Майкл Жексон: Поп мусиқаси қиролининг болалиги, шон-шуҳрати ва фожиаси (фото)

Июннинг 25-куни, 2009 йил. Жаҳон бўйлаб ижтимоий тармоқларда ақл бовар қилмас хабар тарқалди. Интернет фойдаланувчилари томонидан берилган миллионлаб саволлар жавобсиз қолди. Шу куни эрталаб тўсатдан эълон қилинган Майкл Жексоннинг ўлими ҳақидаги хабар нафақат қўшиқчининг яқинлари, балки уни «поп қироли» сифатида тан олган миллионлаб мухлислар учун ҳақиқий зарба бўлди.

Ишонч билан айтиш мумкинки, эҳтимол, қидирув тизимларида «Майкл Жексон вафот этди» деб ёзганларнинг аксарияти ушбу мудҳиш хабарнинг рад этилишини ўқишга умид қилди. Аммо улар кутган мўъжиза рўй бермади ва «This Is It» деб номланган ва, аслида, Майкл Жексоннинг ўзи тақдим этиши керак бўлган концерт дастури, афсуски, унинг хотирасига бағишланди. Бир неча йил олдин ҳам интернет олами яна даҳшатли янгиликлар билан тўлди ва мухлислар яна барчасининг рад этилишини кутди. Албатта, бу ўлим билан боғлиқ эмас, балки Жексон ва ҳақиқатлар ҳақида эди.

15 та «Грэмми» ва бошқа юзга яқин мусиқий мукофотлар совриндори, Гиннеснинг рекордлар китобига 25 марта киритилган «поп қироли» унвонининг расмий эгаси Американинг Индиана штатидаги кичик Гери шаҳрида туғилган. Майкл Кетрин Винта ва Жозеф Жексоннинг саккизинчи фарзанди бўлиб, оилада жами болалар 10 нафар эди. Унинг болалиги ҳеч қачон ҳавас қилгулик даражада бўлмаган.

Майкл Жексон оиласи

Майклнинг отаси қаттиққўл ва ҳатто шафқатсиз одам эди: у кўпинча болаларни калтаклаган, уларни руҳан ва жисмонан мазах қилган, ғайритабиий тарзда уларга зулм кўрсатар эди. Бошқа кўплаб золим ота-оналар сингари у ҳам интизомни ва жуда тез-тез ўзгариб турадиган қоидаларга қатъий риоя қилишни талаб қилган. Майкл ва унинг ака-сингиллари ўзларининг хотираларида болалик улар учун абадий қўрқув, ҳимоясизлик ва ёлғизлик туйғусига бой давр бўлиб қолганини таъкидлаган. Вояга етганида Майкл ўз интервьюларида отаси билан учрашишни ёқтирмаслигини маълум қилган.

Жуда ёш турмушга чиққан она эса ўз болаларини шафқатсизликдан ҳимоя қила олмаган: у фақат диний маросимлардангина тасалли топди. У тез-тез болаларини черков йиғилишларига олиб борар, улар билан бирга Инжилни ўқир эди, лекин буларнинг бирортаси ҳам уларга ёрдам бера олмасди.

Майкл Жексон болалигида

Майклнинг оиласи яшайдиган уйда доимо мусиқа янграб турарди. «Биз уйда жуда кўп ашула айтар эдик, асосан, «Mustang Sally» каби машҳур блюз қўшиқларни. Кетрин ва мен болалар билан қўшиқ куйлашни яхши кўрардик, у пианино ва баъзида кларнет чалар эди. Гитарам билан ҳам баъзи қўшиқларни ижро этишим мумкин эди ва ҳар бир бўш дақиқада R&B пластинкасини қўйиб, Little Richard, Chi-lites, Chuck Berry, The Temptations, Aretha Franklin, Fats Domino, Joe Tex, Big Maybell, The Impressions ва Major Lans сингари қўшиқчиларни тинглар эдик», – деб ёзган Жозеф хотира китобида.

Деярли барча болалар мусиқага бўлган муҳаббатини ҳамда қобилиятни ота-онасидан олган: улар икки яшар Майклнинг кир ювиш машинасининг шовқини остида қандай рақсга тушганини ва унинг акаси Тито чалишни ўрганиш учун отасининг гитарасини яширинча олганини ҳам маълум қилган. Албатта, бунинг охири яхшилик билан тугамаган. Кунлардан бир кун бола гитара симини узиб юборган ва отасидан гитарани сўрамай олганини тан олишга мажбур бўлган.

Шу вақтда Жозеф ўғлини қаттиқ жазолаган, аммо кейин ўрганган нарсаларини кўрсатишни талаб қилган. У якка ўзи гитара чалиш асосларини эгаллабгина қолмай, балки отаси тез-тез чаладиган блюз композицияларини ҳам ижро этганди. Ўғлининг ютуқлари Жозефда яхши таассурот қолдирган ва бир неча кундан сўнг у ўғли учун алоҳида мусиқий асбоб сотиб олган. Ва бир мунча вақт ўтгач, у фарзандларининг ўз истеъдодини бутун дунёга намойиш этиш вақти келганини англаб етган.

«Беш нафар Жексон»

Жозеф Жексон ҳайратланарли даражада шуҳратпараст одам эди: у ёшлигиданоқ шон-шараф ва муваффақиятга эришишни орзу қилган. Америка жанубидаги далаларда пахта териш, темир йўл ётқизиш ва ҳаттоки бокс майдонида жанг қилиш орқали у ўзининг юлдузи чиндан ҳам баландларга кўтарилишини ва миллионлаб одамлар Жексон исмини танишини, оғизларда тинимсиз такрорланишини орзу қилар эди.

У ҳаттоки дўстлари билан биргаликда «Folcons» гуруҳини яратган. Гуруҳ билан биргаликда туғилган шаҳри, Шимолий Индиана, Чикагонинг бошқа шаҳар ва посёлкаларида концерт берган. Аммо «Folcons»нинг умри узоққа чўзилмади ва Жозеф бошқа имкониятлардан фойдаланиш ҳақида ўйлай бошлади.

Гитара билан бўлган воқеадан сўнг Жексон болаларига янгича назар ташлади. Ҳа, бошқариб бўлмас инжиқ, аммо истеъдодли! Бироз таълим ва тарбия бериш орқали улар мусиқий Олимпни забт этиши мумкин. Жексон 5 – «Беш Жексон» ғояси шундан сўнг туғилган. Аввалига гуруҳда фақат Майклнинг акалари қатнашган. Аммо бир куни, машқ пайтида Майкл қўшиқ куйлашни бошлаган. «У қандай куйлаётганини тингланг», – деди Кетрин эрига ...

Ажойиб бола

Жозеф Майклни «Жексон бешлиги»нинг солисти ва қўшиқчиси қилганида у атиги беш ёшда эди. Ва бу кун унинг болалигининг сўнгги куни бўлди. Бундан буён Майклнинг бутун ҳаёти шафқатсиз жадвалга бўйсунди: кунлик машғулот соатлари нафақат ўйинлар ёки тенгдошлари билан мулоқот қилиш учун, балки ўқиш учун ҳам вақт қолдирмади. Вақт ўтиши билан Жозеф махсус ўқитувчи Роуз Файнни таклиф қилди, у гуруҳ аъзоларига улар билан саёҳат қилиб, аввал Америка, кейин эса бутун дунё бўйлаб дарс берди.

«Студиянинг рўпарасида боғ бор эди ва эсимда, у ерда ўйнаётган йигитларни кўриб, ҳайрон қолдим – шунчаки эркинлик, бундай ҳаётни тасаввур қилолмадим ва ҳамма нарсадан кўпроқ шу қадар эркин бўлишни, улар каби ўзимни тутишни хоҳлар эдим. Шундай қилиб, болалигим ҳам ғамгин лаҳзаларга бой бўлган», – деб эслаган Майкл Жексон ўзининг «Ой юриши» китобида.

Аслида, ҳаётнинг қаттиқ талаби ва бўш вақтнинг етишмаслиги унчалик ёмон эмасди. Бироқ гуруҳнинг етакчиси ва продюсери характери қаттиқ ота эканлиги катта муаммо эди. Жозеф ҳали ҳам камар зарби барча муаммоларни ҳал қилишнинг энг яхши усули эканлигига ва болалар билан гаплашиш дўқ ва баланд овозда бўлиши кераклигига ишонган. Эҳтимол, у Майклга интизом ва қаттиқ меҳнат қилиш одатини ўргатган бўлиши мумкин, аммо ўғлига бера олмаган нарсаси – бу муҳаббатдир.

Бу вақтда гуруҳнинг машҳурлиги тез суръатлар билан ўсиб борди: кичик клублардаги чиқишлардан бошлаб, бир неча йилдан сўнг гуруҳ Чикагони забт этди. Албатта, муваффақият Майклнинг шарофати билан амалга ошган: томошабинлар кичик қора танли болани жуда яхши кўриб қолган эди. Ва бир мунча вақт ўтгач, «Беш Жексон» Нью-Йоркда концерт берди ва бу ҳам муваффақиятли тарзда кечди. Шундан сўнг Жексонлар дунёдаги энг машҳур овоз ёзиш студияларидан бири бўлган «Motown» билан шартнома имзолади. Ўша пайтда Майкл атиги 11 ёшда эди.

Муваффақиятга бой етуклик

Майклга отасининг қарамоғидан ажралиб, карьерасини якка бошлаш учун 10 йил керак бўлди. «Off The Wall» – ака-укаларсиз ёзилган биринчи альбоми бўлиб, у 1979 йилда чиқди ва бу тўплам дарҳол хитга айланди. Ушбу диск Америка тарихидаги қора танли қўшиқчининг энг муваффақиятли альбоми, деб тан олинди ва кўплаб мусиқа танқидчилари уни ҳанузгача Майкл Жексон ижодининг энг юқори чўққиси деб атайди.

1984 йилда чиқарилган навбатдаги альбоми ҳам аввалгисидан кам муваффақият қозонмади: диск еттита «Грэмми» мукофотига сазовор бўлди ва Гиннеснинг рекордлар китобига тарихдаги энг кўп сотилган альбом сифатида кирди. Жексон альбом савдосидан тушган фойдани энг тўғри усулда ишлатган: Пол Маккартнининг маслаҳати билан у кўплаб таниқли ижрочиларнинг қўшиқларига тегишли бўлган АТV мусиқий каталогини сотиб олган. Келажакда айнан шу сармоялар Майкл Жексонга кўплаб молиявий инқирозлардан сўнг оёққа туришига имкон берган.

Йилдан йилга ёш Жексоннинг юлдузи тобора юқорига кўтарилиб борарди. 1984 йилда у атиги 26 ёшда эди. Энг кўп сотилган альбомлар, энг таниқли видеоклиплар, энг кўп ташриф буюрилган концертлар... Буларнинг барчаси Майклга тегишли бўлиб, унинг ҳаётида ёруғ кунлар бошланган эди.

Бироқ ўша йили фожиа ҳам юз берди: «PepsiCo» реклама ролигини суратга олиш пайтида портлаш юз берди, учқунлар Майклнинг бошига тушди, сочлари бир зумда ёниб кетди... Кучли куйишдан кейин бош терисини тиклаш учун бир нечта операциялар талаб қилинди, даволаниш жараёни узоқ ва жуда оғриқли кечиб, олинган жароҳат нормал соч ўсишига халақит берди. Ўшандан бери Майкл жамоат олдида шляпасиз кўриниш бермай қўйди ва бу охир-оқибат унинг имижининг ўзига хос белгисига айланди.

Кучли куйиш ирсий касалликнинг ривожланишига олиб келди – витилиго (терининг пигментацияси бузилиши). Энди Майкл Жексон терисини қалин бўёқ қатлами остида яширишга, кучли қуёш нурларидан ҳимоя қилишга ва юзини тўғридан-тўғри қуёш нурларидан яширишга мажбур бўлди. Шикастланишнинг яна бир оқибати– бу қаттиқ оғриқ бўлиб, қўшиқчи умрининг охиригача бундан азоб чекди.

Хонандада амалга оширилишига тўғри келган биринчи пластик жарроҳлик амалиёти ҳам куйиш оқибатларини бартараф этиш зарурати билан боғлиқ эди. Кейинчалик Жексоннинг ўзи жағ ва бурун шаклини ўзгартириш учун жарроҳларга мурожаат қилди, кўз қовоқлари, ёноқларида пластик жарроҳлик амалиёти ўтказди ва иягида чуқур ҳосил қилиб, тери рангини оқартирди. Баъзи операциялар муваффақиятсиз тугади, хусусан, бир қатор ринопластика Майклнинг бурнини деярли йўқ қилди.

Юлдузнинг ташқи кўринишидаги кўплаб ўзгаришлар миш-мишлар тўлқинини келтириб чиқарди: қўшиқчининг кўплаб мухлислари ва кузатувчилари унинг қора рангдан бутунлай қутулиш ва оқ ирқ вакили бўлиши учун атайлаб терини шилиш билан шуғулланганига амин эди. Аммо бу ҳеч кимга маълум эмас. Қўшиқчининг ташқи қиёфасини ёқтирмаслиги ҳам болалик жароҳати – оилавий меросдан халос бўлиш истаги бўлиши мумкин.

«Неверленд»дан Питер Пен

1980 йилларнинг охирида Майкл Жексон машҳур поп қўшиқчисидан ғалати персонажга айланди, у ўзига ўхшамай қолди. У омма олдида тобора камроқ пайдо бўлди, камдан кам интервьюлар берди ва унинг ҳаёт тарзи ва шахсий имтиёзлари ҳақида энг даҳшатли миш-мишлар тарқалди.

Ўша пайтда Жексон янги уй – Лос-Анжелесдан 2,5 соат узоқликда жойлашган улкан ранчони сотиб олади. Янги уй Питер Пен ҳақидаги китобда улғайишни истамайдиган болалар тушиб қоладиган сеҳрли мамлакат каби «Неверленд» номини олди. Ҳайвонот боғи, кўнгилочар хиёбон, кинотеатр, видео ўйинлар билан жиҳозланган аркадаси ва ҳаттоки ҳақиқий темир йўл – буларнинг барчаси келган минглаб болаларга хизмат қилди ва завқ бағишлади. Ҳаммаси 1993 йилда бутунлай ўзгариб кетди. Эван Чандлер Майкл Жексонни вояга етмаган ўғлига нисбатан ноўрин хатти-ҳаракатларда айблади. Чандлер Жексонга пул компенсацияси ва судга мурожаат қилиш билан таҳдид қилди. Хонанда пулни тўлашдан бош тортгач, суд текшируви бошланди.

Ўша вақтга қадар кўплаб операциялар ва депрессия туфайли соғлиғи сезиларли даражада ёмонлашган Жексон 23 миллион доллар миқдорида пул компенсацияси тўлашга рози бўлди. Қўшиқчини суддан ташқари келишувга рози бўлишга ишонтирганлардан бири Элвис Преслининг қизи Лиза-Мари эди. Ўша пайтда, жуфтликнинг сўзларига кўра, уларнинг муносабатлари аллақачон яқин бўлган ва орадан бир йил ўтиб, 26 май куни улар Доминикан Республикасида турмуш қурган.

Афсуски, икки йил ўтиб жуфтликнинг никоҳ бузилди. Ажрашиш сабабларидан бири, Жексоннинг айтишича, Лиза-Мари фарзанд кўришни истамаган. У билан ажрашганидан бир ярим йил ўтгач, Майкл тери кўчириб ўтказишдан сўнг 1984 йилда унга ғамхўрлик кўрсатган ҳамшира Дебби Роуга уйланган. Ушбу никоҳдан икки нафар фарзанд дунёга келган. Баъзилар ҳали ҳам бу борада Майклнинг оталигига шубҳа қилади. 2002 йилда хонандага яна бир болани суррогат она дунёга келтириб берди.

2003 йилга келиб Майкл ҳақидаги эски мавзу яна кўтарилди. Британиялик журналист Мартин Башир Жексоннинг таклифига биноан «Неверленд» ранчосида деярли 8 ойни ўтказди. Натижада тақдим этилган фильмда «поп қироли» мегаломания ва паранойяга мойил бўлган ва бошқаларнинг фарзандларига таҳдид соладиган ғайритабиий одам шаклида пайдо бўлди. Фильм намойишидан сўнг Жексон раддия дастурини чиқарди, аммо бу жараённи энди тўхтатиш мумкин эмас эди. 10 йил олдин Майклга қарши бўлган туман прокурори Том Снеддон расмий айблов хулосасини олди. Шундан кейин хонанда ҳибсга олиниб, унинг ранчоси тинтув қилинган. Тергов икки йил, суд жараёни уч ой давом этди – Майкл Жексон барча 14 та иш бўйича оқланди.

«This Is It»

Жараёндаги ғалабага қарамай, Майкл ундан ютқазувчи сифатида чиқди: унинг обрўси йўқ қилинган, овоз ёзиш студиялари билан шартномалар бузилган, соғлиғи, шу жумладан, руҳий ҳолати ёмонлашган эди. Суддан сўнг Жексон дарҳол болалари билан мамлакатни тарк этди ва Америкага бир ярим йил давомида қайтиб келмади. Шу вақт ичида юлдузнинг молиявий аҳволи чиндан ҳам ўта оғирлашди: кредитлар ҳажми мол-мулк қийматига тенглашди, қўшиқчи инқироз арафасида қолди. Унга фақатгина янги саёҳат ва қўшиқлар нажот бўлиши мумкин эди.

2009 йилда келиб Жексон Лондонда 10 та йирик концертни ўтказиш учун шартнома имзолайди. Концерт эълон қилинганидан кейин бир кун ичида талаблар сони миллиондан ошди. Шунда уларнинг сонини элликка етказишга қарор қилинди.

Концертга тайёргарлик 50 ёшли қўшиқчи учун қийин синов бўлди. У ухлашда қийналар, шу сабабли кучли дориларни ичиши керак эди. Доимий оғриқ уни дорилар дозасини кўпайтиришига олиб келди. Ва 2009 йил 25 июнь куни эрталаб дозани ошириб юбориш натижасида хонанданинг ўлими қайд этилди – поп қиролининг боқий дунёга сафари концертидан бир ҳафта олдин юз берди.

«Неверлендни тарк этиб»

Юлдузнинг ўлимидан деярли 10 йил ўтгач, Майкл Жексон яна газетанинг биринчи саҳифаларига қайтди: 2019 йил 25 январь куни Дин Рид томонидан суратга олинган «Неверлендни тарк этиб» ҳужжатли фильмининг премьераси бўлиб ўтди. Фильмда болалигида Майкл Жексон томонидан зўравонликка учраганини даъво қилган икки эркак – Уэйд Роббинс ва Жимми Сейфчак ҳақидаги воқеа тасвирланган эди.

Ушбу воқеа нафақат Майкл Жексон ва унинг болалар билан бўлган муносабатлари, балки катталар, бой ва таниқли эркаклар кўпроқ қарам ва заиф одамлар – болалар ва аёлларга нисбатан кўрсатадиган зўравонлик муаммосини муҳокама қилиш учун имконият бўлди. Шунингдек, фильмдаги Роббинс ва Сейфчак ҳақидаги воқеалар атрофидаги зиддиятлар бир неча ой давом этган ва шу кунгача ҳам тўлиқ тўхтамаган.

Маълумотларга кўра, 2020 йил Майкл Жексоннинг қариндошлари HBO’га қарши судда ғолиб чиққан. Эндиликда улар мусиқачи педофилияда айбланган «Неверлендни тарк этиб» ҳужжатли лентасига қарши киритилган апелляцион даъво доирасида 100 миллион доллар компенсация олади.