Барча органлар ва тизимлар яхши ишлаши учун гормонлар танада маълум миқдорда бўлиши керак. Уларнинг ишлаш механизми шундай тузилганки, баъзи гормонал моддалар миқдорининг ўзгариши одатда бошқаларнинг миқдори ўзгаришига олиб келади. Натижада номутаносиблик юзага келади.
Гормонлар даражаси турли омиллар таъсирида бузилиши мумкин:
- Генетика. Баъзи одамлар гормонал муаммоларга мойил бўлиши мумкин.
- Стрессли вазиятлар. Ҳиссий ҳаддан ташқари кучланиш кортизолнинг кучли чиқарилишини келтириб чиқаради.
- Ҳаёт тарзи. Нотўғри уйқу ва уйғониш, гаджетлар ва бошқа қурилмалардан кўп фойдаланиш прогестерон етишмаслигига олиб келиши мумкин.
- Овқат. Баъзи озиқ-овқатларда гормонлар бўлиши мумкин, уларни мунтазам истеъмол гормонал етишмовчилик эҳтимолини оширади.
- Витамин етишмаслиги. Агар диетада витамин B6 ва магний етишмаса, танада эстроген билан боғлиқ муаммолар пайдо бўлиши мумкин.
- Спиртли ичимликлар. Этил спирти эстроген ва тестостерон ишлаб чиқаришга салбий таъсир қилади.
- Дорилар. Баъзи дорилар инсоннинг гормонал фонига бевосита таъсир қилади.
Кайфият ўзгариши
Жуда юқори пролактин даражаси, эстроген ва прогестероннинг нотўғри нисбати, шунингдек, қалқонсимон безнинг нотўғри ишлаши ҳиссий ҳолат билан боғлиқ муаммоларни келтириб чиқариши мумкин. Натижада аёллар майда-чуйда нарсалардан асабийлашади, депрессиядан шикоят қилади.
Тери муаммолари
Қора нуқталар, бўйин ва белдаги доғлар кўпинча танадаги пролактиннинг ортиқча эканлигини кўрсатади. Теридаги оқ доғлар эстрогеннинг анормал даражаси туфайли пайдо бўлиши мумкин ва эркак жинсий гормонлар андрогенларининг ҳаддан ташқари кўплиги акне пайдо бўлишига олиб келади.
Соч ўсиши ёки соч тўкилишининг кучайиши
Аёл организмида андрогенлар кўпайиб кетганидан танадаги тукларнинг ўсишига олиб келади. Teстoстерон ва қалқонсимон гормонлар кам ишлаб чиқарилишидан эса аксинча, тўсатдан соч тўкилишига олиб келади.
Килограмм ортиши ёки кескин вазн йўқотиш
Одатда ортиқча вазн инсулин даражаси билан боғлиқ муаммолар туфайли пайдо бўлади. Унинг ортиқча бўлиши ёғ ҳазм бўлишини қийинлаштиради ва очлик туйғусини қўзғатади. Бундан ташқари, семириш кўпинча кортизол гормонининг катта миқдори билан боғлиқ. Аммо қалқонсимон без гормонларининг ҳаддан ташқари ишлаб чиқарилиши оқибатида кескин вазн йўқотиш кузатилади.
Уйқусизлик
Уйқу билан боғлиқ муаммолар кўпинча танада мелатонин ва серотонин етишмаслиги билан юзага келади. Бундан ташқари, менопаузадаги аёллар кўпинча уйқусизликдан шикоят қиладилар — бу ҳолда бузилиш прогестероннинг пасайиши туфайли юзага келади.
Хотира бузилиши
Эстроген ва прогестероннинг номутаносиблиги мия фаолиятига салбий таъсир қилади, натижада хотирада муаммолар пайдо бўлади. Маълумотни эслаб қолиш билан боғлиқ қийинчиликлар қалқонсимон безнинг нотўғри ишлаши ва кортизолнинг ортиқча миқдори туфайли ҳам пайдо бўлади.
Нима қилиш керак?
Муаммонинг биринчи аломатлари пайдо бўлиши биланоқ вақтни бой берманг ва эндокринологга мурожаат қилинг. Врач танадаги гормонларнинг аниқ даражасини аниқлаш учун керакли тестларни тайинлайди ва агар керак бўлса, гормонал фонни нормал ҳолатга қайтаришга ва яна ҳаёт қувончини ҳис қилишга ёрдам берадиган тегишли даволанишни буюради. Шунингдек, соғлом турмуш тарзини олиб боришга ҳаракат қилинг, ёмон одатлардан воз кечинг ва рационингизни назорат қилинг.
Изоҳ (0)