Саломатликка салбий таъсир кўрсатиши ҳақида бир неча исботланмаган тавсиялар ҳақида эшитганмисиз? Бунинг ўрнига қабул қилиниши керак бўлган маслаҳатлар борми? «Биринчи линия» курортининг шифокорлар жамоаси қуйидаги тавсияларнинг қай бири тўғри экани ҳақида маълумот беради.

Овқатланиш бўйича нотўғри маслаҳатлар:

• «Меваларни овқатдан олдин истеъмол қилиш керак»
• «Тухум қондаги холестерин даражасини оширади»
• «Кечаси углеводларни истеъмол қилиш килограмм ортишига олиб келади»
• «Меваларни овқатдан кейин ейиш керак»
• "«Пишлоқ хотира учун зарарли»
• «Кокос мойи зайтун мойидан кўра фойдали»
• «Мева ва сабзавотлар семиртирмайди»
• «Оддий картошка ширин картошкадан кўра тўйимлироқ»
• «Ишқорли диета қоннинг кислоталилигини мувозанатлаштиради»
• «Кўп протеин истеъмол қилиш мушакларнинг тезроқ шаклланишига ёрдам беради»
• «Ҳомиладор аёл икки киши учун ейиши керак»
• «Барча озиқ-овқат қўшимчалари (Э) зарарли» ва бошқалар.

Кўпинча биз турли хил чекловларга дуч келамиз, бу эса мувозанатли ва хилма-хил овқатланишнинг етишмаслиги туфайли кўплаб касалликларнинг ривожланишига олиб келиши мумкин.

«Таркибида лактоза бўлмаган озиқ-овқатлар фойдали, шунинг учун уларни ҳамма истеъмол қилиши керак», айниқса ҳамма ери оғрийдиган ва қорни дам бўладиган, метеоризм ва диареяга чалинган беморларга диетани чеклашнинг машҳур мавзуси — «Соя сути сигир сутидан фойдалироқ».

Ҳақиқатан ҳам асосий ёки иккиламчи етишмовчилиги билан боғлиқ бўлган лактозани парчалайдиган фермент, одатда ошқозон-ичак белгилари билан тавсифланади.

Лактоза етишмаслиги, шунингдек, истеъмол қилинадиган сут маҳсулотлари миқдори, ичак микробиомасининг ҳолати, ошқозон-ичак трактининг ҳаракатчанлиги, ингичка ичакдаги бактерияларнинг кўпайиши ва ҳазм қилиш жараёнида ошқозон-ичак трактининг газ ва бошқа ферментация маҳсулотларига сезгирлигига боғлиқ.

Бироқ сут маҳсулотларини чеклашдан аввал гастроэнтерологга мурожаат қилиш ва юқоридаги барча ҳолатларга ташхис қўйиш керак. Энг мақбул парҳез овқатланиш босқичлари, давомийлиги ва сифати ҳақида диетолог томонидан қўйилган ташхис билан белгиланади.

Шуни ёдда тутиш керакки, сут маҳсулотлари кўп одамлар учун кальцийнинг асосий манбаи ҳисобланади. Аммо ратционида сут маҳсулотлари миқдорини чеклайдиган одамлар, айниқса, остеопороз билан оғриганлар бошқа озиқ-овқат ёки қўшимчалар ёрдамида кальций истеъмолини ошириши керак.

Бундан ташқари, бундай парҳез ичак микробиомасига ҳам таъсир қилади, ошқозон-ичак тракти микробиота ва пробиотик бифидобактериялар концентрациясини камайтиради.

Хулоса қилиб айтганда, диетадан кўп миқдорда озиқ-овқат маҳсулотларини чиқариб ташлаш муҳим макро ва микроэлементларнинг етишмаслигига олиб келиши мумкинлигига эътибор қаратиш лозим. Инсоннинг кунлик ратционида 40 фоиз сабзавот, донли нон, буғдойли макарон, дон, ёрма, мева ва резаворлар таркибида мураккаб углеводлар бўлиши керак.

Бундай озиқ-овқат маҳсулотларида ўзини асоссиз чеклаш, одам микроэлементлар, биофлавоноидлар ва антиоксидантларнинг етишмаслиги хавфини туғдиради.

Сув режими бўйича нотўғри тавсиялар:

• «Овқатланаётганда сув ичиш вазн ортишига олиб келади»
• «Оч қоринга бир стакан лимонли сув ичиш озишга ёрдам беради»
• «Совуқ сув ичиш мумкин эмас»

Сув ҳужайра, тўқима ва органларнинг асосий таркибий қисми, шунингдек, энг муҳим озуқа ҳисобланади. Сув барча органларнинг нормал ишлаши учун жуда муҳимдир. Турли органларда сув миқдори ҳар хил: қонда 83,0 фоиз, мияда 74,8 фоиз, скелет мушакларида — 22,0 фоиз . Бир қатор тадқиқотлар шуни кўрсатадики, сувсизланиш ақлий функцияга салбий таъсир қилади.

Сувни етарли даражада ичиш бўйича кўплаб мамлакатларда барча ёшдагилар учун тавсиялар берилган. ЖССТ эркаклар ва аёллар учун мос равишда 2,9 литр ва 2,2 литр сув истеъмол қилишни тавсия қилади. Европа озиқ-овқат хавфсизлиги бошқармаси (ЭФСА) кунига эркаклар учун 2,5 литр ва аёллар учун 2,0 литр сув ичишни маслаҳат беради.