Ўзбекистонда профилактик рўйхатда турган аёллар соғлом ҳаётга қайтарилмоқда. Бу ҳақда 27 июль куни Олий Мажлис Сенатида бўлиб ўтган хотин-қизлар ва гендер масалаларига бағишланган мажлисда бош вазир ўринбосари, оила ва хотин-қизлар давлат қўмитаси раиси Зулайҳо Маҳкамова айтиб ўтди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири.

Зулайҳо Маҳкамованинг маълум қилишича, 23 мингдан зиёд профилактик ҳисобда турган аёлларнинг уйларига бориб, уларни соғлом ҳаётга қайтариш ишлари олиб борилган.

«Ҳозир 9 минг 700 нафарини профилактик ҳисобдан чиқардик. Уларнинг қўни-қўшнилари, оиласини бориб ўргандик. Улар жиноятга алоқадорлиги учун ёки қачондир рўйхатга тушган. Бугун рўйхатдан чиқарилганлар соғлом ҳаётда яшаётганлиги, мана шу жараёндан чиққанлигидан ўзи ҳам хурсандлигини кўрдик. Яна соғлом ҳаётга қайтадиган 9 мингдан ортиқ мана шундай аёлларимизнинг ҳар биттасини рўйхатдан чиқариш режалаштирилмоқда», — деди бош вазир ўринбосари.

Эслатиб ўтамиз, 2019 йил августида Тошкентда хотин-қизларнинг 23 та тоифа бўйича картотекалари шакллантирилиши ҳақида хабарлар тарқалган эди — рўйхатда, жумладан, узоқ вақт чет элда бўлган аёллар, ишсиз ва вақтинчалик пропискали хотин-қизлар каби тоифалар ҳам бор эди.

Рўйхат жамоатчиликнинг кескин норозилигига сабаб бўлган, Демократия ва инсон ҳуқуқлари институти ушбу рўйхат юзасидан Ўзбекистон ички ишлар вазири ва Тошкент шаҳар ҳокими номига мурожаат йўллаганди (шунингдек, бу рўйхат хонанда Лоланинг «Севгингни менга айт 2» клипида ҳам қоралаб чиқилган).

Собиқ хотин-қизлар қўмитаси раиси Элмира Боситхонова «Аёлларнинг 23 тоифаси рўйхати» тузилишига алоқаси йўқлигини айтиб ўтганди.

Андижон вилоятида ҳам 2019 йилнинг айнан августида Андижон шаҳар халқ таълими бўлими тасарруфидаги мактабларда ишловчи 25-35 ёшдаги, турмушга чиқмаган ва турмушидан ажраган аёлларнинг алоҳида рўйхати юритилишига оид маълумот пайдо бўлганди. Андижон шаҳар ҳокимлиги шундай рўйхат ҳақиқатан ҳам борлиги, у шаҳар Халқ таълими бўлими хотин-қизлар қўмитаси томонидан тузилгани, турмушга чиқмаган ва оиласидан ажрашган қизларга моддий-ижтимоий ёрдам бериш учун шакллантирилганини билдирганди.

Халқ таълими вазирлиги ва собиқ Хотин-қизлар қўмитаси берган маълумотга кўра, бу рўйхат Андижон шаҳар халқ таълими бўлими томонидан вилоятдаги ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларига ишга қабул қилишда суҳбатга чақириш учун тузилган бўлиб, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларда аёл ходимлар, хусусан, педагоглар сонини ошириш мақсадида ишлаб чиқилган. Рўйхатда қайд этилган аёллар розилиги олинган ҳолда суҳбатга юборилган, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларда ишлашни хоҳламаганлар эса рўйхатдан ўчирилган ва суҳбатга чақирилмаган.

Шуни ҳам қайд этиш лозимки, Ўзбекистонда юридик жиҳатдан «жиноятга мойиллиги бор аёл» деган тушунча йўқ. Қонунчиликда ҳуқуқбузарликка мойиллиги борлар иккига — жиноий ва маъмурий тоифага бўлинади. Биринчи тоифага жазони ижро этиш муассасаларидан қайтганлар, ичкиликка ружу қўйганлар, руҳий касаллар, фоҳиша ва фоҳишахона сақлаган хотин-қизлар киради. Иккинчи тоифага эса фарзанд тарбиясига салбий таъсир кўрсатувчи аёллар мансуб.