Бекҳэмнинг сўнгги катта ўйини, Англия учун қўрқинчли тушга айланган пенальтилар серияси ва «қовун туширган» Руни. ЖЧ—2006 1/4 финалидан ўрин олган Англия — Португалия учрашувини эслаб

Сўнгги бир неча ўн йилликда Англия йирик мусобақаларга доим юлдузларга тўла таркиб билан бориб, айтарли натижа қайд эта олмаслиги одатга айланди. Германияда ўтган ЖЧ—2006 га ҳам инглизлар қатор номлар билан борган, бироқ чорак финалда Португалияга имкониятни бой бериб қўйганди.

«Пенальтилар серияси» деган сўзни эшитганда Англия терма жамоаси мухлислари ҳалигача ўзини яхши ҳис қилмайди. ЖЧ—1990 да Германияга ютқазилган серия. Евро—1996 да яна немислар, яна ярим финал ва яна сериядаги омадсизлик. ЖЧ—1998 да Карлос Роа Англияни 1/8 финалда «кўмади», Португалияга қарши Евро—2004 чорак финали: Бекҳэм ва Васселлнинг хатоси. Ушбу мақолада сўз борадиган Португалияга қарши ЖЧ—2006 даги ўйин. Германиядаги мундиалдан кейин Евро—2012 инглизлар Италияга қарши серияда омадсиз ҳаракат қилган. Фақат 2018 йилги чемпионатда Англия Жордан Пикфорднинг муваффақиятли ҳаракатлари эвазига Колумбияни таслим этганди.

Свен-Йоран Эрикссон асосий таркибга фақат битта марказий ҳужумчини туширади — Уэйн Руни. Гари Невилл ниҳоят жароҳатдан фориғ бўлиб, сафга қайтган ва Оуэн Ҳаргривз ўзи учун қулай бўлган таянч ярим ҳимоясига қайтганди. Луис Фелипе Сколарида эса бош оғриғи кўпроқ эди: Нидерландияга қарши кечган «болта чопқи» ўйиндан кейин Деку ва Коштиня дисквалификация сабаб сафдан чиққан, уларнинг ўрнини асосий таркибда Тиагу ва Пети эгаллаганди. Аввалги ўйинда Холид Булаҳруздан даҳшатли зарба қабул қилиб олган ва майдонни йиғлаб тарк этган Криштиану Роналдунинг ҳолати бўйича ҳам саволлар бор эди, бироқ «Манчестер Юнайтед» форварди қайтишга муваффақ бўлди.

Биринчи бўлимда Англия яққол устунлик билан ўйнади. Невилл сафга қайтганидан кейин Эрикссон жамоаси қанотларни ақл билан ишлатишни бошлаганди. Шунингдек, Ҳаргривзни ҳам алоҳида таъкидлаш керак: «Бавария» ярим ҳимоячиси майда қоида бузишлар ва тўпни олиб қўйишда муваффақиятли ҳаракат қилиб, португалларнинг кўплаб ҳужумларини тўхтатиб қолади.

Англия терма жамоасининг ушбу чемпионатдаги энг омадсиз ўйинчиси ҳақида гап кетса, у ҳолда бу — Фрэнк Лэмпард. «Челси» етакчиси бу ўйинда сон-саноқсиз узоқдан берилган зарбалардан ташқари узатмаларда ҳам кўплаб хатоларга йўл қўяди. Юқори даражадаги ўйинчининг бундай ҳаракат қилиши ақлга сиғмасди. Айнан Фрэнк инглизларнинг биринчи бўлимдаги энг хавфли вазиятини кўкка совуради, бироқ бу Лэмпард учун омадсизликнинг чўққиси эмасди.

Танаффусдан кейин ҳам инглизлар тўп билан кўпроқ муомалада бўлди. Бекҳэм бўлим дебютида пенальтида ишлаб олади, бироқ ҳакам Орасио Элисондо Португалия футболчиси Нуну Валенте қўл билан ҳаракат қилганини пайқамай қолади. Сал туриб Бекҳэм кўз ёш тўккан ҳолда майдонни тарк этади — аввалги эпизодларнинг бирида футболчи айнан Валенте билан тўқнашувда жароҳат олганди. Сардор ўрнига Аарон Леннон майдонга тушади. Бу Бекҳэм учун терма жамоа сафида йирик мусобақадаги сўнгги ўйин бўлиб қолди.

Орадан кўп ўтмай Лэмпард навбатдаги вазиятни йўққа чиқаради: Жеррарднинг стандарт вазиятдан амалга оширган узатмасидан кейин Фрэнк бир неча метр масофадан дарвозани аниқ нишонга ололмайди. Бироз ўтиб Леннон Рунини юз фоизлик вазиятга олиб чиқади — Уэйн тўпга етиб боролмайди, Жо Коулнинг зарбаси эса дарвоза ёнида ўтиб кетади.

Англия борган сари Португалия устидан тўлиқ назоратни қўлга оларди. Бироқ Рунининг асаблари дош бера олмади: Рикарду Карвальюнинг кескин ҳаракатидан кейин англиялик футболчи бутсаси билан рақибининг оёқлари орасини атайин босади.

Вазият содир бўлган жойга Криштиану Роналду югуриб келади ва биринчилардан бўлиб Элисондодан Рунини жазолашни талаб қилади. Руни эса «Нима қиляпсан?», дея клубдошини туртиб юборади. Элисондо қизил карточка беришни тўғри деб топади.

Бир неча йил аввал Руни шу ҳолатни ёдга олди: «Бу фаолиятимдаги энг ёмон ҳолат. Жамоага панд бердим ва мағлубиятда мени айбдор деб билишади. Ўйиндан кейин Роналду билан туннелда учрашдим. Дарҳол яккама-якка гаплашиб олиш керак деган фикрда эдим. У менга қаради, худди кечирим сўрашни истаётгандек эди. Унга ўртамизда муаммо йўқлигини айтдим. Мусобақадан завқ олишини ва қолган ўйинда омад тиладим. Унга бир неча ҳафтадан кейин кўришишимизни ва ёнма-ён жанг қилишимизни айтдим».

Инглиз нашрлари дарҳол Руни Роналдудан ҳисоб сўраш учун ўйиндан кейин Португалия кийиниш хонасига бостириб кирай дегани, Алекс Фергюсон бўлиб ўтган вазиятдан хавотирда экани ҳақида ёза бошлади. Бироқ ҳеч қандай келишмовчилик йўқ эди — Роналду Англияга қайтди, бир ўйинда ҳуштакбозликка учради, Руни билан бирга «Фулҳэм»ни 5:1 ҳисобида таслим этди ва барча Жаҳон Чемпионатидаги воқеани ёдидан чиқарди.

Яна Гелзенкирхенга қайтамиз — Эрикссон Жо Коулни ўйиндан олди ва Рунидан тубдан фарқ қиладиган Краучни майдонга туширди. Қўшимчасига Англия шу вақтга қадар ўйин назоратини ушлаб турган майдон марказидаги футболчисини йўқотганди. Португалия бир киши кам бўлиб ўйнаётган рақибига ортиқча босим уюштирмади. Аксинча, Сколари шогирдлари рақибларини хато қилишини кутди.

Англияликлар жуда кам хатога йўл қўйишга уринарди. Ҳимоявий ўйин бўйича Англия терма жамоасининг мусобақадаги энг яхши ўйини шу бўлди — жуда кам хатолар, Терри ва Фердинанднинг классик тўп олиб қўйишлари, ҳаводаги тўплар назорати.

Қўшимча бўлимларда Англиянинг бир нечта чиройли вазиятини эслаб ўтишимиз лозим, аммо «Ливерпуль» ҳужумчиси Питер Крауч улардан унумли фойдалана олмади. Португалия эса Роналдунинг узоқдан берган зарбаси ва Элдер Поштиганинг офсайддан урган голи билан жавоб қайтарди. Англия ҳимояда жуда ажойиб ўйин намойиш этди (айниқса Ҳаргривз жуда яхши ҳаракат қилди).

Пенальтилар серияси — Англия учун ҳукм эди. Унинг устига рақиб худди Евро—2004 дагидек Португалия. Ҳаттоки зарба берувчи футболчилар ҳам ўша эди. Пенальтини аниқ амалга ошира олмаган Бекҳэм ва Васселлар майдонда эмасди. Лекин бу сафар ҳам қаҳрамонлар топилди.

Биринчи бўлиб тўпга Симау яқинлашди — Робинсон тўп йўналишини топди, лекин тўпга ета олмади. Кейин Лэмпард Англия терма жамоасининг асосий омадсизига айланди — Рикардунинг унинг зарбасини қайтарди. Угу Виананинг зарбаси устунга тегди ва Эрикссон жамоасида имконият пайдо бўлди. Асосий ва қўшимча бўлимларда яхши ўйин кўрсатган Ҳаргривз пенальтини аниқ амалга оширди.

Пети зарбани ноаниқ амалга ошириб, Англияликларга олдинга чиқиб олиш учун имконият берди. Лекин яна Рикарду қутқариб қолди. Бу сафар Жеррард гол ура олмади. Поштига ноаниқ пенальтилар сериясига нуқта қўйди ва Робинсон дарвозасини ишғол қилди. Навбат Каррагерга келди. У ҳам имкониятидан фойдалана олмади. Аслида «Ливерпуль» ҳимоячиси гол урганди, лекин Элисондо қайтадан нуқтани кўрсатди — Жейми ҳакам ҳуштаги чалинмасдан туриб зарба берганди. Иккинчи имкониятидан эса фойдалана олмади.

Нуқтани Криштиану Роналду қўйди — пенальтини аниқ амалга оширди ва Португалияни ярим финалга олиб чиқди.

Англия Португалия ҳужумларига қарши муносиб ҳимояланди, ҳудудларда устунликка эришди ва кўпроқ вазиятлар содир этди. Аслида бу мухлислар аввалги ўйинларда кўрган аҳмоқоналик фонида Эрикссон жамоаси томонидан намойиш этилган яхши ўйин эди. Англияликлар бу ўйинга яхшироқ тайёргарлик кўришган эди. Лекин имкониятлардан фойдаланмаслик ва Рунининг майдондан четлатилиши муҳим рол ўйнади. Бу ҳодиса Англия ўйинни энди ўзи томонга оғдираётган маҳалда содир бўлди.

Англияликларга қарши ўйинда пенальтини қайтариш тажрибаси бўлган Рикарду бу сафар ҳам ўша ишни такрорлади.