Ўзбекистонда 2019/2020-ўқув йилида қанча талаба бакалавриатда таҳсил олгани маълум қилинди

Ўзбекистон олий таълим тизимида олий ҳарбий билим юртларидан ташқари 119 та олий таълим муассасаси мавжуд бўлиб, уларнинг таркибида 7 та академия, 58 та университет ва 5 та олий диний таълим муассасаси ҳамда филиаллар фаолият юритмоқда. Бу ҳақда Давлат статистика қўмитаси томонидан маълум қилинди.

Қўмита томонидан эълон қилинган ҳисоботга кўра, олий таълим муассасаларида 2019/2020-ўқув йили бошида жами 138,1 минг киши талабаликка қабул қилиниб, ушбу кўрсаткич 2018 йилнинг мос даврида 114,5 минг кишини ташкил этган ҳамда 23,8 минг кишига ёки 20,6 фоизга ўсиш кузатилган. Ҳудудлар бўйича олий таълим муассасаларига қабул кўрсаткичларининг юқорилиги бўйича Тошкент вилояти 2018 йилга нисбатан 40,3 фоизга, Андижон вилояти 31,3 фоиз ва Фарғона вилоятида 25,7 фоизга ошганлиги кузатилган.

Маълум қилинишича, 2019 йилда бакалавр даражасига эга бўлган талабалар сони 65,4 минг нафарни ташкил этиб, уларнинг 18,6 минг нафари давлат грантлари асосида таълим олган. 2019 йилда бакалавриат босқичини битирганларнинг 25 минг нафарини қизлар (38,3 фоиз) ташкил этган. 2020 йилда бакалавриатни 76,9 минг нафар талаба битириши кутилмоқда, уларнинг 22,1 минг нафари (28,7 фоиз) давлат гранти асосида таҳсил олаётган талабаларни ташкил қилади.

Ҳисоботга кўра, 2019/2020-ўқув йили учун магистратурага жами 9362 нафар талаба қабул қилинган. Талабалардан 44,1 фоизи (4131 нафари) давлат гранти асосида, 55,9 фоизи (5231 нафари) тўлов шартномаси асосида қабул қилинган. 2018/2019-ўқув йилида магистратурага жами 5725 нафар қабул қилинган талабадан 27,2 фоизи (1555 нафари) давлат гранти асосида, 72,8 фоизи (4170 нафари) тўлов шартномаси асосида қабул қилинган. Магистратурага қабул квоталари ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 38,8 фоизга ошган, шу жумладан, давлат гранти асосида қабул квоталари ҳам 2,7 баробарга кўпайган.

2019/2020-ўқув йили бошида олий ўқув юртларида таҳсил олаётган талабаларнинг жинси бўйича тақсимланишида бошқа ҳудудларга нисбатан аёллар улушининг юқорилиги Навоий вилоятида 60,2 фоиз, Сирдарё вилоятида 56,2 фоиз ва Сурхондарё вилоятида 55,2 фоизни ташкил этмоқда. Эркаклар улушининг юқорилиги бўйича Тошкент шаҳри 61,1 фоиз, Тошкент вилояти 59,9 фоиз ва Самарқанд вилояти 58,9 фоизни ташкил этган.

Якунланаётган ўқув йили бошида олий ўқув юртларида жами таҳсил олаётган бакалавриат босқичидаги талабалар сони 424,9 минг нафарга етган бўлиб, гуманитар соҳада 206,9 минг нафар (48,7 фоиз), ижтимоий соҳа, иқтисодиёт ва ҳуқуқ йўналишларида 41,6 минг нафар (9,8 фоиз), ишлаб чиқариш техникаси соҳаси йўналишида 105,1 минг нафар (24,7 фоиз), қишлоқ ва сув хўжалигида 25,9 минг нафар (6,1 фоиз), соғлиқни сақлаш ва ижтимоий таъминотда 27,1 минг нафар (6,4 фоиз), хизматлар соҳасида 18,4 минг нафар (4,3 фоиз) талаба таҳсил олмоқда.

Олий таълим муассасаларининг бакалавриат босқичига қабул натижалари таҳлилидан кўринадики, 100 ўринга тўғри келадиган энг юқори кўрсаткич Қашқадарё вилоятида 1427 нафар, Сирдарё вилоятида 1270 нафар ва Сурхондарё вилоятида 1175 нафарни ташкил этади.

2019/2020-ўқув йили бошида Ўзбекистон Республикаси олий таълим муассасаларида таълимнинг барча турлари бўйича бакалавриат босқичига жами абитуриентлар томонидан 1 157 634 та ариза топширилган бўлиб, республика бўйича 100 ўринга 899 кишини ташкил этган.

Бундан ташқари, 2019/2020-ўқув йили бошида Ўзбекистон олий таълим муассасаларида жами 30 559 нафар профессор-ўқитувчи (ўриндошларсиз) фаолият юритмоқда. Шундан 13 187 нафари аёлларни (43,2 фоиз) ташкил этса, 17 372 нафари эркаклардан (56,8 фоиз) иборат.

Шунингдек, илмий унвони бўйича профессорлар 1326 нафарни, доцентлар 4645 нафарни ташкил этади. 2019/2020-ўқув йили бошида Ўзбекистон олий таълим муассасаларида битта ўқитувчига ўртача 14 нафар талаба тўғри келган. Шулардан ҳудудлар кесимида энг юқори кўрсаткич Жиззах, Навоий ва Фарғона вилоятларида қайд этилиб, унда бир нафар ўқитувчига ўртача 19 нафар талаба тўғри келган бўлса, Андижон вилоятида эса энг паст кўрсаткич, яъни бир нафар ўқитувчига ўртача 11 нафар талаба тўғри келган.

Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистон ОТМларига 2020/2021-ўқув йили учун тасдиқланган қабул квоталарига кўра, бакалавриатнинг кундузги таълим шаклига 103 575 нафар, сиртқи таълим шаклига 31 350 нафар, кечки таълим шаклига эса 5025 нафар талаба қабул қилинади. Магистратура босқичига эса 10 425 нафар квота берилган. Шунингдек, ОТМларига кириш учун 2020 йилда 7 тоифадаги 8694 нафар абитуриентга имтиёзли давлат гранти ажратилади. 2020 йилги кириш имтиҳонларини 1 августдан бошлаш режалаштирилмоқда.