Ҳар куни нонуштага сули ёрмаси истеъмол қилинса, организмда қандай ўзгаришлар кузатилади?

Саломатлик учун муҳим ҳисобланадиган ва парҳез бошлаганлар ратционидан асосий ўрин олган сули ёрмасини истеъмол қилиб ҳам, озишда кутилган натижага эришмаслик мумкин. Чунки уни шунчаки эмас, қандай ейиш муҳим. Тўғри овқатланиш бўйича мутахассис Алиса Шаббанова фойдалилик хусусиятларини йўқотмаслиги ва организмга максимал даражада фойдали бўлиши учун сули ёрмасини қандай истеъмол қилиш ҳақида маълумот беради.

Сули ёрмасининг ҳаммаси ҳам фойдали бўлавермайди. Бутун донли ёрма сув ва сутда пиширилсагина, фойдали бўлади. Бошқа тез тайёрланадиган альтернативлар эса шакар, таъм кучайтиргич ва қўшимчаларга эга бўлиб, организм учун зарарли ҳисобланади.

Қолаверса, исталган бўтқани истеъмол қилиб озиш мумкин, деган тушунча ҳам нотўғри. Чунки озиш учун бўтқа бутун донли ёрмадан тайёрланган бўлиши ва сут, шакар, қаймоқсиз сувда пишиши керак. Шунингдек, парҳезшунослар бўтқани тренировка билан шуғулланадиган кунларда истеъмол қилишни тавсия қилади — мураккаб углеводлар жисмоний фаоллик билан тезроқ сўрилади.

Қолаверса, қанчалик ажабланарли бўлмасин, сувда пишган сули ёрмали бўтқа фойдали нонушта ҳисобланмайди. Гап шундаки, унинг таркибида организмга, айниқса, уйғонгандан кейин керак бўладиган оқсиллар кам миқдорда бўлади. Шунинг учун ҳам ундан тайёрланган бўтқани ё иккинчи нонуштага истеъмол қилиш ёки оқсилга бой — омлет, «сирник», творог ва пишлоқ билан қўшиб ейиш керак.

Сули ёрмасини, айниқса, ҳазм аъзоларининг ўткир касалликлари безовта қиладиган кишилар истеъмол қилиши тавсия қилинади. У ичакларни тозалайди, организмни шлаклардан халос этади.

Таркибида клетчатка кўп экани сабаб сули ёрмаси нафақат ичаклар фаолиятини меъёрлаштиради, балки қондаги қанд ва холестерин миқдорини ҳам камайтиради. У магний, калий, калций, фосфор ва рух каби фойдали моддаларнинг кони саналади. Ушбу моддалар суяклар ва мушак тўқималарининг шаклланиши ва ривожланишида аҳамиятли экани сабаб ҳам шифокорлар томонидан болаларга сули ёрмасидан бўтқа тайёрлаб бериш маслаҳат берилади.

Нонушта ҳам фойдали, ҳам мазали чиқиши учун харид вақтида ушбу маҳсулотни танлашни билиш керак. Дўконда асосан уч хили бўлади. Биринчиси — узоқ қайнатиб пишириш керак бўлган ёрма, витамин, минерал ва клетчаткалар таркибида юқори экани сабаб ҳам мутахассислар томонидан айнан шуниси тавсия қилинади. Ёрмалар йирик бўлгани сабаб уни 30 дақиқа давомида пишириш керак. Иккинчиси — бутун ёрма, унга термик ишлов берилмасдан пресслангани сабаб фойдали хусусиятларини йўқотмаган бўлади. Бундай ёрманинг устига қайнаган сув қуйиб, 10-15 дақиқа пиширса бўлади. Учинчиси эса димлаб пишириладигани саналади ва уни иссиқ сув ёки сутга солиб димлашнинг ўзи кифоя қилади.

Шифокорларнинг маълум қилишича, бўтқани мазали ва фойдали тайёрлаш учун юқоридагиларнинг ҳаммасини аралаштириб пишириш керак.

Димланадиган ёрма бўтқа асосини ташкил қилади, йириги эзилиб кетмайди, қайта ишланмагани эса клетчаткаларга бой экани билан фойдалилигини таъминлайди. Бўтқани 2:2:1 нисбатда тайёрлаш мумкин.

Тайёрлаш давомида сутнинг ёғсизидан фойдаланинг. Сувда пиширилганда унга ёнғоқ қўшиб, сут ўрнига кокос ёки бодом сутини ишлатишингиз мумкин.

Шакар ўрнига ҳам мазали, ҳам организмга зарар бермайдиган мева ва қуритилган мева қўшинг.

Мевалар ёрмалардан фарқли равишда термик ишлов берилганда фойдалилик хусусиятини йўқотадиган кўплаб витаминларга бой саналади ва шу боис ҳам уларни бўтқага қўшиб қайнатмаслик, аксинча пишганидан кейин унинг устига барра ҳолида кесиб, 5 дақиқага қолдириш керак. Шунингдек, тайёр бўтқани резаворлар билан ҳам безаш мумкин.