Тошкентнинг Миробод туманидаги 110-сонли ихтисослаштирилган давлат умумтаълим мактаби кийиниш хонасига видеокузатув камералари ўрнатилгани ва бундан ота-оналар норози экани ҳақидаги хабарлар тарқалганди. Халқ таълими вазирлиги ҳолатни ўқувчилар ўртасида ўғирлик ва шунга ўхшаш ҳолатларнинг олдини олиш бўлгани билан изоҳлаганди. Ушбу масала тармоқларда кенг муҳокамаларга сабаб бўлгандан сўнг мактаб маъмурияти томонидан кийиниш хонасидаги камера олиб ташланган.
Бола ҳуқуқлари бўйича вакил (омбудсман) Алия Юнусова «Дарё»га берган изоҳида мактаб директорининг бундай иш тутиши бола ҳуқуқлари дахлсизлигининг бузилиши сифатида баҳолашини айтиб ўтди.
«Бола ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида»ги қонунининг 10-моддасида ҳар бир боланинг эркинлик, шахсий дахлсизлик, турар жойи дахлсизлиги ва хат-хабарларини сир тутиш ҳуқуқига эга экани белгиланган. Кийиниш хонасига ўрнатилган камералардаги видеоёзувлар ўқувчиларнинг шахсий дахлсизлигининг бузилишига сабаб бўлган. Қизларнинг кийиниш хонасига ўрнатилган камерани бола ҳуқуқлари дахлсизлигининг бузилиши сифатида баҳолайман», — деди Алия Юнусова.
Унинг қўшимча қилишича, ахборот технологиялари борган сари ривожланиб, фирибгарлик ҳолатлари ҳам учраётган ҳозирги пайтда, ушбу ёзувларни усталик билан ўғирлаш ва шу орқали болаларга тазйиқ ўтказиш ҳолатларига йўл қўйилишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
Омбудсман воқеага ҳуқуқий муносабат билдирар экан, ҳолатни мамлакат ва халқаро қонунчиликдан келиб чиққан ҳолда тушунтириш берди.
Қонунчиликда жисмоний шахсларга тааллуқли шахсий маълумотлар махфий ахборот тоифасига киради.
Шахснинг ахборот борасидаги хавфсизлиги унинг шахсий ҳаётига тааллуқли сирларини сақлаш, ахборот воситасида қонунга хилоф равишда руҳий таъсир кўрсатилишидан ҳимоя қилиш йўли билан таъминланади.
Жисмоний шахснинг розилигисиз унинг шахсий ҳаётига тааллуқли ахборотни худди, шунингдек, шахсий ҳаётига тааллуқли сирини, ёзишмалар, телефондаги сўзлашувлар, почта, телеграф ва бошқа мулоқот сирларини бузувчи ахборотни тўплашга, сақлашга, қайта ишлашга, тарқатишга ва ундан фойдаланишга йўл қўйилмайди, қонунчиликда белгиланган ҳоллар бундан мустасно.
Жисмоний шахслар тўғрисидаги ахборотдан уларга моддий зарар ва маънавий зиён етказиш, шунингдек уларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари рўёбга чиқарилишига тўсқинлик қилиш мақсадида фойдаланиш тақиқланади.
Фуқаролар тўғрисида ахборот олувчи, бундай ахборотга эгалик қилувчи ҳамда ундан фойдаланувчи юридик ва жисмоний шахслар бу ахборотдан фойдаланиш тартибини бузганлик учун қонунда назарда тутилган тарзда жавобгар бўлади.
Халқаро тажрибага кўра, видеокузатувни ташкил қилишда қонунларни бузмаслик учун сиз қуйидаги қоидаларга амал қилинса мақсадга мувофиқ бўлади:
- ҳожатхоналар, душ ва ҳаммомларда, дам олиш хоналарида ва ечиниш хоналарида видеокамераларни ўрнатиш тақиқланади;
- мактаб, болалар боғчаси, идора ва идоралар каби объектларда жараённинг барча иштирокчилари (ўқувчилар, ходимлар, ташриф буюрувчилар) амалга оширилаётган видеокузатув ҳақида хабардор қилиниши керак;
- хусусий мулк объектларида видеокамералар фақат уларнинг эгаларининг розилиги билан ўрнатилади;
- кўп қаватли уйларнинг кириш жойларида, шунингдек, лифтларида барча (кўпчилик) яшовчиларнинг розилиги билан видеокамералар ўрнатилади;
- бошқа одамларнинг мулкини (ер участкалари, ёзги уйлар, турар жой биноларининг деразалари ва бошқалар) назорат қилиш мумкин эмас;
- энага, хизматкор ва бошқа хизматчиларни яширин видеокузатуви тақиқланади;
- савдо шохобчаларида яширин видеокузатувга йўл қўйиб бўлмайди, фақат очиқ ва унинг ўтказилиши ҳақида огоҳлантириш билан;
- яширин видеокузатувни ўтказиш умуман тақиқланади, қонунга кўра буни фақат махсус органлар амалга ошириши мумкин.
Изоҳ (0)