Давлат солиқ қўмитаси ва «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖнинг Хоразм, Фарғона, Навоий ва Самарқанд вилоятларидаги ҳудудий корхоналари ўртасида бўлиб ўтган суд жараёнлари якунланди. Унга кўра энди Ўзбекистонда реактив энергия учун солиқ тўланади.
Маълум қилинишича, шу кунгача Йирик солиқ тўловчилар бўйича ҳудудлараро давлат солиқ инспекцияси ҳамда «Ҳудудий электр тармоқлари» акциядорлик жамияти ўртасида реактив энергияга устама учун қўшилган қиймат солиғи тўланиши борасида бир қатор ноаниқликлар мавжуд эди.
Мазкур ноаниқликнинг сабаби «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ томонидан реактив энергияни реализация қилишдан олинадиган даромаддан ҚҚС ҳисобланмасдан ва тўланмасдан келинаётгани эди.
Маълумот ўрнида, мазкур жамият таркибига кирувчи электр станциялар (ИЭС ва ГЭС) томонидан ўтган 2016—2020 йиллар давомида жами 852,7 миллиард сўмлик 50,9 миллиард киловатт-соат реактив энергия ишлаб чиқарилган ва тармоққа узатилган.
Давлат солиқ хизмати органлари, хусусан, Йирик солиқ тўловчилар бўйича ҳудудлараро давлат солиқ инспекцияси Солиқ кодексининг 45 ва 238-моддаларига асосланган ҳолда электр энергияси — товарлар деб эътироф этилиб, товарларни (хизматларни) реализация қилиш бўйича айланма ҚҚС солиқ солиш объекти ҳисобланишини таъкидлаб келмоқда.
Давлат солиқ хизмати органлари ҳамда «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ ўртасидаги ноаниқликка суд нуқта қўйди. Яъни Хоразм ва Фарғона ҳудудий электр тармоқлари корхонаси билан бўлган навбатдаги суд жараёнининг апелляция инстанциясида ҳам Йирик солиқ тўловчилар бўйича ҳудудлараро давлат солиқ инспекцияси позицияси қонуний ва тўғри деб топилди. Шунингдек, Навоий ҳудудий электр тармоқлари корхонаси билан бўлган суднинг биринчи инстанцияси якунида ҳам худди шундай қарор қабул қилинди.
Йирик солиқ тўловчилар бўйича ҳудудлараро давлат солиқ инспекцияси мутахассислари томонидан аниқланган маълумотларга кўра, 14 та ҲЕТК томонидан жами 585,4 миллиард сўмлик 38,5 миллиард киловатт-соат (2016 йилда — 72,1 миллиард, 2017 йилда — 86,9 миллиард, 2018 йилда — 94,6 миллиард, 2019 йилда — 174,4 миллиард, 2020 йил 9 ойида — 157,3 миллиард сўм) реактив энергия шартномалар асосида реализация қилинганлиги ва 109,2 миллиард сўмлик қўшилган қиймат солиғи бюджетга тўланмасдан қолганлиги маълум бўлди.