб бўлолмайди», — деган эди у.

Мазкур тадбирда сўз олган «Ўзбекнефтгаз» бошқарув раиси Меҳриддин Абдуллаев эса GTL компаниясидаги ишлаб чиқариш 50 фоизга камайтирилиб, қолган газ аҳолига берилиши режалаштирилаётганини маълум қилганди.

Афсуски, масъуллар айтганидек ҳолат ўнгланмади.

Фаоллар газ шохобчалари фаолиятига қўйилаётган узоқ муддатли чекловлар жамоат транспортига жиддий таъсир қилиши ва ўз ўрнида аҳолига қатнов даврида қийинчиликлар туғдиришига урғу бермоқда.

Иқтисодчи ва блогер Отабек Бакиров душанба куни «оғир бўлиши»ни айтмоқда:

Пойтахтда автомобилларга газ қуйиш шоҳобчалари вақтинчалик ёпилиши эртага шаҳар транспорти ва қатор соҳаларда жиддий муаммоларни яратади.

Фуқароларнинг ишхона ва офисларга қатнови, мактаб ва боғчаларга болаларнинг етиб олиши ва уйга қайтиши, афсуски, асосан шахсий транспорт ва такси хизматларига боғланиб қолган.

Вилоятларда, пойтахт атрофидаги Зангиота, Тошкент, Қибрай туманларида газ таъминотида узилишлар кечаданоқ бошланган эди. Бугун кун давомида аҳвол янада оғирлашди.

Газ қазиб олиш кескин камайиб кетгани яширилаётгани йўқ. Газнинг жисмонан бўлмаслиги, популистик қарор теплица ё заправка орасида эмаслигини ўз кўзимиз билан кўриш бунчалар тез юз беришини, тўғриси, ўзим ҳам кутмагандим.

Прогнозларда ҳароратнинг янада совиши ва совуқ ҳарорат камида ўн кун сақланиб қолиши айтилмоқда.

Депутат Расул Кушербоев эса Метан заправкалардаги турнақатор навбатлар энергетика соҳамизнинг асл аҳволини кўрсатаётгани ва бу оғир аҳволда иш берувчилардан ходимларга енгиллик қилишларини сўрамоқда:

Ўзим ҳам энергетика соҳасини шу аҳволга солиб, иссиқ кабинетларда кофе ичиб ўтирган нўноқ раҳбарлардан қаттиқ норозиман.

Вазиятни шу даражага олиб келган, газ конларимизни сув текинга бериб юбориб, ўзлари  виллаларда дам олиб юрганлар унутмасин: ҳар бир юртдошимиз чекаётган азияти учун вақти келиб улар, албатта, жавоб беришади.

Иш берувчилар учун сигнал: бу ҳафта оғир бўлади!

Жамоат транспорти қониқарсиз аҳволда турган вақтда, асосий ёнилғи тури сифатида метан газдан фойдаланишга ўтган транспорт воситалари соатлаб, балки суткалаб газга навбат кутиб қолмоқда. Айрим ҳайдовчилар бу совуқда газдан умидини узиб қўл силтаб ҳам қўйишди: уларгаям соғлиқ керак.

Бу шароитда энг кўп азият чекадиганлар бу — жамоат транспортида ишга қатнаб ишловчи ишчилар ҳисобланади.

Жамоат транспорти йўқ, бори ҳам тиқилинч, таксилар нархи ошиб кетган, қатнов камлиги сабаб ушбу ҳафтада кўпчилик ишчилар ишга боришда кутилмаган қийинчиликларга дуч келишади.

Шу боис иш берувчилар, раҳбарлар ўз ишчиларининг реал шароитидан келиб чиқиб уларга маълум имтиёзлар бериши шарт, деб ҳисоблайман. Масалан, уларнинг ишга кеч қолиб келиши, кела олмаслиги ёки ишдан эрта кетишини енгиб бўлмас шароит таъсиридаги ҳолат сифатида баҳолаб, бу учун ҳеч қандай жазо берилмаслиги керак.

Аксинча ишчиларга айни шундай кунларда шароит яратиб, уларни қўллаб-қувватлаш зарур.

Ўйлаймизки, виждони бор, ишчиларига ғамхўр ҳар бир раҳбар мана шундай йўл тутади.

На илож, энергетикамизнинг аҳволи иссиқ ва шоҳона шароитда яшовчи раҳбарлар томонидан кўзбўямачи рақамлар, яширин келишувлар сабаб шу даражага тушириб қўйилганидан кейин унинг жабрини оддий ишчилар тортади, албатта.

Дарвоқе, энергетика соҳаси фақат Энергетика вазирлиги томонидан бошқарилмайди. Эътирозларимиз уни кўзга кўринмас бошқариб, ботқоққа ботирганларга.

Troll.uz собиқ энергетика вазири Алишер Султоновнинг «Газимиз учта Ўзбекистонни боқа олади» деган гапларини ҳозирда табиий газ етишмаётганини таъкидлаётган масъулларга эслатмоқда.

«Ҳалиям ҳозир шу одам вазир эмас…», ҳолатни изоҳлаган тармоқ вакили.