• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +30°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Реклама

    «Ўздонмаҳсулот»: 2020 йил ҳосили учун республикамиз фермер хўжаликларининг 1,2 млн гектар ер майдонига уруғлик дон қадалди

    Хирмон тўлиб тўкилди дон

    Ноннинг ушоғи ҳам нон

    Ҳар қандай халқнинг ўз таомномаси ва унда асосий ўринни эгаллайдиган егуликлар бўлади. Болажон халқимиз дастурхонидаги энг тансиқ неъмат нима деб сўрасангиз, ҳеч иккиланмай унинг марказига нонни қўйиш мумкин. Чиндан ҳам бу табаррук неъматни ҳамиша қадрлаб кўзга сурамиз, унинг ушоғини ҳам исроф қилмай эъзозлаймиз. Нонга нисбатан бундай инсоний муносабат болалигимиздан қон-қонимизга сингиб кетган.

    Бугун бамисоли бир пиёла сувдек қалқиб турган безовта дунёда озиқ-овқат, жумладан, нонга бўлган эҳтиёж ҳар қачонгидан ҳам юқори бўлиб қолаётганини кўриб-билиб турибмиз. Аҳоли сонининг муттасил ортиши, экологик мувозанатнинг бузилиши, бунинг устига табиий ресурсларнинг борган сари қисқариши бу неъматларнинг қадрини бир неча баробарга ошириб юборди.

    Шукрки, шундай мураккаб бир шароитда ўз донимиз, ўз нонимизга эгамиз. Давлатимизда озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашда муҳим омиллардан бири бўлган мўл-кўл ғалла ҳосилини етиштириш, ун ишлаб чиқариш ва истеъмолчиларга етказиб бериш соҳасида ишончли тизим фаолияти йўлга қўйилган. Бу эса ўз навбатида халқимиз дастурхонидаги маъмурликка сабаб бўлаётир.

    Имконият, имтиёз, натижа

    Сифатли ва хавфсиз озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талабнинг ортаётгани хусусида бежиз фикр билдирмадик. Айниқса, бугунги пандемия шароитида айни ҳолатни яна-да теранроқ ҳис қиляпмиз. Аслида шундай мураккаб ва олдиндан прогноз қилиш қийин бўлган беқарор вазиятларда тириклик манбаи - озиқ-овқатни ғамлаш, эртанги кундан кўнгилни тўқ қилиш ҳар бир оиланинг табиий эҳтиёжига айланади. Энди бу фикрни яна-да ривожлантириб, кўпмиллионли аҳолига эга мамлакат мисолида олиб кўрсак-чи? Келинг, шу ўринда рақамларга эътибор қаратайлик.

    2020 йил ҳосили учун республикамиз фермер хўжаликларининг 1,2 млн гектар ер майдонига уруғлик дон қадалди. Бу иш «Ўздонмаҳсулот» акциядорлик компанияси тизими корхоналари томонидан аванс тариқасида, кейин тўлаб бериш шарти билан уларга тарқатилган 316,1 минг тонна уруғлик дон ҳисобига амалга оширилди.

    Бундан ташқари, фермер хўжаликларига мўлжалдаги ҳосилни етиштиришда зарур бўладиган агротехник тадбирларни ўз вақтида ва сифатли бажариши учун ёнилғи мойлаш материаллари, кимёвий ва минерал ўғитлар сотиб олишга давлатимиз томонидан 3,4 трлн. сўмлик имтиёзли кредит маблағлари ажратилди. Албатта, тақдим этилган бундай имконият ва имтиёз ўз самарасини берди: республикамиз бўйича жами 6 млн. тонна ялпи ҳосил етиштиришга эришилди.

    Фермер хўжаликлари: улуш, дон сифати ва нарх сиёсати

    Баъзан айрим муаллифларнинг интернетдаги веб-саҳифалар ва ижтимоий тармоқларда ўзини гўёки фермер хўжаликларининг жонкуяри сифатида тақдим этишга уриниб, бот-бот «шартномавий қарамлик», маҳсулот нархини белгилашдаги «муаммо»лар ҳақида жар солинган мақола ва постларига кўзимиз тушади. Муайян масалага ечим излаганда албатта унинг моҳиятини чуқур англаш талаб этилади. Айниқса, бирор соҳани яқиндан ўрганмай туриб, аҳамияти ва вазифасини тушуниб етмасдан унинг фаолиятини фақат бирёқлама, нохолис баҳолаш адолат мезонларига тўғри келмайди.

    Келинг, яхшиси мавзудан чалғимай, баъзи рақамларга эътибор қаратайлик. Жорий йил деҳқонларимиз томонидан етиштирилган ҳосилнинг 2,9 млн тоннаси (49 фоизи) Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 15 июндаги «2020 йил ҳосили учун экилган бошоқли дон ҳосилини ўз вақтида ва сифатли ўриб-йиғиб олишни ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорига асосан «Ўздонмаҳсулот» АК тизимидаги корхоналар томонидан белгиланган нархларда давлат эҳтиёжлари учун харид қилинди.

    Албатта, юқорида фермер хўжаликлари учун берилаётган улкан имконият (уруғлик доннинг аванс тариқасида берилиши) ва имтиёзлар (ёнилғи мойлаш, кимёвий ва минерал ўғитлар учун атиги 10 фоизли кредит!) хусусида мулоҳаза юритдик. Ана шу преференсияларни тақдим этиш баробарида етиштирилган ҳосилнинг 3,1 млн. тоннаси (51 фоизи) фермер хўжаликлари ихтиёрида қолдирилди. Булар шунчаки рақамлар эмас, балки ернинг ҳақиқий эгаси бўлган деҳқоннинг пешона тери эвазига топган қўшимча даромадидир. Ва айни пайтда фермер хўжаликлари ихтиёрида қолган бундай улкан хирмонни кўриб кўрмасликка олиш, юртимиз деҳқонлари эришаётган ютуқдан кўз юмиш юмшоқ қилиб айтганда, инсофдан эмас.

    Яна бир гап. Мамлакатимиз иқлим шароити юқори сифатли дон етиштириш имконини бермайди. Бу илмий жиҳатдан исботланган ва асосланган ҳақиқат. Шундан келиб чиққан ҳолда жорий йил ҳисобидан етиштирилган доннинг 95,3 фоизи 3 синфга, атиги 4,7 фоизи эса 4-5 синфларга қабул қилинди.

    Кези келганда маҳсулот нархи ҳақида ҳам тўхталиб ўтсак. Келинг, шу ўринда авваламбор, битта саволга жавоб излаймиз. Хўш, «Ўздонмаҳсулот» АК дон маҳсулотларига нарх белгилаш ваколатига эгами? Албатта, йўқ. Компания бундай масъулиятли ваколатга эга эмас. Давлат эҳтиёжлари учун дон қабул қилиш ва унинг сифатини аниқлаш жараёнлари бевосита Вазирлар Маҳкамаси Ҳузуридаги Давлат дон инспецияси ҳамда «Ўзстандарт» агентлиги мутахассислари иштирокида амалга оширилади. Ўзи умуман, давлатга донни харид қилиш нима учун керак? Бироз кескин ва қатъий қўйилган бу саволга жавобни қуйидан излаймиз.

    Чекловлар ва барқарорлик

    Қайд этиш лозимки, пандемия шароитида қўшни давлатлар томонидан дон ва ун маҳсулотлари экспортига чекловлар қўйилди. Яъни, экспортёр давлатлар томонидан киритилган квоталар туфайли маҳаллий бозорга ўтган йиллардагига қараганда кам миқдорда дон ва ун кириб келди. Бунинг натижасида ички бозорда ушбу маҳсулотларнинг нархлари сезиларли даражада ошди.

    Юзага келган тақчилликнинг олдини олиш мақсадида қисқа фурсатда «Ўздонмаҳсулот» АК тизимидаги корхоналар томонидан қўшимча қувватлар ишга солинди. Бу эса ўз натижасини узоқ куттиргани йўқ. Ўтган йилнинг 8 ойи давомида 952,8 минг тонна ун ишлаб чиқарилган бўлса, жорий йилнинг мос даврида бу кўрсаткич 1118,9 минг тоннага етказилди. Бошқача айтганда, ўтган йилгидан кўра 166,1 минг тонна кўп ун ишлаб чиқарилди. Ўз вақтида кўрилган бу чора провардида ички бозорда ун маҳсулотлари нархининг кескин ошиб кетишининг олдини олишга хизмат қилди.

    Юқорида дон сотиб олиш давлатга нима учун керак, деган саволни қўйгандик. Шу ўринда мазкур саволга жавоб бериш мавриди келди. Айнан давлат харидлари учун сотиб олинган дон ҳисобидан нон ишлаб чиқариш корхоналарига буғдой уни мақбул нархда таклиф этилмоқда. Бунинг натижасида аҳоли учун ҳамёнбоп ун ва нон маҳсулотлари етказиб берилмоқда. Мисол учун мамлакатимизда бир дона қолипли ноннинг нархи 1600-1700 сўмни ташкил этяпти. Бу, ҳатто, ғаллани экспорт қиладиган давлатлардаги нон баҳосидан ҳам бир неча баробар арзондир.

    Юқоридагилар шунчаки оддий рақамлар йиғиндиси эмас. Айнан ана шу барқарор нарх аҳолининг турли қатламлари, айниқса, кўп болали, ижтимоий ҳимояга муҳтож, кам таъминланган оилалар, пенсионерлар, талабаларнинг оғирини оз бўлса-да, енгиллаштириш билан бирга ижтимоий кайфиятни шакллантиришда ҳам ўз аксини топади.

    Иллат бедавоми?

    Модернизация энг яхши ечим

    Юртимизда коррупцияга қарши курашишга давлат сиёсати даражасида аҳамият берилаётгани сир эмас. Боиси ҳокимият ва мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш, ўзлаштириш ёки растарата йўли билан талон-тарож қилиш ва бошқа салбий иллатлар туфайли давлат ва жамият пойдеворига дарз кетади. Шахсий бойлик орттириш йўлида ҳар қандай пасткашликдан қайтмайдиган нопок кимсалар эса барча соҳада ҳам учраб туради. Афсуски, тизимдаги айрим корхоналар ҳам бундан мустасно эмас. Ҳолбуки, эл ризқига кўз олайтириш - унга хиёнат қилиш билан баробар ва бундай кимсалар албатта қонунга мувофиқ жиноий жавобгарликка тортилиши аниқ. Бироқ юрт нафратига дучор бўлиш ҳаммасидан кўра оғирроқ жазо.

    «Ўздонмаҳсулот» АК тизим корхоналарида турли сохтакорлик ва коррупцион ҳолатларнинг олдини олиш ва уларни ўз вақтида бартараф этиш доимий назоратда. Ана шу мақсадда донни қабул қилиш, сақлаш ва қайта ишлашда инсон омилини чеклашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Соҳага рақамли технологияларни татбиқ этиш ва модернизация туфайли бунга эришиш кўзда тутилган. Хусусан, тизим корхоналари тасарруфида бўлган дон қабул қилиш масканларидаги донни ўлчайдиган эски механик автомобиль тарозилари замонавий электрон тарозилар билан алмаштирилди. Шаффофликни таъминлаш мақсадида ҳамда ҳосил топширувчилар жараённи ўз кўзлари билан кўриб-кузатишлари учун тарозихоналарда мониторлар ўрнатилди.

    Гапнинг индаллоси

    Бир сўз билан айтганда, мамлакатимизда дон ва ун маҳсулотлари тайёрлаш ҳамда аҳолига етказиб беришга ихтисослашган, ўта муҳим ҳаётий аҳамиятга эга тизим яратилган. Республикамиз аҳолисини сифатли ва мақбул нархлардаги дон маҳсулотлари билан таъминлаш бундан кейин ҳам «Ўздонмаҳсулот» АКнинг бош мақсади бўлиб қолаверади. Зеро, эл-юрт дастурхонининг тўкинлиги иқтисодий фаравонлик асосидир.

    Норали ОЧИЛОВ, журналист

    Реклама ҳуқуқи асосида.

    18.09.2020, 14:01   Изоҳ (0)   14621
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    LADA Uzbekistan компанияси фойдали акцияни эълон қилади

    18.09.2020, 12:00

    Riverside ТЖМдаги икки хонали шинам хонадонда кенг ошхона-меҳмонхона!

    18.09.2020, 09:00

    «МАКТАБ» тариф режаси — ҳар бир ўқувчи энг қулай шароитларда онлайн-таълим олади!

    17.09.2020, 18:00

    Samsung компаниясидан ажойиб акция!

    17.09.2020, 15:00

    Seoul Mun: Омадли бизнес учун 5 тоифадаги жойлар

    17.09.2020, 09:00

    Сенатор ташаббуси билан иккита замонавий таълим муассасаси қуриб берилди

    16.09.2020, 18:00
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Украиналик болалар дам олиш ва реабилитация учун Тошкентга келди (фото)

    Ўзбекистон | 6 июн, 17:46

    Япониядаги “EXPO-2025” кўргазмасидаги сувда бактериялар аниқланди

    Дунё | 6 июн, 16:58

    Исроил узоқ танаффусдан сўнг Байрут ҳудудига зарба берди

    Дунё | 6 июн, 16:00

    Ўзбекистон миллий терма жамоаси аъзолари ва мураббийларини мукофотлаш тўғрисидаги президент фармони эълон қилинди

    Ўзбекистон | 6 июн, 15:25

    Муҳаббат ва нафрат ораси бир қадам. “Ёлғончи” Трамп ва “телба” Маск ўртасидаги можаро ижтимоий тармоқларни портлатди

    Дунё | 6 июн, 14:00

    Жаҳон чемпионати йўлланмасига эга чиққан Ўзбекистон терма жамоаси аъзоларига машина совға қилинади

    Спорт | 6 июн, 13:54

    Осиёдан яна бир терма жамоа илк марта мундиал йўлланмасига эга чиқди

    Спорт | 6 июн, 12:36
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.