Биринчи ёрдам: Бурун қонаганда, куйиб қолганда ва синиш жароҳатида нима қилиш ёки қилмаслик керак?

Жароҳат олган инсонга ёрдам бераман деб унинг аҳволи ёмонлашишига сабабчи бўлиб қолмаслик керак. Илк ёрдамнинг биринчи қоидаси тез, асосийси эса тўғри ҳаракатланиш ҳисобланади.

Бурундан қон кетганда:

Хато: Бошни орқага эгиш қоннинг тўхташига ҳеч қандай ёрдам бермайди, бундан ташқари қон ютиш кузатилиб, қайт қилишга олиб келиши мумкин.

Нима қилиш керак?

Бошни бироз олдинга эгиш ва бурунни ушлаб туриш керак. Буруннинг юқорироқ қисмига муз қўйса ҳам бўлади. Агар 10 дақиқа давомида қон кетиш тўхтамаса, пахтадан тампон ясаб, бурунга қўйиш ва шифокорга мурожаат қилиш керак.

Куйиш

Хато: Куйган соҳага муз қўйиш ёки ёғ суртиш керак эмас. Ёғ суртилганидан кейин ҳужайраларда иссиқлик сақланиб, оғриқ кучайишига сабаб бўлади. Муз эса ҳужайраларни ҳаддан ортиқ совитиши ва оқибати яхши бўлмаслиги мумкин.

Нима қилиш керак?

Куйган соҳани совуқ (муздек бўлмаган) сувга бир неча дақиқа давомида тутиб туринг. Кейин тоза ва қуруқ боғич билан ўранг ва тиббиёт муассасасига мурожаат қилинг.

Оғир жароҳат

Хато:

Оғир жароҳатланган беморни агар ёнғин юз берган ҳудуд бўлмаса, жойидан қимирлатишга ёки бошқа жойга ўтказишга уринманг. Шундоқ ҳам оғир аҳволда бўлган беморнинг ҳолати ҳаракатларингиз оқибатида ёмонлашиши мумкин.

Нима қилиш керак?

Зудлик билан тез ёрдамга қўнғироқ қилинг. Шифокорлар бемор олдига яқинлаша олишлари ва вақт йўқотилмаслиги учун жароҳат олган одам атрофини бўшатинг.

Кесиш ва жароҳат олиш

Хато: Кесилган ярага тупук суртиш керак деган маслаҳатни эшитган бўлсангиз, уни унутинг. Оғизда яра ёки жароҳатга тушганидан кейин уни ёмонлаштириши мумкин бўлган бактериялар кўп бўлади. Дарё ёки кўл сувида ярани ювмаслик кераклигининг сабаби ҳам айнан ўша бактериялар билан боғлиқ.

Нима қилиш керак?

Ярани оқар сув, уй ёки машинадаги тиббиёт қутисида сақланадиган физиологик эритма билан ювинг.

Пай чўзилиши ёки синиш

Хато: Иссиқ компресс қў​йиш орқали аҳвол баттар ёмонлашади. Иссиқлик натижасида шиш кетмайди, аксинча оғриқ кучаяди.

Нима қилиш керак?

Синган, чиққан ёки пай чўзилган соҳага музли халтача қўйиш, оёқ ёки қўлни юқорига кўтариб ётиш керак. Жароҳат олган тана аъзосини боғлам билан маҳкамлаб, шифокорга мурожаат қилиш лозим.

Кўз жароҳатланганда

Хато: Кўзга зарар етказган буюмни ўзбошимчалик билан олишга уриниш нотўғри.

Нима қилиш керак?

Зудлик билан шифокорга мурожаат қилиш керак.

Автоҳалокатга учраш

Хато: Автоҳалокатга учраганидан кейин ҳеч нарса бўлмади деб шифокорга учрамаслик нотўғри. Негаки адреналин кўп ажралиб чиққани эвазига оғриқ ёки муаммо сезилмаётган бўлиши мумкин.

Нима қилиш керак?

Кичик автоҳалокатга учраган ва ўзингизни ёмон ҳис қилмаган тақдирда ҳам шифокорга мурожаат қилинг.