Бухорода тадбиркорга интенсив боғ яратиш учун салкам 12 гектар ер берилди. Бироқ пахтани суғориш лозимлиги айтилиб, сув берилмаяпти
Бухоро вилоятида тадбиркорга интенсив боғ яратиш учун салкам 12 гектар ер берилди. Бироқ асосий масала пахтани суғориш эканлиги айтилиб, боғ учун мўлжалланган ерни суғоришга сув берилмаяпти. Бу ҳақда «Дарё»га шикоят қилган тадбиркор Афзал Холиқовнинг айтишича, боғ учун ер берилганига олти ойдан ўтган бўлишига қарамай 11,62 гектар майдонини бир марта бўлса-да, суғоришга йўл қўйилмаган. Сувсиз ва бегона ўт-хашаклар қоплаган ер майдонида эса қўй-қўзилар ўтлаб юрибди.
Бухоро вилоятининг Пешку тумани «Ўзбек» маҳалласида яшовчи фуқаролар 2019 йилнинг ноябрь ойида «Дарё»га мурожаат қилиб, маҳалладаги боғ бузилиб, мевали дарахтлар қўпориб ташланаётганини маълум қилганди. Ҳолатни изоҳлаган Пешку тумани ҳокими Амрилла Назаров эса мазкур боғдаги мевали дарахтлар касалланганини айтиб, ҳосилдорлигини йўқотган дарахтлар ўрнида ёш тадбиркор томонидан интенсив боғ яратилаётганини билдирганди. Айнан ўша тадбиркор бугун муаммолар гирдобида.
Маълум бўлишича, 2020 йил 2 март куни туман ҳокими «Алоқа сифат савдо» МЧЖ раҳбари Афзал Холиқовга туман ҳокимлиги захира фондидан интенсив боғ барпо этиш учун 11,62 гектар ер майдони ажратиб берган.
«Бу ер майдонини суғоришга эришиб, шудгор қилиб, текислашга улгурсамгина, одамларга бу ерда меҳнат қилдим, қўй боқма, дея оламан. Ҳозир уларнинг йўлини тўсишга ҳаққим йўқ. Ерни суғориш учун эса олти ойдан буён кирмаган идорам, бормаган эшигим қолмади», — дейди Афзал Холиқов.
Тадбиркорга 11,62 гектар майдонининг 4,37 гектари экин майдони, 6,33 гектари мевазор, 0,92 гектари қишлоқ хўжалигида фойдаланилмайдиган мевазор ташкил қилиш мақсадида ажратиб берилган. Туман ҳокими тавсияси билан 200 дона шахмат усулида экилган ва яроқсиз деб топилган дарахтларнинг донасига 35 минг сўмдан пул тўланиб, дарахтлар қўпориб ташланган. Май ойида икки метр баландликда тўпланиб қолган қумли ер майдони лазер усулда текисланиб, суғоришга шайланган.
«Афсуски, боғ яратишим лозим бўлган ер майдони ёнида ариқ бўла туриб, ҳалигача ерни суғориш масаласида тўсиққа учраб келяпман», — дейди тадбиркор.
Афзал Холиқовга кўра, унга тегишли ер майдонини суғоришга мўлжалланган сув йўли «Акрамбобо-2018» фермер хўжалиги раҳбари Асрор Муяссаров томонидан «Чаён» техника воситаси орқали кўмиб ташланган. Туман ҳокимлиги эса мазкур ҳолатга ечим топиш ўрнига «Фермер билан келиш ва ўз ишингни уддала!» деган жавобни беради.
«Менга берилган ер майдонини суғоришим масаласи аввал юзлаб пахта майдонларини сувга тўйинтиргандан сўнг берилади, деган важ билан четга суриб келинмоқда. Туман ҳокими айтганидан сўнг ‘Акрамбобо-2018’ фермер хўжалиги раҳбари билан келишиб ишлаш учун унинг ёнига бордим. Аммо у тушунишни истамади», — дейди Афзал Холиқов.
Замонавий интенсив боғ яратишни мақсад қилган тадбиркор қишлоқдошлари кўмагида сувсизликдан қақраб ётган ерини суғориш учун йиллар давомида лой ва қумга тўлган 18 метрли ерости сув қувурини тозалаган. Фермер эса ҳар сафар ариқни ёпиб ташлаган.
«Негалигини сўрасам, бу сув пахтага дейди. Сен пахта сиёсатига қаршимисан, дея пўписага ўтади. Қачон биз сув оламиз, ер майдони сувсизликдан қақраб кетган. Бизнинг сувдан фойдаланишга ҳаққимиз борми, йўқми?» — дейди тадбиркор.
Тадбиркор ва фермер ўртасида сув масаласидаги келишмовчилик кучайган. Тадбиркор фермерга телефон орқали ҳолатни тушунтиришга уринганда фермер уни ножўя сўзлар билан ҳақоратлаб, шаъни ва қадр-қимматини камситган. Шу боисдан ҳам фермер Асрор Муяссаров Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 33-моддаси (енгилроқ маъмурий жазо чораси) билан жаримага ҳам тортилган.
«Тўғри, жаҳл устида ҳақоратлаганимни тан оламан. Аммо сабабсиз ҳақорат қилмаганман-да. 2020 йилнинг 10 июль куни фермер хўжалигимга қарашли ер майдонларини кўздан кечириб юрганимда айнан Афзал Холиқовнинг ер майдонини суғоришга олиб борадиган ариқдан пахтамга сув тошганини кўрдим. Ҳосилга кирган пахтанинг тизза бўйи сувда қолиб кетишини тасаввур қиляпсизми? Меҳнатимга ачинаман», — дейди фермер Асрор Муяссаров.
Фермернинг қўшимча қилишича, у ҳудудга сув олиб келувчи 500 метр узунликдаги ариқни ўзи қайта тиклаган.
«Дарё» суриштируви жараёнида фермер Асрор Муяссаровнинг ўзбошимчалиги билан Афзал Холиқовга тегишли ер майдонларига сув олиб борадиган ариқ йўлининг кўмиб ташланган 45-50 метри Пешку туман сув истеъмолчилари уюшмаси томонидан қайта очилди. Бироқ чала-ярим, наридан-бери, хўжакўрсинга очилган ариқнинг шу қисмидан сув оқиб ўтиши амримаҳол.
«Мана, кўриб турганингиздек менга тегишли 11,62 гектар ер майдонининг шундоқ йўли бўйида ариқ бор. Сув доим бор. Ер майдонларимни шу ариқ сувидан ҳам суғоришга ҳаққим бор. Лекин бундан ‘Ўзбек’ маҳалласининг Нурафшон қишлоғи аҳолиси томорқасини суғоришдан ташқари ичимлик суви сифатида ҳам фойдаланади. Мен ҳам сув олсам, ариқда сув қолмайди. Ҳолатни туман масъуллари ҳам жуда яхши билишади», — дейди Афзал Холиқов.
Пешку туман ҳокимлиги ахборот хизмати раҳбари Рустам Эргашевнинг билдиришича, икки ойдан буён давом этаётган муаммо «Дарё» суриштируви сабаб Нурафшон бетон ариғи қурилиши бошланиши билан ечим топмоқда.
«Мазкур бетон ариқ 1,1 километр узунликка эга. 50 дан ортиқ аҳоли хонадонлари ҳамда Мустақиллик ҳудудидаги 15 нафар фермер хўжалиги далаларини сув билан таъминлашга қаратилган. Бу суғориш тармоғи ‘Шофиркон махсус пудрат’ масъулияти чекланган жамияти томонидан бунёд этилаётган бўлиб, 850 миллион сўм маблағ сарфланиши кўзда тутилган», — дейди ҳокимлик вакили.
Афзал Холиқовнинг айтишича, у интенсив боғ яратишгача бўлган вақтда ер майдонига такрорий экин экиб, фойдаланиб туришни сўраб туман мутасаддиларига оғзаки ҳамда ёзма мурожаат қилган. Ҳокимга учрашган, сув идоралари эшигига жуда кўп борган. Аммо унинг мурожаатига ҳеч ким эътибор бермаган.
«Менинг мажбуриятим дарахт ўтказиш, боғ яратиш. Тўғри, Нурафшон бетон ариғи қурилиши бошланди. Аммо ундан насос орқали шўр сув юборилади. Шўр сув билан ҳосил етиштириш мумкинми?, — дейди тадбиркор. — Сувдан фойдаланиш бўйича шартнома нусхасини қўлимга олмай туриб пулини тўладим. Бир неча кун ўтар-ўтмас, масъуллар эса шартнома нотўғрилигини айтди. Бироқ ҳалигача тўғриланган шартнома нусхасини беришмаган».
Тадбиркор интенсив боғ яратиш учун ҳаракат қилаётганини, бироқ муаммолар сабаб вақтдан ютқазаётганини айтмоқда.
«Замонавий интенсив боғ барпо этиш орқали хориж билан шартномалар тузиш каби режаларимдан умид узяпман. Боиси икки йиллик шартнома билан олинган ер майдонида сув муаммоси сабаб бирор иш бажарилмади. Мутасаддилар эса ердан фойдаланмаяпти, деб ерга эгалик ҳуқуқимни бекор қилишади. Ҳаммаси уюштириляпти. Кўзига ёмон кўринган тадбиркорни ғажиш бу. Буни бошқача баҳолай олмайман», — дейди тадбиркор.
Пешку туман сув истеъмолчилари уюшмаси ходими Икром Бобоқуловнинг «Дарё» мухбирига билдиришича, тадбиркор Афзал Холиқов ҳақиқатан ҳам сувдан фойдаланмай туриб пул тўлаган. Фермер Асрор Муяссаров эса тадбиркорнинг ер майдонларини суғоришга олиб борадиган ариқ йўлини ноўрин кўмган.
«Лекин пахта — биринчи масала. Тадбиркор Афзал Холиқовга бугун пахта иши куйиб турган пайт сенга сув бера олмаймиз, деб бир неча марта тушунтирдик. Аммо тушунишни истамаяпти. 12 гектарга яқин ер майдонини бирваракайига суғоришни кўзлаяпти. Бу эса жуда катта куб сув талаб қилади. Тадбиркорга тегишли ер майдонини кўллатиб суғориш керак. Пахта майдонлари суғорилиши тўхтатилгандагина унинг ерларини суғоришига рухсат берилади. Шунга мажбурмиз», — дейди Икром Бобоқулов.
Пешку туман ҳокимлиги масъулига кўра, тадбиркор Афзал Холиқов қайта қуриб, фойдаланишга топширилаётган Нурафшон ариғи сувидан фойдаланиш имконига эга. Ундан фақатгина шўр сувмас, балки кейинчалик дала ва томорқа ер майдонларини суғоришга мўлжалланган лойқа сув ҳам оқади.
«Бу муаммолар икки фуқаро ўртасидаги шахсий келишмовчилик ва бир-биридан кимўзарга устунлик қилишнинг оқибати холос», — дея вазиятни изоҳлайди ҳокимлик вакили.
«Дарё» тадбиркор муаммоси қандай ечим топишини кузатади ва ўқувчиларни воқеалар ривожидан хабардор этади.
