Таълим инспекцияси малака тестида қатнашган рус тили ўқитувчилари эътирозига муносабат билдирди

Ижтимоий тармоқларда мактабларнинг рус тили фани ўқитувчилари аттестацияси малака (тест) синовлари юзасидан норозилик билдириб, бир неча мурожаат йўллагани тарқалди. Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси мазкур ҳолатга муносабат билдирди.

Маълум қилинишича, таълим тили рус тили бўлмаган умумтаълим муассасалар (синфлар)да фаолият юритаётган камида C1 ва ундан юқори даражадаги миллий ёки унга тенглаштирилган мос даражадаги халқаро тан олинган сертификатга эга рус тили фани ўқитувчиларига 50 фоиз миқдорида устама тўланиши йўлга қўйилган. Ушбу ўқитувчиларга аттестациясининг малака тест синовларига жалб қилмасдан энг юқори балл бериш тартиби жорий қилинган. Бундан ташқари, россиялик малакали мутахассислар ташриф буюриб, рус тили ўқитувчилари малакасини оширишга кўмаклашган.

Хусусан, таълим тили рус тили бўлмаган умумтаълим муассасалар (синфлар)да фаолият юритаётган камида C1 ва ундан юқори даражадаги миллий ёки унга тенглаштирилган мос даражадаги халқаро тан олинган сертификатга эга 3,6 минг нафар рус тили фани ўқитувчиларига 2022 йилнинг биринчи ярмида ўтказилаётган малака (тест) синовларига жалб қилинмасдан энг юқори балл берилган. Сертификатини аттестация ҳужжат топшириш якунланганидан кейин олган педагогларда эса 2022 йилнинг иккинчи ярмида аттестацияда иштирок этмасдан тоифа олиш имконияти мавжуд.

2022 йилда таълим тили рус тили бўлмаган мактаб ўқитувчилари учун ўтказилаётган малака (тест) синовларида ушбу сертификатни ола олмаган ёки ҳали олишга улгурмаган 9 391 нафар ўқитувчи жалб қилинган. Тест синовлари натижасига кўра республика бўйича ўртача балл 40 баллни (80 баллга нисбатан) ташкил этган.

C1 даражадаги халқаро ва миллий сертификати бор педагоглар билан қўшиб ҳисобланганда жами 4 786 нафар (36,84 фоиз) педагоглар тоифасини оширган, 1 187 нафар (9,14 фоиз ) педагог тоифасини сақлаган ва 7 018 нафар (54,02 фоиз) педагог салбий натижа қайд этган. C1 даражадаги халқаро ва миллий сертификатисиз ўқитувчилар кесимида таҳлил қилинганда 2 373 нафар (25 фоиз) педагог ижобий натижа қайд этган. Салбий натижа қайд этган педагогларнинг 70 фоизи навбатдан ташқари ўз ихтиёри билан аттестацияда иштирок этган бўлиб, Вазирлар Маҳкамасининг 572-сонли қарори билан тасдиқланган низомнинг 7-бандига асосан уларга нисбатан салбий қарор чиқарилмайди ҳамда улар амалдаги тоифаси бўйича маош олади.

Таъкидланишича, ҳар йили малака синовлари олдидан апробация синовлари ташкил этилади. Ушбу жараёнлар ҳақиқий имтиҳон жараёнларига яқинлаштирилган бўлиб, 40 та тест топшириғи бир соат вақт берилади. Натижаси эса ўқитувчиларни янги мазмундаги тест формати билан таништириш, вақт меъёрларини синовдан ўтқазиш ҳисобланади. Мисол учун, апробация жараёнида жами 40 тест учун ўртача 55 дақиқа сарфлашган бўлса, бу ҳақиқий имтиҳонда 56 дақиқани ташкил этади.

Барча фанлардан шу жумладан, рус тили (миллий мактабларда) фани тест тузиш учун аввалги йилларда ўтказилган малака (тест) синовлари доирасида юқори натижа қайд этган малака ўқитувчилар жалб этилган. Ушбу экспертларни саралаб олиш, 3 босқичли жараён бўлиб, биринчиси ўз мутахассислигини бўйича синовдан ўтказилади. Кейинги босқичда, тестология соҳасида билим ва кўникмалари ўрганилади. Иккала босқичдан ижобий ўтган экспертлар суҳбатдан ўтади. Таълим инспекциясида тест тузувчи ҳамда унга тақриз ёзувчи экспертлар алоҳида шакллантирилган бўлиб, ҳар бир тест саволларига тақриз ҳамда тарқатмаслик борасида кафолат хати ёзилади.

Қайд этилишича, ҳукумат қарорига асосан 2022 йил 1 сентябрдан бошлаб чет тили фани ўқитувчилар, шу жумладан, рус тили фани ўқитувчилари аттестацияси жараёнида ўқув фани бўйича малака синовлари Таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси томонидан тинглаб тушуниш, ўқиш, ёзиш ҳамда гапириш компетенсияларини баҳолашни назарда тутувчи касбий синов шаклида амалга оширилади. Синовларни янгича тартибда ўтказиш учун айни пайтда илғор хорижий тажрибалар ўрганилмоқда.

Бунда C1 даражадаги миллий ёки унга тенглаштирилган мос даражадаги халқаро тан олинган сертификатга эга чет тили фани ўқитувчиларига ўқув фани бўйича малака синовидан максимал балл бериш тартиби сақлаб қолинади.

«Айни кунларда аттестациядан ўта олмаган айрим педагоглар Telegram ижтимоий тармоғида гуруҳ ташкил қилган ҳолда ҳамкасблари ўртасида юқори турувчи ташкилотларга кўпроқ ариза берилса, депутатларга, журналист ва блогерлар мурожаат қилинса, ижтимоий тармоқларда кўпроқ эътирозлар билдирилса, натижалар бекор бўлиб балл қўшиб берилиши ёки қайта имтиҳон ўтказилиши мумкин, дея хато тарғиботлар олиб боришмоқда. Ҳаттоки блогерлар орқали эътирозларни эълон қилиш учун пул йиғиш таклифлари илгари сурилмоқда.

Ҳурматли педагоглар, ушбу тарғиботларга ишониб, қимматли вақтингизни бекорга сарфламай, Таълим инспекциясига ўрнатилган тартибда мурожаат қилишингизни сўраб қоламиз. Ҳудудларда бўлган ўқитувчиларга Zoom дастури орқали мулоқот ташкил қилиш имконияти бор. Биз эътирозлар бўйича устозларни тинглашга, мулоқот қилишга ва тестларда йўл қўйилган хатоларни кўрсатиб беришга тайёр эканлигимизни маълум қиламиз», — дея таъкидланади муносабатда.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон президентининг 2021 йил майдаги қарорига мувофиқ таълим муассасаларининг камида C1 даражадаги миллий ёки унга тенглаштирилган мос даражадаги халқаро тан олинган сертификатга эга хорижий тиллар ўқитувчиларига уларнинг базавий тариф ставкасига нисбатан ҳар ойлик 50 фоиз миқдорида қўшимча устама ҳақи тўлаб бориш назарда тутилган.

Бундан аввал Ўзбекистонда тўлиқ чет тилларида эфирга узатиладиган янги телеканаллар ишга туширилиши, Ўзбекистонда 2022 йилдан давлат идораларига ишга қабул қилишда хорижий тилни билиш мажбурий талаб қилиниши ҳамда Президент матбуот котиби Ўзбекистонда хорижий тиллар «боғча – мактаб – олий таълим – корхона» занжири асосида ўрганилишини маълум қилгани ҳақида хабар берилганди.