Май ойида Самарқанд вилояти ИИБ ходими погонини ўзи юлиб олиб, қасддан аёлни айбдор қилишга уринган ва шунга қарамай ходим ҳали ҳамон тизимда ишламоқда. Ҳолатга ИИВ изоҳ берар экан, ходимнинг ушбу хатти-ҳаракатлари юзасидан ўтказилган хизмат текшируви натижасини прокуратура кўриб чиққани ва ҳеч қандай эътироз бўлмагани боис шу қарорга келингани маълум қилинган эди.
«Дарё» колумнисти, ҳуқуқшунос Саидали Мухторалиев воқеа тафсилотлари ва масъулларнинг изоҳи қонунчиликка қай даражада мувофиқлиги юзасидан ўз фикрларини баён қилди:
Мана бу видеода матбуот анжуманида журналистлар томонидан берилган саволга ИИВ мутасаддилари аравани қуруқ олиб қочишибди. Саволда ўз погонини юлиб, бу ҳолатни бошқа фуқарога тўнкамоқчи бўлган ички ишлар ходимига қандай чора кўрилгани сўралган.
ИИВ вакилларидан бири қўлидаги маълумотдан воқеалар кетма-кетлигини бирин-кетин ўқишни бошлади. Якунда ҳужжатлар прокуратурага топширилгани ва ички ишлар органи ходими билан можарога борган аёлнинг жиноий жавобгарликка тортилгани айтилди. «Погонюлар» ходимга эса ҳеч қандай чора кўрилмабди ва у ҳозир ўз ишини давом эттираётган экан. Журналистлар ходимга нима учун чора кўрилмаганини қайта-қайта сўради. ИИВ вакиллари бу бўйича ҳужжатлар ўша пайтда прокуратурага топширилганини ва вазиятга улар баҳо беришини, прокуратурадан маълумот олиб, қўшимча аниқлик киритилишини билдирди.
Прокуратуранинг иши — ҳолат юзасидан жиноят аломатлари бўлса, жиноий иш қўзғатиш ва давлат айбловини амалга ошириш, бу орқали жазо муқаррарлигини таъминлаш. Айтмоқчи бўлганим, агар ходимга жиноят иши қўзғатилмаган бўлса, демак унинг тақдири прокуратуранинг ваколатидан ташқарида бўлади. Бундай ҳолатларда меҳнат қонунчилигига кўра ходимга нисбатан унинг ножўя хатти-ҳаракатлари учун интизомий жазо қўллаш, шу жумладан, уни интизомий жазо сифатида ишдан бўшатиш уни ишга қабул қилган иш берувчи томонидан амалга оширилади. Яъни, нега барибир ходим ишдан бўшатилмаган?
Аслида «погонюлар» ходимнинг ўша иши иши ички ишлар органи ходимининг шаънига путур етказувчи хатти-ҳаракат ҳисобланади. Камида шундай. Президентнинг ПҚ-3413-сонли қарори билан тасдиқланган «Ички ишлар органларининг интизом устави»нинг 48-бандига кўра, одоб-ахлоқ қоидаларини қўпол равишда бузиш ички ишлар органи ходими шаънига путур етказувчи хатти-ҳаракат содир этиш ҳисобланади. Бошқа фуқароларни атайин айбдор қилиш мақсадида ўз погонини юлиб ташлаш одоб-ахлоқ қоидаларини қўпол даражада бузиш бўлмай нима?
Ўзбекистон «Ички ишлар органлари тўғрисида»ги қонунининг 32-моддасига асосан ички ишлар органи ходимининг шаънига путур етказувчи хатти-ҳаракатлар содир этиши уни хизматдан бўшатишга асос бўлади. Ходим ички ишлар органи ходимининг шаънига путур етказувчи хатти-ҳаракатлар содир этса, унинг ишдан кетишига оид юқоридаги талаблар президентнинг қарори билан тасдиқланган «Ички ишлар органларида хизматни ўташ тўғрисида»ги низомнинг 144-банди «к» кичик бандида ҳам келтириб ўтилган.
Мазкур низомнинг 151-бандига биноан подполковник махсус унвонигача бўлган ходимларни хизматдан бўшатиш ички ишлар вазири ёки хизматга қабул қилиш ваколатига эга бошлиқнинг буйруғи билан амалга оширилади. Шунга кўра, ходимнинг ишдан олиниши ёки олинмаслигига прокуратуранинг ҳеч қандай алоқаси йўқ.
Афсуски, сўнгги пайтларда жойларда ички ишлар ходимларини арзимаган сабаблар билан тизим шаънига путур етказди, деб ишдан бўшатиб ташлаш ҳолатлари кузатилмоқда. Бироқ ҳозирги кейсга келганда яққол шармандагарчилик учун ходимга бундай чора кўрилмагани «ўртада нимадир бор-ов» деган шубҳа-гумонларни туғдирмоқда.