Майонез – кўпчилик севиб истеъмол қиладиган соус. У зарарлими ёки фойдали? Вазн ва ошқозонга зарар бермасдан қанча майонез истеъмол қилиш мумкин? Ушбу саволларга қуйида жавоб топиш мумкин.
Майонез – бу замонавий кимё саноатининг ихтиросими?
«Майонез – зарарли, уни истеъмол қилиш мумкин эмас». Бу соғлом овқатланиш тарафдорларининг майонезга қарши илгари сурган энг кенг тарқалган фикридир. Аммо соус XVIII асрда ихтиро қилинган, ўша пайтда консервант, қуюқлаштирувчи ва стабилизаторлар ҳали ихтиро қилинмаганди.
Маълум бўлишича, француз ошпази бутун бир аскар армиясини боқиш вазифасини олган. Унинг ихтиёрида тухум, лимон ва зайтун мойидан бошқа ҳеч нарса бўлмаган. Топқир ошпаз ҳамма нарсани аралаштириб, мазали соусни ихтиро қилган.
Таркибидаги маҳсулотлар
Майонез рецепти табиий маҳсулотларни ўз ичига олади: ўсимлик ёғи, лимон шарбати ва тухум сариғи. Уларнинг ҳар бири фойдали хусусиятларга эга. Шундай қилиб, ўсимлик ёғларида тўйинмаган кислоталар мавжуд. Умуман олганда, барча ёғларни иккита катта гуруҳга бўлиш мумкин: ҳайвон ва ўсимлик ёғлари. Ҳайвон ёғлари асосан тўйинган ёғлар деб аталади. Сабзавотлар тўйинмаган ёғли кислоталардир. Иккала тур ҳам организм учун фойдали ва зарурдир.
Тухум сариғида кўп миқдорда А витамини мавжуд бўлиб, у кўриш қобилиятини сақлашга ёрдам беради, тери, соч ва тирноқларни яхшилайди. Лимон иммунитетни яхшилайдиган ва энергия берадиган антиоксидант бўлган C витаминига бой. Шунинг учун агар ушбу маҳсулотлардан уй шароитида майонез тайёрланса, таркибда ҳеч қандай зарарли нарса бўлмайди. Аммо бундай соус музлаткичда уч кундан ортиқ бўлмаган муддатда сақланиши керак.
Майонезнинг хавфлилиги ҳақидаги янглиш фикрлар
Саноат усулида тайёрланган майонез уч кундан ортиқ сақланиши мумкин. Вакуум остида қадоқлаш, маҳкамлаш ва совуқ жавонларда сақлашнинг махсус усули сақлаш муддатини оширишга ёрдам беради. Бунинг учун консервантлар, қалинлаштирувчи моддалар, стабилизаторлар ва бўёқлар қўлланилади. Бироқ улар бошқа саноат соуслари ва бошқа маҳсулотларда ҳам мавжуд.
Юқори калория
Бу шунчаки афсона эмас. 100 грамм майонез таркибида 600 дан 800 ккалгача калория мавжуд. Тўғри овқатланишга риоя қиладиган ва калорияларни ҳисоблайдиганлар бу жуда кўп эканлигини тушунади.
Аммо агар бутун оила учун мўлжалланган янги сабзавотли салатнинг катта қисмини бир қошиқ майонез билан тўлдирилса, ҳеч қандай зарарли нарса бўлмайди. Айниқса, бундай салатни ҳафтада бир неча марта истеъмол қилинса ҳам. Шунингдек, майонезда жуда кўп туз бор ва агар майонез қўшилса, салатга туз солиш шарт эмас. Ҳаддан ташқари кўп туз буйраклардаги шиш ва қўшимча стресс хавфини орттиради.
Майонез таркибида кансерогенлар борми?
Кансерогенлар ҳақиқатан ҳам хавфлидир. Ушбу ном остида ҳодисаларнинг катта гуруҳи мавжуд: кансерогенлар организмда саратон пайдо бўлиши эҳтимолини оширадиган моддалардир.
Оддий майонезда эса кансерогенлар йўқ, лекин улар қиздирилгандан кейин пайдо бўлиши мумкин. Айрим таомлар ёки фастфудлар учун қўлланилганда кансерогенлар организмга кириб борадо.
Майонез таркибида трансёғлар борми?
Трансёғлар нима? Бу суюқ ўсимлик мойларини қаттиқ тузилишга айлантириш учун ёғларнинг формуласини ўзгартириш орқали олинган моддалардир. Масалан, ташқи кўриниши ва тузилиши бўйича сариёғга ўхшаш, аммо ўсимлик ёғларини ўз ичига олган маргарин.
Трансёғлар жуда ёмон. Улар организмга кирганда, улар ёғларнинг молекулаларини алмаштиради. Организм бундай аралашувга гормонал узилишлар билан муносабатда бўлади, фермент тизимининг иши бузилади. Буларнинг барчаси, ўз навбатида, юрак касалликлари, саратон, диабетни қўзғатади ва умумий ўлим даражасини оширади.
Аммо майонезда трансёғлар йўқ, чунки ўсимлик мойларининг тузилиши сунъий равишда гидрогенлаш орқали ўзгармайди. Уй шароитида майонезини тайёрлаш пайтида, табиий реакция туфайли сариғига лимон шарбати қўшилгандан кейин қалинлашади.
Хулоса қилиб айтганда, ҳар қандай майонез меъёрида истеъмол қилинганда, зарар келтирмайди. Аммо майонезни иситиш тавсия этилмайди, чунки юқори ҳароратларда, бошқа маҳсулотларда бўлгани каби, унда кансерогенлар пайдо бўлиши мумкин.
Изоҳ (0)