Ўзбекистонда ўсимлик ёғи импортини ҚҚСдан озод қилиш ва унинг экспортини чеклаш таклиф қилинди

Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари Солиқ кодексига ўзгартиш киритиш тўғрисидаги қонунни имзолади. Ҳужжат айрим турдаги озиқ-овқат маҳсулотларини қўшилган қиймат солиғидан озод қилишни кўзда тутади. Бу ҳақда депутат, ЎзЛиДеП фракцияси аъзоси Расул Кушербаев ўзининг Telegram’даги канали орқали маълум қилди.

Жумладан, 2021 йил 1 майдан 31 декабрга қадар:

• ўсимлик ёғи, кунгабоқар ва зиғир уруғи, шунингдек, соя данаги импорти;
• ўсимлик ёғини ишлаб чиқариш ва (ёки) реализация қилиш бўйича айланмаси ҚҚСдан озод қилинади;
• хўжалик юритувчи субъектларга ўзлари томонидан импорт қилинган кунгабоқар ёғи ва кунгабоқар уруғларини қайта ишлаш натижасида ишлаб чиқарилган ўсимлик ёғининг 50 фоизидан ошмаган қисмини экспорт қилишга рухсат берилади.

Лойиҳада давлат божхона қўмитасига хўжалик юритувчи субъектлар томонидан импорт қилинган кунгабоқар ёғи ҳамда кунгабоқар уруғларини қайта ишлашдан олинган ўсимлик ёғи ҳажмига нисбатан экспорт шартномалари доирасида амалга оширилган экспорт ҳажми 50 фоиздан ошишига йўл қўйилмаслиги бўйича назоратни амалга ошириш вазифаси юклатилган.

Депутатлар қонун лойиҳасини маъқуллаб, Сенатга юборган.

Аввалроқ нима учун ўсимлик ёғи нархлари ошиб кетгани ҳақида маълум қилган эди. Бунга ташқи бозорларда нархлар кўтарилиши сабаб бўлгани айтилган эди.

22 апрель куни Марказий банк ўтказган матбуот анжуманида жаҳон бозорларида барча турдаги ўсимлик ёғлари — кунгабоқар, соя, колза ва палма ёғлари нархлари ўсиб бораётгани ҳақида хабар берилди. Марказий банк раҳбари Мамаризо Нурмуратовнинг сўзларига кўра, йил давомида дунёда ўсимлик мойи 61 фоизга қимматлашган.

Марказий банк раҳбари ўринбосари Беҳзод Ҳамроевнинг таъкидлашича, жаҳон бозорларида озиқ-овқат маҳсулотларининг нархига мавсумий омиллар таъсир кўрсатмоқда.

«Бу товарларнинг жаҳон нархлари доимий равишда ўсиб боришини англатмайди. Масалан, бу йил нархлар 20—30 фоизга ошди, аммо бу яқин йилларда улар ҳам ўсишини англатмайди. Баъзида мавсум ноқулай бўлиши мумкин. Кутиш керак. Дунёда кунгабоқар ёғи бўйича август, сентябрь, октябрь ойлари учун фьючерс шартномалари анча паст — 1200 доллар, ҳозир эса 1500—1550 доллар», — дейди у.

Беҳзод Ҳамроевнинг айтишича, ҳукумат ўсимлик мойи бозорига марказлашган аралашув ва импорт учун транспорт харажатларини камайтириш имкониятларини кўриб чиқмоқда.

Аввалроқ Прогнозлаш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти Price Warnings лойиҳаси доирасида Тошкент бозорларидаги озиқ-овқат маҳсулотлари нархларини ўрганиб, бошқа мамлакатлар пойтахтларидаги нархлар билан солиштирганди. Ўрганишлар натижасида Тошкентда айрим маҳсулотлар Европа пойтахтларидан ҳам қимматроқ экани аниқланган.