Норасмий тарзда шаклланган мардикор бозорлари ҳамон ёлланма ишчилар билан гавжум. Бу ерда бир марталик, кунлик, қисман қурилиш ва ойлик ишлар ўз эгаларини топади.
Кўп ҳолларда иш берувчилар томонидан арзимас сабабларга кўра хизмат ҳақини қисман ёки умуман бермаслик ҳолати учрайди. Ёлланма ишчилар деярли ҳеч қандай ҳақ-ҳуқуқсиз фаолият олиб боради. Масалан, оғзаки келишувлар, меҳнат дафтарчасининг юритилмаслиги каби ҳолатлар унга пенсия ёшига етганда панд бериши тайин. Ўзини суғурта қилдирмайди, ваҳоланки, улар уй бузиш, дарахт кесиш, чуқур кавлаш, юк ташиш каби кўплаб хавфли иш шароитида ишлайди. Жароҳат олиш эҳтимоли жуда юқори. Даволанишга эса умуман имтиёз берилмайди.
Шу боисдан Ўзбекистон Халқ демократик партияси мазкур масалаларда ўз позициясини намоён қилиб, вақтинчалик ишларни бажарувчи фуқароларнинг меҳнат фаолиятини тартибга солиш, ишчиларга зарур ижтимоий-маиший шарт-шароитлар яратиш учун Ўзбекистонда фаолият юритаётган норасмий, бир марталик иш билан таъминлаш жамоат жойларида замонавий типдаги вақтинчалик иш билан таъминлаш масканларини ташкил этиш ва унга юридик мақом бериш, аутсорсинг тизимини амалиётга татбиқ этиш бўйича ҳукуматга таклифлар киритган эди. Шу асосда мамлакатимизда бир марталик иш билан машғул бўлган фуқароларнинг сарсон-саргардонлигига барҳам бериш мақсадида кунлик ишчилар марказлари ташкил қилинди.
Хориж тажрибасини ўрганган ҳолда марказда вақтинчалик иш билан таъминлашда аутсорсинг ва аутстаффинг хизматлари йўлга қўйилди. Бугун кунлик ишчилар марказларида иш изловчиларни рўйхатга олишда эскича ёндашувга барҳам берилиб, бўш иш ўринлари билан танишиш имконияти яратилди. Амалда бу масканлар ишчилар учун муносиб меҳнат шароити, қонуний ҳимоя, тиббий таъминот ва келажакда муносиб нафақа олиш имконини яратиши, энг муҳими, бир марталик иш билан машғул бўлган фуқароларнинг сарсон-саргардонлигига барҳам бериши керак эди. Афсуски, Ўзбекистон Халқ демократик партияси фаоллари, депутатларнинг жойларда олиб борган ўрганишлари бунинг аксини кўрсатмоқда.
Давлатнинг катта маблағи эвазига барпо қилинган ушбу масканлар, вақтинчалик иш билан таъминлаш бюролари бугун одамлар билан гавжум эмас. Қулай шароитларга эга бўлган бу марказлар иш берувчилар ва иш изловчилар ўртасида кўприк вазифасини ўтай олмаяпти. Ўз навбатида иш берувчилар ҳам ишчи ёллаш учун кунлик ишчилар марказига эмас, айнан норасмий мардикор бозорларига мурожаат қилмоқда.
Бизни кўпроқ хотин-қизларнинг тақдири хавотирга солмоқда. Мисол учун, эрталабдан Қўйлиқ даҳасига борсангиз, юзга яқин аёлларни кўрасиз. Уларни ким, қаерга олиб кетаётганини ҳеч ким билмайди. Масъул ташкилотлар хотин-қизларнинг тақдирига бефарқдай туюлади, гоҳида. Уни қилдик, буни қилдик, деб ҳисобот бериш билан натижа бўлмаса, ҳаммаси бекор!
Ўрганишлар шуни кўрсатмоқдаки, иш изловчи фуқароларни ҳанузгача Мирзо Улуғбек туманида «Аҳмад Югнакий» кийим бозори ёнида, Яшнобод тумани «Паркент» бозори ёнида, «Эски жўва»да, «Чорсу» деҳқон бозори ёнида кўришимиз мумкин. Шунингдек, «Рисовий» кўприк тагида ва «Қўйлиқ» бозори атрофида мардикор бозорлар ҳосил бўлган.
Аслини олганда, кунлик ишчилар марказлари айнан ушбу масалаларга ечим бўлиши керак эди. Афсуски, бугун иш изловчилар қулай шароитларни эмас, аниқ иш топишни афзал кўришмоқда.
Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги ходимлари иш изловчилар билан ҳам, иш берувчилар билан ҳам доимий мулоқотда бўлиши, уларнинг ичида юриши керак. Бюджет ҳисобига қурилган чиройли бинолар ичида ўтириб, қачон мурожаат тушар экан, қачон иш берувчи келар экан, деб интизор кутган билан муаммо ҳал бўлмайди!
Шу боисдан вазирлик мазкур масалаларга жиддий ёндашган ҳолда иш олиб бориши, иш берувчилар билан ҳамкорликни йўлга қўйиш бўйича аниқ механизмларни ишлаб чиқиши зарур деб ўйлаймиз.
Аброр Қурбонов, ЎзХДП Марказий кенгаши бўлим бошлиғи
Сизни қизиқтирган, сизни ўйлантирган мавзулардаги фикр-мулоҳазалардан биринчи бўлиб хабар топишни истайсизми? Унда Халқ демократик партиясининг расмий сайти ва ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларини кузатиб боринг.
Веб-сайт | Facebook | Twitter | Telegram | YouTube
Маълумотлар шериклик ҳуқуқи асосида тайёрланди.
Изоҳ (0)