«Дадам салонда стилистлик қилаётганимни билмайди». Стилист йигит ҳикояси

«Дарё» ижтимоий ҳаётда ўз ўрнига эга, бироқ жамоатчилик эътиборидан кўпинча четда қолаётган касб эгалари билан суҳбат қилмоқда. «Соядаги одамлар» лойиҳасининг бу галги қаҳрамони – беш йилдан буён аёллар гўзаллик салонида стилистлик қилиб келаётган йигит.

Дин тарафлама қараганда аёллар билан ишлаш хато

Беш йил олдин илк мижозимни қабул қилганман. Ўшанда 17 ёшда эдим. Очиғини айтсам, болалигимда ҳеч қачон келажакда стилист бўламан деб ният қилмаганман. Доимо давлат ишида ишлаган одамларга ҳавас қилардим. Катта бўлсам, банк ходими ёки стюард бўламан деб ўйлардим. Аммо вақт ўтиб, сартарошликка қизиқа бошладим. Балки, бобом сартарош бўлгани, қонимда бу касбга мойиллик борлиги учунми, билмадим, стилист бўлишни хоҳладим.

Бошида соч кесишни маҳалламиздаги оддий сартарошхонада ўрганганман. Кейинроқ ўзимиздаги бошқа стилистларда малака оширдим. Москвада ҳам таҳсил олдим.

Дастлаб фаолиятимни эркаклар сартарошлигидан бошладим. Сўнгги икки йилда аёллар соч турмаги бўйича ҳам ишлай бошладим. Лекин уйимдагилар бунга қарши. Уларга салонда ишлашимни айтмаганман. Онам билади, лекин дадам... Дин тарафлама қараганда, аёллар билан ишлаш хато. Динимизда маҳрам, номаҳрам деган тушунчалар бор. Дадамлар диндор инсонлар. Шунинг учун уларга билдирмайман.

Бошқа тарафдан олиб қараганда, битта тиррақи бузоқ бутун подани бузади деган гап бор. Мана шундай тиррақи бузоқлар бизнинг касбга яқинроқ. Шунинг учун ҳам жамият стилист йигитларни қабул қилиши қийин. Ҳамма ҳар хил тушунади. Кўча-кўйда ҳеч кимга салонда ишлашимни айтмайман. Ҳатто қўшниларим, қариндошларим ҳам билмайди. Қаерда ишлайсиз деб сўрашса, ўқийман деб қўявераман.

Нима учун аёллар эркак стилистларни танлайди?

Менимча, бу психология. Масалан, мен ҳам аёл кишига соч олдиргим келади. Ёмон олса ҳам уни танлайман. Аёл кишида ҳам худди шундай бўлса керак.

Шунингдек, кўп хотин-қизлар эркак стилист сочни зўр кесади деб ўйлайди. Ҳақиқатан ҳам шундай. Чунки аёл киши ўз жинсдошини авайлаб ишламайди. Сочини қаттиқ тортиб, турмак қилиши мумкин. Пулини олиб чиқарворсам бўлди дейди. Эркак киши эса эртага турмак қилишига ҳам осон бўлсин, йиғиб кетганда ҳам чиройли турсин деб ҳар тарафлама ўйлаб соч кесади. Аёл киши эса аксинча. Хуллас, ишини яхши бажаргани учун ҳам кўпроқ аёллар эркак стилистларни танлайди.

Биласизми, ҳатто ўранган аёллар ҳам қабулимга ёзилади. Бошқа қизларга қараганда, ўранган «клиент»ларим кўп. Олмайман десам ҳам илтимос қилиб туриб олишади. Кейин мажбур оламан.

Фаолият ва даромад

Ҳозир компанияда кичик технологман. Асосан соч бўяш билан шуғулланамиз. Хориждан келаётган маҳсулотларни синовдан ўтказамиз. Бўёқлар қандай техника билан бўялиши қайси градусда бўлишини ўрганамиз.

Бундан ташқари, айтганимдек, аёл мижозларнинг сочини кесаман, турли фойдали муолажалар қиламан.Топадиган даромадимга келсак, прайсни салон раҳбари белгилаб беради. Мисол учун, 600 минг сўмлик соч бўясам, пул кассага топширилади. Кассадан соч бўёғи ва кетган маҳсулотлар нархи чиқариб ташланиб, қолганини иккига бўлиб берилади. Соч кесишда эса 50/50. 100 мингга соч кессам, 50 минги менга қолади.

Одатда топаётган пулимни ҳисоб-китоб қилмайман. Ўз эҳтиёжларимни бемалол қоплайди. Еб-ичишим ва харажатимни ҳисобламаганда бир ойлик даромадим 10 миллиондан ошса керак.

Артистлардан кўра оддий халқ билан ишлаган яхшироқ

Фаолияти давомида турли феъл-атворли инсонларни кўрдим. Улар билан мулоқот қилишни, феълига мослашишни ўргандим. Авваллари жуда қайсар эдим, доим гапимни ўтказишга ҳаракат қилардим. Ҳозир эса анча босилиб, инсонларни тушунишни ўргандим.

Бу касб орқали таниласиз, дунё кўрасиз. Кўп машҳурлар қабулингизга келади, танишасиз. Аммо мен  санъаткорлардан кўра тинчгина оддий халқ билан ишлашни хоҳлайман. Тўғри, санъаткор келиб, сизни мақтаса, мижозларингиз кўп бўлади дейишингиз мумкин. Лекин мен учун хонандаларнинг рекламасидан кўра оддий халқнинг мақтови муҳимроқ.

Касбимнинг қийинчилиги эса мижозлар билан ишлаш. Бир қайсари келади, бир яхшиси. Лекин мижоз ҳамиша ҳақ. Гоҳида баъзиларининг феълини кўтариш қийин бўлади.

Бир марта болакайнинг сочини турмак қилганим онасига ёқмаган. Жанжал-тўполон қилган. Лекин ундан кейин мижозлар билан келишмовчилик бўлмади. Иложи борича келишишга ҳаракат қиламан.

Яна мени энг хафа қиладигани Instagram’даги саҳифамга қўпол изоҳлар ёзишади. Расмга, ташқи кўринишга қараб баҳо бермаслик керак. Аммо ҳаётда ёмон муносабатларни кўрмадим. Балки, стилистлигимни кўчада ҳеч кимга айтмаётганим учундир, билмайман.

Вилоятдаги мастерлар

Вилоятларда стилист йигитларни қабул қилишмайди. Тўғри, бунинг ҳам ўзига яраша сабаблари бор. Афсуски, аксарият одамлар уларнинг ҳисобига бошқаларни ҳам ёмон деб ўйлайди. Ахир беш қўл баробар эмас. Салонда ишлайди дегани ёмон одам дегани эмас-ку. Бировнинг чўнтагидан уриб ёки ўғирлаб олгани йўқ. Улар ҳам ҳалол меҳнати орқали ишлаб топяпти.

Бироқ вилоятларда стилистларга тўғри муносабат бўлмагани туфайли кўп мастерлар Тошкентда ишлайди. Чунки бу ердаги муҳит вилоятдагидан анча фарқли. Бировнинг биров билан иши йўқ.

Ҳеч кимга тақлид қилмайман

Феридун Бурҳонов, Фаррух Шомуродов деган мастерларга жуда ҳавас қиламан. Фаррух Шомуродов Нью-Йоркда яшайди. Дунё бўйлаб, семинарлар ўтиб юради. Соч кесади, лекин мижоз қабул қилмайди. Асосий даромади шу семинарлардан. Масалан, битта семинарида қатнашиш 2500 доллар бўлса, ўнта одам келганда ҳам яхшигина сумма йиғилади. Яшаш учун шу пулнинг ўзи етади деб ўйлайман.

Очиғини айтсам, бошқалар каби машина, уй-жойга қизиқмайман. Феридун Бурҳонов, Фаррух Шомуродовларга ўхшаб ўз ишини устаси, машҳур стилист бўлишни истайман.

Зўр стилист бўлиш учун қанча вақт керак?

Бир йилда зўр мастер бўлиш мумкин. Ўзининг қизиқиши бўлса, олти ой ҳам етади, албатта. Масалан, мен ўрганишни бошлаганимнинг учинчи ҳафтасидаёқ мижоз қабул қилишни бошлаганман. Тўғриси, аёллар соч турмаги бўйича устоз ҳам кўрмаганман. Салонда ишлаётган пайтим стилистларга кўз ташлаб, ўрганиб олганман.

Ҳозир бешта шогирдим бор. Энг дангаса шогирдим тўрт ой ичида ўрганиб кетди. Бошқалари икки ойда ўрганиб, аллақачон мижоз қабул қилишни бошлаган.

Аёллар турмаклари бўйича фақат битта қиз шогирд олдим. Аслида қизларни шогирдликка олмасликка ҳаракат қиламан. Сабаби қизлар йигитларга нисбатан эътиборсиз, дангаса бўлади. Ўргатганларингизни тез илғаб олмайди. Келади, ойнага қарайди, тез қорни очиб қолади ёки кўчага чиқиб, анча пайт йўқ бўлиб кетади. Шунчаки келиб-кетиш билан куни ўтаверади.

Сартарош аёллар ҳақида

Эркакларнинг сочини турмаклайдиган аёллар ҳам бор. Лекин мен уларни профессионал деб ўйламайман. Чунки аёл мастерлар ҳеч қачон яхши турмак қилолмайди. Ўғил бола мастер эркак кишининг бош формасини, нуқталарини ва унга қандай услуб ярашишини бошини ушлаб билиб олади. Аёл киши эса унга эътибор бермайди. Ўзи билганидан кесиб қўяверади.

Макияж қилишда ҳам ўғил болалар дидлироқ. Қанча таниқли аёл мастерни кўрганман, аксарият иши бир хил. Қовоқ ёпиштиради, лаби ингичка бўлса, қалин қилиб бўяб қўяверади. Ҳаммага бир хил ёндашаверади. Мижозга ярашадими, йўқми, аҳамиятсиз. Тўғри, бундай ҳолатлар бизда ҳам учраб туради. Барибир эркак мастерларда эса хилма-хилликни кўриш мумкин. Улар аёллардан кўра қобилиятлироқ бўлади. Кўчада машина ҳайдашда ҳам биласиз-ку.

Нега унда эркаклар аёл сартарошларга боради, дейишингиз мумкин. Сабаби оддий эркак аёл кишини қўли тегсин, бошимни ювиб қўйсин деган ниятда боради.

Ҳеч қачон мижоз танламайман

Одамлар билан ишлайвериб, психолог бўлиб қоларкансиз. Эшикдан одам ўз нархи билан кириб келади. Бир хиллар қийналган, бир хиллари бой. Бир-бирини қоплаб кетади. Вақти келади, текинга ёки 10 минг сўмга ҳам сочини кесиб қўяман. Ўша берган 10 минг сўм пули ҳам бирор эҳтиёжингизни қондиради. Энг муҳими, қўлимдан келганча хафа қилмасдан чиқариб юборишга ҳаракат қилганман.

Яқинда бир воқеа бўлди. Салонда ўтирсам, оддий кийинган бир қиз кириб келди. Нарх-навони сўрамади ҳам. Сочини кесдим, бўядим, турмакладим. Охирида қанча бўлди деб сўради. Пули йўқ бўлса, қиммат айтиб қўйсам нима бўлади деб ўйлаб, кўнглингиздан чиқариб бераверинг дедим. Сумкасидан 100 доллар чиқариб берди. Кўп беряпсиз десам, олиб қўйинг деб чиқиб кетди.

Иш давомида икки марта шундай ҳолат бўлган. Тушундимки, одам ажратмасдан инсон кўп нарсага эришса бўлар экан.

Афсуски, 90 фоиз мастер мижознинг оёқ кийимига, сумкасига, сепган атирига, минган машинаси-ю таққан тилласига қараб муомала қилади. Бироқ менга пул ёки мижоз эмас, салонга кирган одамнинг хурсанд бўлиб чиқиб кетиши муҳим. Бойми, камбағалми, ҳаммага бирдай саломимни бераман, кулиб тураман.

Ёрдам сўрашса, рад этмайман. Чунки бу қайтар дунё. Балки, куни келиб у инсоннинг ўрнига мен тушишим, кимнингдир ёрдамига муҳтож бўлиб қолишим мумкин. Бу ҳаёт. Эртага нима бўлади, ҳеч ким билмайди. Инсоннинг бугунги ҳолати билан ҳисоблашмаслик керак.

Жуда чарчаган бўлсам ҳам, юзига кулиб гапираман. Алдаб-сулдаб бўлса ҳам яхши гап билан чиқариб юбораман. Баъзи бир мастерларга ўхшаб энсамни қотириб, худди менга ялиниб ўтиришгандай иш қилмайман.

Бу соҳада қўлингизга тез пул тушади. Кўпчилик бир-икки мижоз кўргандан кейин кибрланиб кетади. Ўзича юлдуз бўлиб олади. Пул келади, кетади. Муомалани биринчи ўринга қўйиш керак.

Келажакда стилистлик хобби бўлиб қолади

Касбим қандайдир муносабатларда роль ўйнамаган. Қайтага танишган қизларимга стилистлигимни айтсам, жуда хурсанд бўлишади.

Оилага келадиган бўлсак, эртага аёлим рашк қилгани билан бу ҳунаримни ташламайман. Аммо совчиликка борганда салонда ишлайди деса, ҳамма ҳар хил тушуниши мумкин. Шунинг учун ўқишни битириб, бирор давлат ташкилотига ишга кираман. Бу касб эса хобби бўлиб қолади.

Хонзодабегим Аъзамова суҳбатлашди