Ўзбекистон ўз таълим тизимида нега айнан Финляндия усулидан фойдаланмоқчи?
Ўзбекистоннинг 14 та ҳудудида 2023 йилдан мактабларнинг 1—4-синфларида Финляндия таълим тажрибаси жорий қилиниши ҳақида хабар берилган эди. «Ўзбекистон 24» телеканалида 26 ноябрь куни эфирга узатилган «Менимча» кўрсатувида нега айнан ушбу мамлакат таълим тизими устун қўйилаётганига тўхталиб ўтилди.
Қайд этилишича, бундан бир неча йил муқаддам Финляндия ўз таълим тизимини ислоҳ қилишни бошлаган. Бошқа мамалакатлар таълим тизмидан фарқли шундаки, 6 миллионга яқин аҳолиси бўлган мамлакат ўзининг 1 миллионга яқин бўлган боласига мактабгача таълим ва мактаб таълими имкониятларидан фойдаланишда тенг шароитлар яратишни бош мақсад билган.
Финляндия мактабларида бола 7 ёшга тўлиқ тўлиб бўлганидан кейингина қабул қилинади. Бола мактабда ҳамма ўқув материаллари ва тушлик билан бепул таъминланади. Мактабда кунига 3 тадан фан ўртача 5 соат ўқитилади. Уйга вазифа жуда кам берилади. Бошланғич синфда болалар билимлари таққосланмайди, яъни бахо қўйилмайди. Академик имтиҳонлар фақат 6- ва 9-синфни битираётганда ўтказилади.
Мактабда фақат магистр даражасига эга бўлган мутахассисларгина ўқитувчи бўлиб ишлай олади. Улар ҳудду шифокор ва ҳуқуқшунослар каби жамиятда катта обрў ва ойликка эга касб эгаларидир.
Мактаб дарсликлари ўзаро мутаносиб тузилган. Дейлик, 6-синфда географиядан иқлим ўзгаришлари мавзуси ўтилса, шу ҳақда биологиядан ҳам иқлим ўзгаришларининг флора ва фаунага таъсири ўрганилади. Тарихдан ҳам иқлим ўзгаришларининг босқичлари ўқитилади. Математикада эса шу мавзуга оид мисоллар берилади.
Болалар шунинг учун мустаҳкам билим ва кўникмага эга бўлиб боради. Ўқув дастурига ўзгартириш киритиш ва услубни танлашда ҳудудларга ва албатта ўқитувчига ҳам эркинлик берилган. Шу ва бошқа ўнлаб омиллар туфайли Финландия таълими БМТнинг таълим индексида энг юқори ўринларда туради.
«Ҳавасингиз келади, албатта. Ўзбекистон боласи ҳам ҳудди шундай иззат ва имкониятга муносиб. Бугун бизнинг икки миллион боламиз боғча ёшида ва олти миллион боламиз мактаб ёшида. Албатта бу катта бойлик», — деган кўрсатув бошловчиси, тележурналист Хайрулла Нуриддинов.
Унинг таъкидлашича, энди ана шу бойликка билим бойлигини том манода қўшиш учун давлат томонидан таълимга йўлланаётган маблағ аввал мутлақо кузатилмаган миқёсга чиқмоқда. Энг муҳими, таълимга муносабат аввал мутлақа кузатилмаган миқёсга етмоқда.
Президент администрацияси раҳбари ўринбосари Комил Алламжонов ҳам янги таълими тизими ҳақида фикр билдириб, Финляндия таълим соҳасидаги энг илғор давлатлардан бири ва рейтингларда доим энг юқори ўринда бўлгани учун ҳам президент ушбу мамалакат тажрибасини қўллаш топшириғини берганини айтиб ўтганди.
