• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +35°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Саломатлик

    Тишлар саломатлиги учун зарарли ва фойдали маҳсулотлар

    Шифокор Хуршид Аъзамхўжаев тишлар гигиенасида нималарга эътибор бериш кераклиги ҳақида тавсиялар беради.

    Фото: Getty Images

    Фото: Getty Images

    Соғлом тишлар тўғри овқатланиш ва тишлар гигиенасига асосланган. Овқатланганимизда тишлар орасида ва тиш чуқурчаларида овқат қолдиқлари тиқилиб қолади, бу қолдиқларда оғиз бўшлиғидаги бактериялар ривожланиб органик кислоталар ҳосил қилади, кислоталар таъсирида тишлар устида юпқа чирк ҳосил бўлади ва минерал модалар билан реакцияга киришиб, тиш тошларига айланади. Тиш чирклари ва  тиш тошлари таркибидаги бактерияларга шакар, таркибида шакар бўлган озиқ-овқат маҳсулотлари озуқа манбаи бўлиб хизмат қилади.

    Тишларнинг асосий душмани — шакар

    Оғиз бўшлиғидаги бактериялар углеводларни кислотага айлантиради. Ушбу кислоталар тишларга «ҳужум» қилади ва қаттиқлик учун жавоб берадиган минералларни йўқ қилади. Натижада тиш қопламаси юмшайди ва кариес пайдо бўлади. Бундан ташқари, шакар пародонтитни  қўзғаши мумкин. Шакар парадонтитни қўзғайдиган бактерияларни кўпайиши учун идеал озуқа ҳисобланади. Тишларнинг касаллиги шакарнинг миқдорига эмас, кун давомида қайта-қайта истеъмол қилишимизга боғлиқ ва ҳар сафар ҳосил бўлган кислота тишларимизга қайта таъсир қилаверади.

    Яхши чайнаб ютиш керак бўлган сабзавотлар, мевалар ва бошқа озиқ-овқатлар сўлак ишлаб чиқаришни кўпайтиради. Сўлак тишларнинг соғломлиги учун жуда муҳимдир, чунки у ҳимоя вазифасини  бажаради: зарарли кислоталарни зарарсизлантиради, тиш сирти қаттиқлигини тиклайди ва оғиз бўшлиғини тозалайди. Масалан, овқатдан кейин ейилган олма, тиш чўткаси вазифасини бажаради ва тишлар устида чирк пайдо бўлишининг олдини олади.

    Иккинчи рақамли тиш душмани — лимон кислотаси

    Лимон кислотаси тишлар билан алоқа қилганда тиш эмалини юмшатади  ва эррозияга олиб келади. Coca-Cola, цитрус шарбатлари каби ичимликлар тиш эррозиясига олиб келиши мумкин. Бу жараённи қўзғатиш учун кунига атиги икки пиёла ичимлик ҳам кифоя қилади. Кўпгина ҳатто «соғлом«  ичимликларда ҳам лимон кислотаси мавжуд. Ичимликлар ва баъзи тайёр озиқ-овқатлар таркибидаги лимон кислотаси уларни сақлаш муддатини ошириш учун қўшилади. Зарарли таъсирининг олдини олиш учун бу ичимликларни найча орқали ичганингиз маъқул.

    Тиш учун нима фойдали?

    Кариес туғма касаллик эмас, балки орттирилган касалликдир. Янги туғилган чақалоқларда кариесга олиб келувчи бактериялар йўқ, улар ота-оналар ва бошқалар билан алоқа қилиши орқали оғиз бўшлиғига киради. Шунинг учун болалар ўз қошиқларига эга бўлишлиги  керак, бола сўрғичларини тозалагандек бўлиб, ялаб болага бериш нотўғри.

    Сут ва сув тишлар учун идеал ичимликдир. Чой ва қаҳва зарарли эмас, бироқ сўлак ишлаб чиқаришни камайтиради, бу оғиз тозаланишини сусайтиради.

    Кальций тишларни шаклланишида ва уларнинг соғломлигини сақлашда муҳим рол ўйнашини  биламиз . Кальцийга бой маҳсулотларга творог, пишлоқ,  кунжут, бодом, балиқ киради. Вояга етган одамнинг кунлик кальцийга бўлган эҳтиёжини қоплаш учун 100 грамм пишлоқ истеъмол қилиши кифоя.

    Овқатланиш одатларини ўзгартириш деярли мумкин эмаслигини эътиборга олиб, олимлар кариес пайдо бўлишни сабабларини ўзгартириш йўлларини излашмоқда. Тиш устини қоплаган юпқа чиркка таъсир қилиш йўли билан кислотани ишлаб чиқариш босқичида тўхтатиш мумкин экан. Гап шундаки, тиш устини қоплаган юпқа чирк микрофлораси нафақат кислота ҳосил қилувчи, балки ишқор ҳосил қилувчи бактерияларни ҳам ўз ичига олади. Бу бактерияларга озуқа бўлиб аргинин хизмат қилади. Бунинг натижасида тишни қоплаган юпқа чирк ва оғиз бўшлиғида кислота камаяди ва тиш эмалига таъсири сустлашади.

    Аргинин – бу табиий аминокислотадир. У сўлак ва кўплаб озиқ-овқатларда мавжуд. Озиқ-овқат қўшимчаси сифатида кўпгина, шу жумладан, болалар озиқ-овқатларига қўшилади. Америка Озиқ-овқат ва фармацевтика назорати бошқармаси томонидан аргенин озиқ-овқат маҳсулотларида хавфсиз таркибий қисм сифатида тан олинган. Аргининни шу хусусиятидан келиб чиққан ҳолда замонавий тиш пасталарига эримайдиган кальций, фторидлардан ташқари аргинин ҳам қўшилмоқда. Натижада кариес деярли 30 фоизга камайган. Кариес пайдо бўлишнинг олдини олишдаги тадқиқотлар давом этмоқда.

    Кексаликка қадар тишларингизни соғлом сақлаш учун оғиз гигиенасининг асосий қоидаларига риоя қилиш керак. Тишларни кунига икки маҳал тиш пастаси билан тозаланг, тиш тозалагич ипларидан фойдаланинг. Стоматологга мурожаат қилиб, тиш тошлари ва чиркларидан тозалатиб туринг.

    Мавзуга доир:

    • Тишлар одамни қанчалик ўзгартириши мумкинлиги машҳур шахслар мисолида (фото)
    • Тишларни нотўғри тозалаётганликдан дарак берувчи 5 та белги
    • Сирли душман: Нима учун тиш ковлагичдан фойдаланмаслик керак?
    • Тишларни тозалашда чўтка ўрнини босувчи 4 самарали маҳсулот

    25.02.2021, 16:34   Изоҳ (0)   26611
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Мойчечакли дамлама — гўзал ва соғлом тери учун самарали восита

    25.02.2021, 15:56

    Қорин оғриғига бефарқ бўлмаслик учун 7 сабаб

    25.02.2021, 12:58

    Уйқусиз тундан кейин тетиклашишга ёрдам берадиган 7 тавсия

    25.02.2021, 08:54

    Ухлашдан аввал нима қилиб бўлмайди?

    24.02.2021, 21:58

    Мутахассислар саратоннинг кутилмаган симптомлари ҳақида маълумот берди

    24.02.2021, 18:45

    Қандли диабетни ўтказиб юборманг: Кимларда касалланиш хавфи юқори?

    24.02.2021, 14:56
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Xon Saroy томонидан анъанавий “Менинг орзуйимдаги уй” расмлар танлови бошланди 


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    Ўзбекистон Миллий банки Хитой юани айирбошлаш хизматини Тошкент шаҳри ва пойтахт аэропортида йўлга қўйди


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


    Систит — бу уят эмас!


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    ЛУКОИЛ: ёш истеъдодлар овози катта саҳнада янгради

     

    Тавсия этамиз

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Фаластинлик маҳбусларнинг яқинлари ҳаж зиёратига борди

    Дунё | 3 июн, 16:13

    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар

    Реклама | 3 июн, 15:00

    “Мобил алоқа ҳақи ҳам камида 35 минг сўм”. Жамшид Қўчқоров электр энергияси нархи паст даражада оширилганини айтди

    Ўзбекистон | 3 июн, 16:09

    Қурбон ҳайитида Тошкентда жамоат транспорти соат 3 дан ишлайди

    Ўзбекистон | 3 июн, 16:04

    Чарли Чаплин, Марлон Брандо ва бошқа Голливуд юлдузларининг набиралари қандай кўринишда?

    Лайфстайл | 3 июн, 15:55

    Исроил Ямандан учирилган ракетани уриб туширди

    Дунё | 3 июн, 15:45

    Леди Гага Гиннеснинг рекордлар китобига киритилди

    Лайфстайл | 3 июн, 15:40
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.