Ўзбекистонда 10 ноябрь санасидан «Давлат фуқаролик хизмати тўғрисида»ги қонун кучга кирди. Эндиликда кимлар давлат фуқаролик хизматчиси мақомига эга бўлади? Шу хусусда ҳуқуқшунос Сайдали Мухторалиев тушунтириш берди.
Меҳнат кодекси билан тенгма-тенг
Ҳақиқатан ҳам бу қонун энг муҳим ҳужжатларимиздан, энг муҳим қонунларимиздан бири. Негаки, бу қонун давлат бошқарув органларидаги давлат фуқаролик хизматчиларини, уларни фаолиятини тартибга соладиган энг муҳим ҳужжатлардан бири. Айтиб ўтишим керак, Меҳнат кодекси билан керак бўлса, тенгма тенг турадиган муҳим ҳужжатлардан бири ҳисобланади.
Бир нарсага тўхталишимиз керак, бу қонуннинг муҳимлик ҳамда аҳамиятлилик жиҳати нимада эди? Дастлаб кўпчилик соҳага доир мутахассислар яхши билишади 2019 йил октябрь ойида президентнинг «Ўзбекистон Республикасида кадрлар сиёсати ва давлат фуқаролик хизмати тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармони қабул қилинган эди. Айнан мана шу кадрлар сиёсат тизимини такомиллаштириш ҳамда давлат фуқаролик хизмати тизимини йўлга қўйиш борасида, мана шу фармонда ҳам ўша қонунни қабул қилиши билан боғлиқ ёки бу соҳани йўлга қўйилиши билан боғлиқ заруратлар ҳақида айтилган.
Ҳақиқатан ҳам давлат фуқаролик хизмати соҳасида энг асосий муаммолардан бири бу малакали кадрларни етишмаслиги, кадрларни жой-жойига қўйишда шафоф тизим мавжуд эмаслиги ёки сифатсиз экани ҳамда бу соҳага, умуман давлат фуқаролик хизмати соҳасида таниш-билишчилик, қариндош-уруғчилик авж олиб кетгани, мана шунга ўхшаш муаммоларни бартараф этиш мақсадида ҳамда давлат фуқаролик хизматида ҳақиқий малакали халқ учун хизмат қиладиган тизимни шакллантириш мақсадида бу қонун қабул қилинган.
Давлат хизматчиси ким?
Қонун билан ишлаш давомида бу қонунни аҳолига ёки ўзимизнинг тингловчиларимизга етказиш масаласида жуда кўп саволлар келиб тушяпти. Оддий ҳамда энг кўп бериладиган савол «Давлат фуқаролик хизматчилари кимлар?, «Қайси ходимлар, қайси соҳа вакиллари давлат хизматчилари?» деган савол кўп бериляпти. Давлат идораларида ишлайдиган барча ходимлар ҳам, барча хизматчилар ҳам давлат фуқаролик хизматчилари ҳисобланмайди. Агар батафсилроқ тушинтирадиган бўлсам, Давлат фуқаролик хизматчилари бу давлар хизматчиларининг бир тоифаси ҳисобланади.
Давлат хизматчиларини 4 та муҳим тоифага бўламан:
Давлат олий бошқарув органларидаги халқ томонидан сайлаб қўйиладиган юқори сиёсий шахслар.
— Бу Ўзбекистон президенти ҳамда парламентидаги депутатларимиз ҳамда сенаторларимиз, қолаверса, маҳаллий халқ депутатлари кенгашларидаги депутатлар;
— Мудофаа соҳасидаги, ҳарбий ҳамда қуролли кучлар тизимидаги ҳарбий хизматчилар. Буларни биз давлат хизматчиларини иккинчи муҳим тоифасига киритишимиз мумкин;
— Суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлардаги давлат хизматчилари. Улар бевосита одил судловни ҳамда фуқароларни, инсонларни ҳақ-ҳуқуқларини муҳофаза қилувчи тизим вакили.
Шартли равишда айтишимиз мумкин, юқоридаги учта тоифага кирмайдиган давлат хизматчилари, айнан давлат фуқаролик хизматчилари ҳисобланади.
Масалан, прокуратура тизимидаги ходимлар, ички ишлар органларидаги ходимлар, ҳарбий соҳа қуролли кучлар тизимидаги ходимлар — булар давлат фуқаролик хизматчилари ҳисобланмайди.
Изоҳ (0)