Олимлар Арктикада ҳаво ҳарорати сайёранинг бошқа минтақаларига қараганда тезроқ қизиётганини маълум қилди

Арктикада ҳаво ҳарорати Ернинг бошқа қисмларига қараганда тезроқ кўтарилмоқда, бу жараён эса сайёрадаги об-ҳаво учун салбий оқибатларга олиб келиши мумкин. Бу ҳақда Иқлим инқирози бўйича маслаҳат гуруҳининг (Climate Crisis Advisory Group, CCАГ) ҳисоботига таяниб, «Интерфакс» хабар берди.

Арктикадаги ҳавонинг илиб бориши глобал ҳароратнинг кўтарилишидан ҳам тезроқ кечмоқда. Сўнгги 30 йил ичида Арктикада ҳар ўн йилда илиқлик даражаси Цельсий бўйича 0,81 даражага кўтарилди — бу бутун дунёдаги ўртача даражадан (ҳар ўн йилда Цельсий бўйича 0,23 ) уч баравар тез», — дейилади ҳисоботда.

Шу билан бирга, ҳисоботда таъкидланишича, Арктика нафақат дунёдаги энг тез илиётган минтақа, эҳтимол, сайёрамиз иқлимида изчил ва кетма-кет ўзгаришларни амалга ошираётган «бошланғич нуқта»дир. Мутахассисларнинг аниқлик киритишича, Арктика бутун Ер сайёраси иқлимини тартибга солишга таъсир қиладиган «Ер тизими»нинг 15 та энг муҳим элементларидан бири.

Ҳисобот муаллифларининг қайд этишича, Европадаги сўнгги тошқинлар ва Шимолий Америкадаги иссиқлик тўлқинларининг миқёсини фақатгина Цельсий бўйича 1,2 даража глобал исиш омилига асосланиб изоҳлаш қийин.

«Арктикадаги тез илиш ва музларнинг тез эриши бизнинг об-ҳавомизда қўшимча ўзгаришлар келтириб чиқарганини истисно қилиб бўлмайди, бу эса экстремал об-ҳаво ҳодисалари ҳаддан ташқари кўплигига изоҳ бўлади», — дейилади хабарда.

Муаллифларнинг таъкидлашича, ҳозир Арктикада бир нечта «илгари кузатилмаган» ҳодисаларнинг сайёрамиз жанубидаги қисмларга кўрсатадиган таъсирини тушуниш керак.

CCАГ раиси, британиялик олим Дэвид Кинг Sky News’га берган интервьюсида айтишича, инсоният бундай муаммоларга дош бера олади ва тегишли дастурларни амалга ошириш учун унда ҳали беш йил бор. «Агар биз буларнинг барчасини қилсак, инсоният учун хавфсиз, келгуси асрда гуллаб-яшнайдиган келажак қурган бўламиз», — деди у.

Sky News хабарига кўра, Кинг ва бошқа олимлар, уч ойлик қутб ёзи давомида Шимолий Муз океани устида булут қопқоғини яратиш орқали «Арктикани қайта музлатиш» имкониятини ўрганмоқда. Олимлар қопқоқ қуёш нурларини қайтаришига, натижада қишда кенгайган қутб музлари ёзда ҳам сақланиб қолишига умид қилмоқда.

«Агар биз буни кейинги 20-30 йил давомида ҳар йили такрорласак, Шимолий Муз океанини ҳимоя қилиш учун зарур муз қатламини яратиши мумкин бўлади», — дея қўшимча қилди Кинг.

Аввалроқ Арктикада рекорд даражадаги катта муз бўлаги эриганди.