• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +31°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Саломатлик

    Қандли диабетни ўтказиб юборманг: Кимларда касалланиш хавфи юқори?

    Сайёранинг 20 ёшдан 60 ёшгача бўлган деярли 7 фоиз аҳолиси азият чекадиган қандли диабет касаллиги бевақт ўлимга сабаб бўлиши билан юрак-қон томир ва онкологик касалликлардан кейин учинчи ўринда туради.

    Фото: Freepik

    Фото: Freepik

    Қандай ривожланади?

    Организмда моддалар алмашинуви бузилиши сабаб келиб чиқадиган мазкур касалликнинг турлари қондаги глюкоза миқдорининг ошиши билан тавсифланади. Бу ошқозон ости безининг шакарни парчалаш учун жавоб берадиган инсулин ишлаб чиқарилишининг қисман ёки буткул ишдан чиқиши ёки организмдаги тўқималарнинг инсулинга бўлган сезувчанлигининг сусайгани билан боғлиқ бўлади.

    Қандли диабетнинг келиб чиқиши турли сабаблар билан боғлиқ бўлади:

    Биринчи турдаги қандли диабет

    Инсулинга қарамлик деб аталадиган ушбу касаллик тури ошқозон ости безининг инсулин ажратишга жавоб берадиган ҳужайраларининг зарарланганидан келиб чиқади. Бунга ошқозон ости безининг айрим касалликлари ва вирусли инфекциялар сабаб бўлиши мумкин. Биринчи турдаги қандли диабет асосан 25 ёшдан 30 ёшгача бўлган кишиларда учрайди.

    Иккинчи турдаги қандли диабет

    Асосан, катта ёшлиларда учрайдиган касалликнинг ушбу турида организмдаги тўқималарнинг сезувчанлиги бузилгани сабаб инсулин кўп миқдорда ажралади. Бундай жадалликда ишлагандан кейин ошқозон ости бези ишдан чиқиб, организмда инсулин етишмаслиги кузатилади.

    Болаларда ҳам кузатилиши мумкин

    RАМN болалар саломатлиги илмий марказининг маълумотларига қараганда, болаларда эндокринологик муаммоларнинг кузатилиши сўнгги 15-20 йилда сезиларли даражада кўпайган. Бунга, асосан, вазн ортиши ва инсулинга қарамлик қолаверса, қандли диабет турларининг аввалгидан яшаргани ва кексаларда учрайдиган касаллик бугунги кунда болаларда ҳам кузатилиши сабаб бўлади. 4 килодан ортиқ вазн билан туғилган болаларда қандли диабет ривожланиши хавфи юқори бўлади.

    Хавф омиллари

    Ирсият

    1-турдаги қандли диабет ташқи таъсирлар, масалан, вирус сабаб ирсий мойиллиги бор кишиларда иммунитет сусайиши кейинчалик эса қандли диабет ривожланишига сабаб бўлади. Иккинчи турдаги қандли диабет эса наслдан наслга ўтади.

    Ортиқча вазн

    Иккинчи турдаги қандли диабетдан азият чекадиган кишиларнинг 90 фоизининг вазни ортиқча.

    Касалликлар

    Эндокрин касалликлар, панкреатит, яъни ошқозон ости безининг яллиғланиши, шунингдек, бошқа вирусли инфекциялар ҳатто грипп ҳам сабаб бўлиши мумкин. Айниқса, қандли диабетга мойиллиги юқори бўлган, наслида ушбу касаллик билан оғриган ва вазни ортиқ кишилар инфекция юқишидан эҳтиёт бўлиши керак. Улар жисмоний ва эмоционал зўриқишлардан қочишга ҳаракат қилиши лозим.

    Ёш

    Ҳар ўн йилда ушбу касалликка чалиниш эҳтимоли икки мартага кўпаяди, деган қараш мавжуд. Аммо ёш ўтиши билан ирсият касаллик келтириб чиқаришини ҳал қиладиган омил бўлмай қолади.

    Симптомлари

    Қандли диабетга хос симптомлар турли, бошқа касаллик ва ҳолат сингари намоён бўлиши мумкин. Қуйидаги белгилар кузатиладиган бўлса, қон таҳлили топшириб, касаллик бор ёки йўқлигини аниқлаб олиш керак.

    • доимий равишда чанқаш;
    • оғиз қуриши;
    • тез тез пешоб ажралиши;
    • лоҳаслик ва ҳолдан тойиш;
    • терининг қуриши, қичишиш;
    • яраларнинг секин битиши;
    • вазн ва иштаҳанинг сезиларли ошиши.
    Нима қила олишингиз мумкин?

    Қандли диабетга чалиниш хавфи юқори бўлган кишилар уй шароитида махсус глюкометр ёрдамида қанд миқдорини ўлчаб турса бўлади. Ундан фойдаланиб, натижа қандай эканлигини билишингиз мумкин. Дорихоналарда тугмачасиз ва овозли сигнал орқали қанд миқдори кўп ёки камлиги ҳақида хабар берадиган глюкометрлар бор. Касаллик дастлабки босқичда ўзини камдан кам ҳолларда намоён қилгани сабаб соғлом кишилар ҳам қондаги қанд миқдорини ярим йил ёки бир йилда бир марта ўлчатиб туриши лозим.

    Қандли диабет парҳези

    Мойиллиги бор, касалликка чалиниш хавфи юқори бўлган кишилар, қандли диабетдан азият чекадиган кишилар, айниқса, тўғри овқатланишга риоя қилиши керак. Таркибида тез сингадиган углеводлар кўп бўлган маҳсулотлардан тийилиш, секин сингадиган углеводли, донли маҳсулотлар, мева ва сабзавотлар ҳамда гликемик кўрсаткичи юқори бўлмаган маҳсулотларни истеъмол қилиш лозим. Вақти-вақти билан «парҳезли ширинликлар» фруктоза, сорбит ва шакар ўрнини босадиган бошқа маҳсулотлар истеъмол қилса бўлади. Аммо ҳар қандай вазиятда ҳам шифокор билан маслаҳатлашган маъқул.

    Нимага эътибор қаратиш керак?

    Ушбу касалликдан азият чекадиган аксарият кишиларда қон айланиши ва қон томирлар зарарлангани сабаб терининг, айниқса, оёқ ва қўл соҳаларида қичишиш кузатилади. Тери юпқалашади, яра ва чақалар секин битади. Қўл ва оёқдаги нервларнинг зарарлангани сабаб эса бора-бора жароҳатлар сезилмаслиги мумкин. Ҳатто оддий тирналишлар ҳам яллиғланиш жараёнларини келтириб чиқариши мумкин. Шу сабаб ҳам теридаги ўзгаришларга бефарқ бўлмаслик, дерматолог ва эндокринологга мурожаат қилиш керак.

    Кўп кузатиладиган жароҳатлар

    Қон таҳлили топширгандан кейин турли салбий муаммолар келиб чиқмаслиги учун эътиборли бўлинг. Оёқлардаги қон айланишининг ёмонлашиши сабаб яралар битиши қийин кечади. Шу сабаб ҳам оёқ қуруқ бўлиб қолмаслигига эътибор беринг ва намлантирувчи кремдан фойдаланинг.

    Чора-тадбирлар

    Қондаги қанд миқдорини аниқлаш учун қон таҳлили сўнгги марта овқат тановул қилинганидан 8 соат кейин, оч қоринга топширилади. Меъёрда 1 литр қонда 3,5-5,5 ммол қанд бўлиши керак. Агар ушбу кўрсаткич 7,0 ммол/литр бўлса, шубҳасиз, қандли диабет ташхиси қўйилади. 5,6 кўпроқ, аммо 7,0дан кам бўладиган бўлса, 3-6 ойдан кейин аниқлаштириш учун қайта қон таҳлили олинади.

    Мавзуга доир:

    • Пул сарфлаш шарт эмас: Саломатликни сезиларли даражада яхшилайдиган 9 одат
    • Ирсиятми ёки маркетинг: Вазн ортишининг 10 сабаби
    • Ҳаммаси кўнгилдагидек: саломатликда муаммо йўқлигидан дарак берувчи кутилмаган аломатлар

    24.02.2021, 14:56   Изоҳ (0)   30978
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Дори-дармонларни ҳақиқий заҳарга айлантирадиган 7 та хато

    24.02.2021, 10:33

    Гипертония касаллигининг уч асосий аломати ва уни енгишга ёрдам берадиган 3 тавсия

    23.02.2021, 08:33

    Арқонда сакраш — ортиқча вазндан қутулишнинг энг яхши усули

    22.02.2021, 19:22

    Қайси касалликларда чойдан тийилиш тавсия этилади?

    22.02.2021, 15:59

    Дориларсиз қон босимини тушириш бўйича кардиологдан 8 тавсия

    22.02.2021, 14:59

    Қоринда ёғ йиғилишига сабаб бўладиган 7 одат

    21.02.2021, 14:58
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    ЛУКОИЛ: ёш истеъдодлар овози катта саҳнада янгради


    UZTELECOM 10 Гбит/с тезликдаги уй интернетини фойдаланувчиларга тақдим этди


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Ипотека Банк OTP Group ўзини ўзи банд қилганларга янги ипотека дастурини ишга туширди: ҳужжатларсиз, асаббузарликсиз, самарали натижалар билан


    Абадий ишончлилик ва хавфсизлик: GWM соҳанинг янги стандартларини жорий этмоқда


    Chery газга ўтмоқда: кафолат тўлиқ сақланиб қолинади, ўрнатиш эса 31 майгача бепул! 


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    Xon Saroy томонидан анъанавий “Менинг орзуйимдаги уй” расмлар танлови бошланди 


    Систит — бу уят эмас!


    “Бизнесни ривожлантириш банки” бизнес учун қулай инновацион банк бўлишга интилмоқда


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    “Ўзбекинвест” IUA аъзосига айланди ва Лондоннинг глобал суғурта бозорида ўз мавқеини мустаҳкамлади


    МКБАНК халқаро молия бозорида: Қозоғистон банкларидан 15 миллион доллар жалб қилинди

     

    Тавсия этамиз

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Россиянинг ядровий қурол ташийдиган самолётлари сақланаётган аэродромлар ялпи ҳужумга учради

    Дунё | 1 июн, 17:41

    Францияда “ПСЖ” ғалабасидан кейинги тартибсизликларда икки киши ҳалок бўлди (видео)

    Дунё | 1 июн, 17:30

    “Манчестер Сити” “ПСЖ” футболчиси учун даъвогарлик қилмоқда

    Спорт | 1 июн, 17:10

    Россияда айрим мигрантларга рус тили имтиҳони бекор қилиниши мумкин

    Дунё | 1 июн, 17:00

    Буюк Британия АҚШдан қўшимча F-35 ядровий қирувчиларни сотиб олади

    Дунё | 1 июн, 16:25

    Жарима баллари, талабаларга махсус стипендия, визасиз режим: 1 июндан кучга кирган асосий ўзгаришлар

    Ўзбекистон | 1 июн, 15:42

    Антони фаолиятини Бундеслига гранди сафида давом эттириши мумкин

    Спорт | 1 июн, 15:13
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.