2020 йилнинг январь апрель ойларида нақд пул айланмаси ҳажми 105,5 триллион сўмни ташкил этган ҳолда ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 41 фоизга ошди. Бу ҳақда Ўзбекистон Марказий банки хабар берди.
Таъкидланишича, мазкур даврда банк кассаларига нақд пуллар тушуми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 39 фоизга кўпайиб, 52,1 триллион сўмни ташкил қилди.
Коронавирус пандемияси даврида мамлакатда эълон қилинган карантин натижасида иқтисодий фаолликнинг сезиларли пасайиши банк кассаларига нақд пул тушумларига ҳам ўз таъсирини кўрсатди. Хусусан, 2020 йил апрель ойида (7,9 триллион сўм) март ойига (13,4 триллион сўм) нисбатан тушум 41 фоизга камайди.
Нақд пулларнинг банкларга оқимини секинлашувига карантин даврида:- фуқаролар, йўловчи ташувчи транспорт (маҳаллий, темир йўл ва ҳаво транспорт) воситаларининг ҳаракатланишига доир чекловлар;
- корхоналар, хусусан, чакана савдо (озиқ-овқат дўконлари ва дорихоналардан ташқари), ноозиқ-овқат бозорлари ва пуллик хизмат кўрсатиш корхоналари фаолиятининг вақтинчалик тўхтатилиши;
- солиқлар, коммунал хизматлар, кредит фоизлари ва бошқа тўловларнинг тўлаш муддатлари узайтирилиши каби омилларни келтириш мумкин.
Банк кассаларига келиб тушган нақд пуллар ҳажми нақд пулга бўлган талаб миқдоридан кўп бўлганлиги сабабли 2020 йилнинг I чорагида 209 миллиард сўмлик нақд пуллар муомаладан қайтган бўлса, аксинча жорий йилнинг апрель ойидаги ҳолат муомалага қўшимча 1,472 триллион сўм чиқаришни тақозо этди.
Май ойидан бошлаб нақд пул тушумлари қайта тиклана бошлади. Хусусан, нақд пул тушумлари жорий йил апрель ойининг биринчи 10 кунида 2,4 триллион сўмни ташкил этган бўлса, май ойининг 10 кунида 700 миллиард сўмга ошиб, 3,1 триллион сўмга етди.
2020 йилнинг январь—апрель ойларида банк кассалари (шу жумладан, банкоматлар) орқали чиқим қилинган нақд пуллар 53,4 триллион сўмни ташкил этиб, ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 42 фоизга кўпайди.
Карантин даврида фаолиятини тўхтатган хўжалик субъектларининг иш ҳақи тўловлари учун нақд пулга бўлган талабининг 1,1 триллион сўмга, шунингдек, халқаро пул ўтказмалари ҳажмининг камайиши ортидан нақд чет эл валютасини сотиб олиш учун йўналтириладиган нақд пуллар ҳажмининг 2 триллион сўмга қисқариши ҳисобига юзага келди.
Аввалроқ Ўзбекистонда аҳоли мурожаатларини инобатга олган ҳолда иш ҳақи, пенсия ва нафақаларни нақд пул шаклида, карантин қоидаларига амал қилган ҳолда тўлашга қарор қилинган эди.
Изоҳ (0)