Нима учун кўкарган картошкани истеъмол қилиш мумкин эмас?

Одатда нотўғри сақланган ёки узоқ муддат турган картошка кўкариб қолади. Уни ташлаб юбориш керакми? Ёки кўкарган жойларини кесиб, одатдагидек пишириш мумкинми? «Новий очаг» нашри кўкарган картошкалар истеъмол учун яроқлими ёки йўқлигини маълум қилди.

Нима учун картошка кўкаради?

Картошка ерда пишиб етилади. У қоронғида ўз рангини сақлаб қолади. Аммо картошка қазилиб, ёруғликка қўйилганда, сабзавотга тушган қуёш нурлари унда фотосинтез жараёнини келтириб чиқаради, бунинг натижасида сирт яшил рангга айланади.

Аммо организм учун фотосинтез эмас, балки илдизларда параллел равишда ҳосил бўладиган заҳар — соланин хавфлидир. Бундан ташқари, солани ва дунёдаги барча ўсимликларда ҳосил бўлган хлорофилл картошкани кўкртиради. Қуёш нурлари таъсирида соланин ва хлорофилл синтези параллел равишда бўлишига қарамай, кўкарган картошкада хавфли заҳар одатдагидан кўпроқ экани исботланган.

Соланин нима учун хавфли?

Билиш керак бўлган энг муҳим нарса — кўп миқдорда соланинни ўз ичига олган кўкарган картошка одамлар учун хавфлидир. Шунингдек, ҳайвонлар учун ҳам. Истеъмол қилинганда, соланин марказий асаб тизимини сусайтиради, қондаги эритроцитларни йўқ қилади, шунингдек, буйраклар ва овқат ҳазм қилиш трактининг ишида бузилишларни келтириб чиқариши мумкин.

Заҳарланиш белгилари: оғизда аччиқ таъм, кўнгил айниши, қайт қилиш, ич кетиши, қорин оғриғи. Юрак фаолияти ва қон босими кескин пасайиши мумкин — бу оғир заҳарланишни кўрсатади. Бундай ҳолда дарҳол тез ёрдам чақириш керак.

Кўкарган картошкани нима қилиш мумкин?

Агар картошка бутунлай кўкарган бўлса, ундан фойдаланмаган маъқул. Ҳаттоки эндигина кўкаришни бошлаган сабзавот ҳам хавфли. Улардан ҳам фойдаланиш тавсия этилмайди. Сабаби саломатликка ғамхўрлик қилиш бундан ҳам муҳимроқ.

Агар картошкада кичик кўкарган жой бўлса, нима қилиш керак? Кўпчилик бундай жойларни кесиб, кейин картошкани қайнатиб ёки қовуради. Аслида, билиш жуда муҳим: кўкарган жой кичкина бўлса ҳам, демак, соланин нафақат унда, балки умуман картошканинг бутун ташқи қатламида мавжуд бўлади. Шунинг учун, бундай ҳолда, нафақат кўкарган қисмини кесиб ташлаш, балки бутун сабзавотни жуда қалин тозалаш керак. Ёки умуман фойдаланмаган яхши.

Муаммо шундаки, картошкани пишириш заҳарни йўқ қилишга кафолат бермайди. Масалан, пишириш пайтида соланин деярли йўқ қилинмайди, у фақат таомга ўтади. Шунинг учун картошканинг кўкарган жойини кесиб тайёрланган таом истеъмол қилишга яроқли эмас. 170 даражадан паст ҳароратда қовурилганда, соланин ҳам йўқ қилинмайди.

Кўкарган картошка қачон фойдали бўлиши мумкин?

Бундай кўкарган картошкадан экиш учун фойдаланса бўлади. Бундай сабзавотлар мукаммал тарзда ўсади. Чунки ҳар қандай ҳашарот ва бошқа зараркунандалар бундай картошкани истеъмол қилишдан бош тортади.