Нейтрон юлдузлар сингари фавқулодда ўта катта зичликка эга объектларда дуч келиш мумкин бўлган материя шакллари коинотдаги энг пишиқ материал мақоми учун даъво қила олади. Сўнгги ҳисоб-китобларга қараганда, нейтрон юлдуз материяси пўлатдан 10 миллиард маротаба пишиқроқ бўлар экан.
«Албатта, бу ишониш қийин бўлган фавқулодда катта рақам, лекин ҳақиқатан ҳам нейтрон юлдуз материяси шу қадар катта зичликка эгаки, унда ростдан ҳам бундай пишиқликка эришиш мумкин», – деб изоҳ берган Индиана университети физик мутахассиси Чарльз Горвиц.
Мавзуга доир:
Бундай катта зичликни Ердаги бирор лаборатория шароитида олишнинг имкони йўқ. Биз уларни фақат компьютер моделлаштириши асосида текшира оламиз холос. Исми юқорида қайд этилган олим – Горвиц ҳамкасби Каплан билан биргаликда айнан шу ишни бажаришган, яъни улар нейтрон юлдузнинг «спагетти» структурасини компьютерда моделлаштириб кўрган. Компьютер моделида бажарилган тажрибаларга асосланиб олинган ҳисоб-китобларга ишонадиган бўлсак, мабодо кимдадир нейтрон юлдуздан олинган «ядровий спагетти» материали бўлса, бундай материални синдириш учун энг пишиқ пўлатни синдиришга кетадиган кучдан 10 миллиард марта катта куч керак бўлар экан.
Олимлар ўз қаъридаги ушбу структураларнинг ҳаракати туфайли нейтрон юлдузлар муттасил равишда гравитация тўлқинлари таратиб туради деган фикрга келмоқдалар. Бироқ улардан тараладиган бундай гравитация тўлқинлари шу қадар сезилмас ва суст бўлгани учун уларни Ердаги LiGI ва Virgo детекторлари қайд қила олмас экан. Лекин 2034 йилда орбитага чиқарилиши режалаштирилган LISA космик расадхонаси биринчилардан бўлиб нейтрон юлдуз генерациялаган гравитация тўлқинларини аниқлаши мумкин.
Изоҳ (0)