Судьялар ассоциациясининг 26 ноябрь куни ўтказилган VI съездида Қашқадарё вилоят суди раиси А.Маҳкамов томонидан ўтган 9 ойда вилоят судлари томонидан қабул қилинган қарорларнинг 65 фоиздан ортиғи ижро этилмагани ҳақида оммавий ахборот воситаларига маълумот берилган. Ҳолат бўйича Мажбурий ижро бюроси муносабат билдирди.
Қайд этилишича, бюро органларида ижро ҳужжатлари ҳамда ундирилган маблағларнинг ҳаққоний ҳисоби Ижро иши юритувлари ягона электрон базасида (МИБ портал дастури) юритилади. Судларга дастур орқали юборилган ижро ҳужжатлари бўйича амалга оширилган ижро ҳаракатлари, шу жумладан, қабул қилинган қарорларни онлайн мониторинг қилиш имкони яратиб берилган.
Дастурдаги маълумотлар таҳлил қилинганда ўтган 9 ойда Қашқадарё вилоятидаги судлар томонидан онлайн тарзда юборилган 140 266 та ижро варақалари бўйича ижро ишлари юритилиб, шундан 86 323 таси ёки 61,5 фоизи тамомланган. Шу билан бирга, 4734 таси даврий тўловларни ундириш тўғрисидаги (алиментлар ундириш, соғлиққа шикаст етказилгани оқибатидаги зарарни қоплаш тўғрисидаги ва шу каби ишларга доир) ижро ҳужжатлари бўлгани сабабли амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ тамомлаш давлат ижрочиларига боғлиқ бўлмаган.
Қонун ҳужжатларига мувофиқ, 9 614 та ижро ҳужжати бўйича қарздорнинг мол-мулки бўлмагани ёки мол-мулки етарли бўлмагани сабабли ундирув қарздорларнинг иш ҳақи ёхуд бошқа унга тенглаштирилган тўловларига қаратилган ва тушган маблағлар белгиланган тартибда ундирувчиларга ўтказилмоқда. Қолдиқдаги бошқа ижро ҳужжатлари бўйича қарздорларнинг 61 263 та кўчмас мулки ҳамда 67 421 та автотранспорт ва махсус техникасига тақиқ қўйилиб, реализация қилиш чоралари кўриб борилмоқда.
Давлат ижрочиларида иш юкламаси кўп. Бироқ бу суд ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этилмаслигига баҳона бўла олмайди. Бюро органларида иш ҳажмини асос қилиб, ходимлар сонини кўпайтиришга эмас, ижро жараёнини рақамлаштириш орқали ижро самарадорлигини оширишга қаратилмоқда. Бунинг учун ижро ҳужжатлар юритуви, айланмаси ва ижро этиш босқичлари электрон тарзда 35 та ташкилотнинг 63 та йўналишдаги ахборот тизимларига интеграция қилинган «МИБ портал» дастури орқали амалга оширилмоқда, — дейилади баёнотда.Дастур орқали ижро ҳужжатларини тўғридан-тўғри суд ва бошқа органлардан қабул қилиш, мол-мулкни қидириш, тақиқларни қўйиш ва ечиш, томонларга хабарномалар юбориш, пул маблағларини тақсимлаш, инкассо қўйиш, мол-мулкни аукционга чиқариш ва баҳолашга юбориш каби ҳаракатлар фақат электрон тарзда амалга оширилмоқда.
Шунингдек, дастур ёрдамида мол-мулки мавжуд бўлмаганини важи билан ижро ҳужжатларини асоссиз равишда тамомлаш ҳолатларига тўлиқ чек қўйилган. Бюро шу ўринда Қашқадарё вилоят суди раиси А.Маҳкамов томонидан ижро ҳужжатларининг 65 фоиздан (9 ойда) ортиғи ижро этилмагани ҳақидаги фикрларига қўшилмаслигини таъкидлаб ўтган.
Судларимизни ижро ҳужжатлари бўйича амалга оширилган ижро ҳаракатларини таҳлил қилишда яратилган замонавий технология имкониятларидан фойдаланишни таклиф қиламиз. Ҳар бир ижро ҳужжати ортида фуқаролар ҳамда жамиятларнинг қонуний ҳуқуқ ва манфаатлари бор экан, асосий эътибор уни ижро этиш пировард мақсад бўлиб қолаверади, — дейилади унда.
Мазкур масала юзасидан, шунингдек, МИБ ахборот хизмати раҳбари Фаррух Тошпулатов «Дарё»га қўшимча изоҳ берди.
Унинг айтишича, Мажбурий ижро бюросига қадар бўлган ижро этиш соҳасига назар солинса, олдинлари фуқаролар ижро ишлари бўйича қарздорлик, ижро иши юритуви ҳолатлари, юзага келган чекловлар ҳақидаги маълумотларни суд ижрочиси ёки у фаолият олиб бораётган бўлинмалардан олиши мумкин эди. Ўз навбатида, суд ижрочиси ҳам ижро ҳаракатлари, қарздорлар ва уларга тегишли мол-мулкларни аниқлаш, хатлаш, чеклаш, банд солиш ва кўплаб сўровларни ёзма шаклда (ҳужжат кўришида) юритган.
Ҳозирда бюро органлари ижро самарадорлигини янада ошириш мақсадида ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этишга қаратилмоқда. Бюрода ижро ҳужжатлари юритуви, айланмаси ва ижро этиш босқичлари электрон тарзда «МИБ портал» дастури 35 та ташкилотнинг 63 та йўналишдаги ахборот тизимларига интеграция қилинди.
Судлар ҳамда 50 дан ортиқ маъмурий органлардан ижро ҳужжатлари электрон тарзда қабул қилиш ишлари йўлга қўйилган.Масалан, ижро ҳужжатлари юзасидан қарздорлик миқдори тўлиқ бартараф этилгандан сўнг мавжуд тақиқларни автомат тарзда ечиш ва шу бўйича хабардор қилиш тизими жорий этилган.
Бюро органларида иш ҳажмини асос қилиб, ходимлар сонини кўпайтиришга эмас, ижро жараёнини рақамлаштириш орқали ижро самарадорлигини оширишга қаратилмоқда.
Ҳозирда ҳам IT технологиялари имкониятлари билан:
- «SMS-Хабарнома» автомат тизими орқали қарздорларга ҳар бир ижро ҳаракатлари хабарномалар юборилмоқда;
- ижро ҳужжатлари қарздорликлари юзасидан ўз вақтида қарздорларни хабардор қилиш натижасида 2022 йилнинг 10 ойида 821 249 та ижро ҳужжатлари ихтиёрий муддатда тамомланган (ушбу кўрсаткич 2020 йилда 614 131 та ва 2021 йилда 548 741 тани ташкил этган);
- Paynet тўлов тизимининг инфокиосклари орқали қарздорликни текшириш ва нақд пулда тўлаш имкони йўлга қўйилди;
- «МИБ портал» дастури ижро ҳужжатларини ҳам онлайн тизимида топширилмоқда ва Электрон архив» платформаси ишга туширилди;
- фуқароларга интерактив хизматларни кўрсатувчи «mib.uz» андроид мобил иловаси ҳамда махсус «МИБУзБот» Telegram бот-канали фойдаланишга топширилган.
- алимент мажбуриятларини ижро этиш ва назорат қилишнинг ягона «Э-Алимент» электрон ахборот тизими жорий этилди.
Келгусида суд ва бюро ўртасида ўрнатилган электрон ҳамкорлик тизими янада такомиллаштириш орқали суд органларида расмийлаштирилувчи ижро ҳужжатлари юзасидан тарафларни жисмоний ва юридик шахсларни тўлиқ идентификациядан ўтказиш, уларнинг манзили ва бошқа маълумотларни тўғрилигини таъминлаш, қарздорлик суммалари ва мазмуни ҳаққонийлигини таъминлаш талабларига тўлиқ риоя этган ҳолда ҳужжатларни расмийлаштириш режалаштирилган.
Мавзуга доир: МИБ: Ижро ҳужжатларини қайтаришдан бюро органлари манфаатдор эмас
Изоҳ (0)