«Таълим тизимидаги адолатсизликлар сабаб Ўзбекистондан кетганман». Ҳиндистонда яшаётган ва Болливудда роль ўйнаган қашқадарёлик йигит ҳикояси

«Дарё» «Хориждаги ўзбекистонликлар» лойиҳаси доирасида хорижда ўқиётган, меҳнат фаолиятини олиб бораётган юртдошларимиз ҳаётини ёритишда давом этади. Лойиҳанинг бу галги қаҳрамони — тўрт йилдан бери Ҳиндистонда яшаётган Ўткир Алимов.

Ноҳақликлар сабаб Ўзбекистондан кетганман

Очиғини айтсам, болалигимдан чет мамлакатларига саёҳат қилишни орзу қилганман. Бироқ хорижга ўқишга кетишимга бу хоҳишларимдан ташқари, таълим тизимидаги адолатсизликлар, ноҳақликлар сабаб бўлган.

Уч йил кетма-кет ЎзДЖТУнинг журналистика йўналишига ўқишга топширганман. Одатда факультетда тестдан олдин ижодий имтиҳон ўтказилиб, абитуриентларнинг ёзган мақолалари, тайёрлаган радиоэшиттириш ёки кўрсатувлари ҳакамлар томонидан баҳоланарди. Олган балимиз эса университетга киришда муҳим роль ўйнарди.

Мени энг хафа қилгани, ҳар сафар ижодий имтиҳонга қанча кўп материалларимни (мақолалар, кўрсатувлар) олиб борсам ҳам, барибир паст баҳо қўйиб беришарди. Бироқ газетада иккита (уни ҳам биров ёзиб берган) мақоласи чиққан айрим «танка»си борларнинг баллари анча юқори бўларди.

Хуллас, кетма-кет омадсизликлардан сўнг хорижда кетишга қарор қилганман. Ўша пайтлари на инглиз, на рус тилини билардим. Дастлаб мазкур тилларни ўрганиш мақсадида 2013 йили Украинадаги Мариупол давлат университетининг «Хорижий тилларга тайёрлов» йўналишига ҳужжатларимни топширганман.

Бу йўналиш бир йиллик ўқув курси бўлиб, хорижий тиллар ўргатилиб, ўқув йили сўнгида тингловчиларга тил сертификати бериларди.

Бир йил давомида рус ва инглиз тилларини яхшилаб ўрганганман. Курсни тамомлаб, 2017 йили Ҳиндистоннинг Халқаро Османиа университетига ҳужжатларимни топширганман. «Халқаро иқтисодий муносабатлар» факультетига контракт асосида қабул қилинганман.

Мен таҳсил олган Османиа университети 1918 йилда ташкил этилган бўлиб, бугунги кунда олийгоҳда 23 мингдан ортиқ талаба таҳсил олади. Айни пайтда дунё университетларининг ТОП 1000 талик рейтингига киради.

Олийгоҳда аниқ ва социал фанлар, механика, муҳандислик, энергетика, тиббиёт, юриспруденсия, халқаро муносабатлар, бизнес бошқаруви каби мутахассисликлар бўйича маҳаллий ва хорижлик талабалар таҳсил олади.

Ҳиндистонга кўникишим осон кечмаган

Илк марта Ҳиндистонга келганимда аэропортнинг ўзидаёқ бурнимга гуп этиб ғалати ҳид урилган.

Кўчаларда тозалик йўқ. Ҳатто мамлакат пойтахти Деҳлидан тортиб Гужоратгача деярли озодаликка эътибор берилмайди.

Бир марта Уттар-Прадеш штатига бориб, ит, сигир, маймун ва ҳатто чўчқаларни одамлар яшайдиган маҳаллада кўриб, ёқамни ушлаганман. Ҳайвонлар умуман аҳолидан қўрқишмас, баъзан улар бериб турадиган озуқаларни еб кун кечиришар экан. Ўша маҳаллада ҳам озодаликнинг «о» ҳарфи ҳам йўқ эди. Ҳатто бу ерда шунақа антиқа ҳидларга дуч келасизки, бурнингизни ёпсангиз ҳам, худди ичингизга кириб олгандай туюлади.

Бироқ, шу билан бирга, Деҳли, Гоа, Мумбай, Калкутта, Орисса, Ченнай, Керала, Амрицар, Пуна, Мадурай, Барейли, Канпур каби шаҳарларда диққатга сазовор, ҳайратлантирадиган жойлар кўп.

Ҳиндлар табиатан вазмин, бироқ жуда дангаса халқ

Мамлакат аҳолиси ҳақида гапирадиган бўлсам, ҳиндлар жуда босиқ ва унча-мунчага асабийлашиб кетавермайдиган халқ. Катта йўл-трассаларда қанча сигнал чалинса ҳам, жаҳл қилиб ўтиришмайди. Индамай йўлида давом этаверишади.

Кўчада қайсидир ҳинддан ниманидир сўрамоқчи бўлсангиз, қўрққандай иккиланиб жавоб беради. Айниқса, хорижлик эканлигингизни билиб қолса.

Ҳамма ерда бўлгани каби Ҳиндистонда ҳам ўғри, босқинчилар учраб туради.

Айниқса, Мумбай, Пуна, Ченнай томонларда бундай инсонларга кўп гувоҳ бўласиз. Баъзан ҳатто полиция нозирлари ҳам уларга бепарводек туюлади. Шу сабабли кечки соат 12:00 дан кейин кўчаларда юриш бироз хавфлироқ.

Аксарият ташкилотларда иш вақти асосан кундузги соат 11:00 да бошланади ва 17:00 ларда тугайди. Очиғи, ишни жуда секин бажаришлари унчалик ёқмайди. Баъзан ҳиндлар намунча дангаса халқ бўлишмаса, деб ўйлаб қоламан.

Ҳиндлар ўз мамлакатларини жуда яхши кўради. Лекин кези келганда ҳукуматга қарши норозилик намойишларини ҳам уюштириб туришади.

Вокзаллар, автобус бекатларида уйи йўқ бечораларни кўп учратасиз. Уларнинг орасида қариялар, аёллар ва ҳатто ёш болалар ҳам бор.

Мактаб таълими асосан пуллик бўлиб, кўп камбағал оила фарзандлари иложсизликдан ўқиёлмайди.

Ҳиндистон — хорижлик талабалар ўқиши учун арзон мамлакат

Чунки бу ерда талаба сифатида ҳам ўқиб, ҳам ишлаш анча қулай. Масалан, талабалар турар жойи ойига ўртача 30 доллар атрофида. Контракт нархлари эса университетига ва йўналишига қараб, йилига 400 доллардан бошлаб 4000 долларгача баҳоланади. Менинг бир йиллик контрактим 1200 доллар атрофида эди.

Маҳаллий транспорт (рикша, такси)га ойига ўртача 15-20 доллар, озиқ-овқат ва қўшимча харажатлар учун 50 доллар сарфлаш мумкин.

Талабалар маҳаллий қонун-қоидалар бўйича ҳафтасига 20 соат ишлаши мумкин.

Агар хорижий тилларни билса, касалхоналарда таржимон сифатида, меҳмонхона ва ресторанларда ишлаш мумкин. Талабалик пайтимда мен ҳам йирик супермаркетларда, шифохоналарда гидлик қилиб пул топганман.

Айни пайтда университетни тамомлаб, Twisting scoops компаниясида бренч менежер бўлиб ишлаяпман. Ойлик даромадим 50,000 рупий, яъни 700 доллар атрофида.

Ҳиндистонда ўқимоқчи бўлсангиз агар...

Ҳиндистон давлатига ўқишга келмоқчи бўлган ёшларга маслаҳатим, аввало, инглиз тилини чуқур ўрганинг. Сабаби бу ердаги нуфузли университетларда дарслар асосан инглиз тилида ўтилади.

Бундан ташқари, жамоат жойларида, транспортларда юрганда кўпчилик ҳиндлар инглиз тилини билади. Ҳинд тилини келгандан сўнг қўшимча тарзда ўрганиб олса ҳам бўлади.

Университетлар IELTS’дан бакалавр учун 5,5, магистратурага эса 6 ёки 6,5 балли гувоҳнома сўрайди.

Бу ерга асосан тиббиёт, ахборот технологиялари, муҳандислик соҳалари бўйича ўқишга келган талаба кучли мутахассис бўлиши табиий. Боиси мамлакатнинг мазкур соҳаларга эътибори жуда юқори.

Энг муҳим маслаҳатим, ICCR дастури орқали Ҳиндистонга грант ютиш мумкин. Бу ҳақда Тошкентдаги Лал Баҳадур Шастри номидаги маданият марказидан батафсил маълумот олиш мумкин.

Болливудда роль ўйнадим

Болалигимдан адабиётга меҳрим баланд. Шеърлар, ҳикоялар ёзиб тураман. Бу йўналишда бир қатор натижаларга ҳам эришганман. Хусусан, Украина, Россия, Туркия, Ҳиндистон, Непалда ўтказилган бир қатор конференция, фестивалларда қатнашиб, салмоқли ютуқларни қўлга киритганман.

Нокамтарликка йўйманг-у, лекин мени ҳатто Болливуд фильмларидаги эпизодик ролларга таклиф қилишган.

Жумладан, Амитабх Баччан иштирокидаги Syee Ra тарихий фильмида британиялик аскар, Шрадҳа Капур билан Saaho жангари фильмида полиция зобити ролларини ижро этганман.

KGF. Chapter 2 фильмида эса Санжай Датт билан кема экипажи аъзоси ролини ўйнаш насиб қилган. Энг қизиғи, Мумбайга борганимда актёр Сунил Шеттидан интервью олганман.

Ўзбекистонга қайтиб, оила қурмоқчиман

Оилада тўрт фарзандмиз. Икки синглим ва бир укам бор. Отам энергетика соҳасида кўп йиллар фаолият юритиб, ҳозир нафақага чиққанлар. Онам эса давлат ташкилотида ишлайди.

Сингилларим яхши жойларга келин бўлишган. Ҳозир фарзандлар тарбияси билан банд. Укам эса менга яқин соҳани танлаб, айни пайтда Миллий университетда таҳсил олмоқда.

Ҳали оила қурмаганман. Иншааллоҳ, бу йил Ўзбекистонга қайтиб, уйланиш ниятидаман.

Орзуларим Ўзбекистон билан боғлиқ

Насиб қилса, бу йил ёзда Ўзбекистонга қайтиб, бутун фаолиятимни ватанимда давом эттирмоқчиман. Ўзбекистонда соҳам бўйича кўпгина ютуқларга эришаман деб ўйлайман. Боиси бу ерда менежерларга талаб жуда катта. Меҳмонхона бизнеси дейсизми, озиқ-овқат саноати, ишлаб чиқариш, ҳатто давлат бошқарувида ҳам ишлаш мумкин.

Худо хоҳласа, Тошкентга борибоқ Ташқи ишлар вазирлигига ишга кириш учун ҳужжатларимни топширмоқчиман. Ўйлайманки, ватанга қайтишим нафақат ўзим, балки Ўзбекистон учун ҳам фойдали бўлади.

Хонзодабегим Аъзамова суҳбатлашди.