• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +32°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Тортинчоқ бола, аёлларни зўрловчи, биринчи рақамли террорчи. ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодийнинг ҳаёт йўли

    ИШИД террорчилик гуруҳи етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий Америка ҳарбийлари томонидан 27 октябрга ўтар кечаси Сурияда ўтказилган махсус операция вақтида «худкуш камари»ни портлатиб, 48 ёшида ҳалок бўлди. Энг кўп қидирилган террорчи тоннел ичида ҳарбийлардан яширинишга уриниб, АҚШ президенти Дональд Трампнинг таърифлашича, «итдек ўлим топди, қўрқоқларча ўлди». The New York Times газетаси тортинчоқ ва ювош ўсмирдан ўнлаб мамлакатларда ўн минглаб тарафдорлар тўплашга муваффақ бўлган террорчилик ташкилоти етакчисига бўлган йўлни босиб ўтган ал-Бағдодийнинг ҳаёт йўлини ҳикоя қилди. «Дарё» нашри, Meduza’га таяниб, мақолани қисқача қайта баён қилади.

    Кўпроқ Абу Бакр ал-Бағдодий номи билан танилган Иброҳим Аввад Иброҳим Али ал-Бадрий 1971 йили Ироқ марказидаги ал-Жаллам қишлоғида туғилган. Отаси қўй сотиш билан кун кечирган консерватив мусулмон эди. Оилада Иброҳимдан ташқари яна беш фарзанд вояга етган. Қўшнилар бу оилани «оддий», қишлоқнинг ўзини эса ўртамиёна дея таърифлайди.

    ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий 2014 йили Ироқнинг Мосул шаҳрида жойлашган масжиддаги чиқиши вақтида.

    ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий 2014 йили Ироқнинг Мосул шаҳрида жойлашган масжиддаги чиқиши вақтида.
    Кадр: Reuters

    Лекин бир муҳим жиҳат бор эди: бу жойларда асосан ал-Бадрий уруғи вакиллари яшар, улар ўз келиб чиқишини қурайшийларга боғларди — Муҳаммад (с.а.в.) пайғамбар ҳам шу қабиланинг Бани Ҳошим уруғидан бўлган. ИШИД етакчиси 2014 йили жаҳон халифалиги ташкил этилганини эълон қилганида худди шу жиҳатга урғу берган, бундан фаол фойдаланган.

    ИШИДнинг бўлажак етакчиси масжидда дарс бериб, спорт майдончасида ваҳҳобийликни тарғиб қилган

    Иброҳим бошланғич мактабга қатнай бошлаганида унинг оиласи қўшни Самарра шаҳрида яшарди. The New York Times’нинг ёзишича, у ўртамиёна ўқувчи бўлган: юқори синфларда фақат санъатдан аъло баҳо олган (100 дан 95 балл), алгебра каби қолган фанлардан эса билими тахминан 50 баллга баҳоланган. Дўстлари, синфдошлари, ўқитувчилари ва қўшниларининг айтишича, ал-Бағдодий болалигида «тортинчоқ», «одамови» ва «ювош» бўлган (журналистлар ал-Бағдодийни таниган ва билган жами 17 киши билан суҳбатлашган).

    Ал-Бағдодий болалигида отаси уни масжидга берган ва у Қуръонни ёд олишга киришган. Бу борада у анча илғор чиққан: юқори синфларда ўқиётганида масжидга ташриф буюрувчилар имом ўрнига ал-Бағдодий дуо ўқишини сўрашарди. Айни вақтда унинг эътиқод масаласига консерватив ёндашуви ҳам кўзга ташлана бошлаган: хусусан, у бошқа ўқувчиларга дакки берар ва ҳатто бир сафар масжидда чекмоқчи бўлган ўз ўқитувчисига ҳам танбеҳ берганди.

    1991 йили, 20 ёшида у Бағдод университетига ўқишга кирган, бакалавр дипломини олгач ислом тадқиқотига ихтисослашган Саддам университетида таҳсилни давом эттирган. Ўқиш пулини тўлаш учун у Бағдоддаги масжидда дарс берган, бу ерда ўқувчилари уни «шайх Иброҳим» деб чақирган. Ўша вақтда у билан мулоқотда бўлган инсонлар уни камгап ва оғир-вазмин одам деб таърифлайди. 2000 йиллар бошида масжидда таҳсил олган Аҳмад Ражабнинг сўзларига кўра, ал-Бағдодий ғийбатдан йироқ, кўп гапирмайдиган одам эди. ИШИДнинг бўлажак етакчиси дам олиш кунлари ўсмирлар футбол жамоасига мураббийлик қилиб, ашаддий қадимчи оқим — ваҳҳобийликни тарғиб қилувчи брошюраларни спортчиларга тарқатарди.

    Ал-Бағдодий 2004 йили қўлга олинган, у қамоқда махфий «амир»га айланиб, орадан 11 ой ўтиб озодликка чиққан

    2003 йили, АҚШ Ироққа бостириб киргач, ал-Бағдодий ўқувчиларига уйга қайтиб кетишини айтган. 2004 йили америкалик ҳарбийлар уни Ироқнинг Фалужа шаҳри яқинида, қариндошининг уйида (The Guardian маълумотларига кўра, дўстининг уйида) қўлга олган. Ҳарбийларнинг асосий нишонида ал-Бағдодийнинг америкаликларга ҳужум қилишда гумонланаётган қариндоши бўлган. Ал-Бағдодий эса шунчаки ҳодиса жойида бошқа гумонланувчилар билан бирга қўлга олинган. У кейинги 11 ойни Американинг Ироқдаги Кемп-Букка лагерида ўтказган, шундан сўнг, The New York Times’нинг Пентагон қайдномаларига асосланиб ёзишича, қўйиб юборилган.

    Айрим экспертларнинг фикрича, ал-Бағдодийнинг қарашлари айнан ҳибсдалик вақтида радикаллашган, бироқ, у билан бирга қамоқда бўлган одамларнинг айтишича, у Кемп-Букка бегуноҳ инсон сифатида эмас, балки айнан жиноятга қўл урганидан сўнг олиб келинган. Аввалроқ The New York Times’нинг Пентагондаги манбаси ал-Бағдодий қўлга олинган вақтида «кўча безориси» бўлганини айтган эди. Собиқ маҳбуслардан бирининг сўзларига кўра, у вақтларда ал-Бағдодийни «Абу Дуо» деб чақиришган. Маҳбуснинг қўшимча қилишича, маҳбуслар ётган ҳар бир чодирда махфий «амирлар» сайланган — Абу Дуо эса шундай амирларнинг бири бўлган. У бошқа суннийлар кўмагида аввалига ўз чодиридан шиаларни ҳайдаб солган, сўнг тамаки чеккан, намозни вақтида ўқимаган ёки соқоли калта мазҳабдошларига таҳдид қилишни бошлаган. Бундан ташқари, у лагерда маҳкумлар ўртасидаги баҳсли вазиятларда қозилик ҳам қилган. 2004 йил охирида у озодликка чиққан, боиси АҚШ расмийлари америкалик амалдорларга уюштирилган ҳужумларга унинг алоқаси борлигини исботлай олмаган.

    Озод этилганидан бир йил ўтиб, ал-Бағдодий суннийларнинг турли қуролли гуруҳларини ўзида бирлаштирган «Ироқ мужоҳидлари маслаҳат мажлиси»га қўшилган ва Ироқ марказидаги исёнчиларнинг етакчисига айланган. 2010 йил май ойида эса у Абу Бакр ал-Бағдодий номи билан исёнчилик ҳаракатига бош бўлган. Кейинги уч йил давомида Ироқ ҳукумат кучлари уни қўлга тушириш учун камида олти марта уринган, бироқ ал-Бағдодий ҳар сафар қутулиб қолишга муваффақ бўлган.

    Ал-Бағдодийга бўйсунувчи террорчилар 2012 йил ўрталарида Сурияга ҳам кўчиб ўтган. 2013 йил ўрталарига келиб Ироқдаги исёнкор гуруҳлар «Ислом давлати» террорчилик ташкилотига бирлашган, орадан бир йил ўтиб, 2014 йил июнь ойида террорчилар Ироқнинг катталиги бўйича иккинчи шаҳри — Мосулни, шунингдек, мамлакатнинг Сурия билан чегарадош катта қисмини босиб олган.

    ИШИД етакчиси жаҳондаги энг кўп қидирилаётган жиноятчи эди, унинг боши учун 25 миллион доллар ваъда қилинганди

    Вақт ўтиши билан ал-Бағдодий анча эҳтиёткор, бадгумон бир инсонга айлана борди ва хавфсизлик ҳақида кўпроқ қайғура бошлади. Маълумотларга кўра, у ўн йилча аввал бошқа исёнчилар билан алоқани шахсан ўзи юборган чопарлар орқали таъминлашни маъқул кўриб, телефондан фойдаланишни тўхтатган. ИШИД етакчисининг юзи яширилмаган илк видеоси 2014 йил июлида пайдо бўлган. Видеода ал-Бағдодий Мосулдаги масжид минбарига чиқиб, халифалик ўрнатилганини эълон қилган. У ўзини халифа деб, яъни бутунжаҳон мусулмонлар давлати ва уммаси раҳбари деб овоза қилган. ИШИД тарафдорларининг фикрича, халифаликнинг ўрнатилиши бутун дунё мусулмонларининг халифага бўйсунишини ҳам кўзда тутмоғи лозим эди.

    ИШИД етакчиси жаҳондаги энг кўп қидирилаётган шахс эди: унинг жойлашуви ҳақидаги маълумот учун 25 миллион доллар миқдорида мукофот пули ваъда қилинган, жаҳоннинг кўплаб мамлакатлари махсус хизматлари унинг изини олишга уриниб келаётган эди. Шунга қарамай, у ИШИДнинг жиноий фаолиятини нафақат бошқаришда, балки бу ҳаракатларда фаол қатнашишда ҳам давом этди.

    Хусусан, The New York Times’нинг ёзишича, ал-Бағдодий ғайридин ҳисобланган аёлларни зўрлашларда қатнашган. Халифалик эълон қилинганидан бир неча ҳафта ўтиб, ИШИД жангарилари язидлар қишлоғида аёллар ва қизларни ўғирлаб келиб, Суриянинг Раққа шаҳрида сотувга қўйган. Маҳбусларни кўриш учун энг биринчи бўлиб ал-Бағдодий келган эди, дея хотирлайди 15 яшар бир язидий қиз. Сўнг уни ва ал-Бағдодий танлаган бошқа аёлларни у уйдан бу уйга ташишган, ИШИД етакчиси эса уларни бирма-бир зўрлаб чиққан. Асир тушган аёлларнинг бари ал-Бағдодий ўзининг зўравонлик хатти-ҳаракатларидан лаззат олганини айтган.

    2014 йил августида, 15 яшар қизни ал-Бағдодийнинг олдига олиб боришганида, у ўзининг зўрланишини кутган. Бунинг ўрнига эса террорчилар ҳукмдори қиз ва бошқа асираларга жангарилар америкалик журналист Жеймс Фолини қандай ўлдиргани акс этган видеони қўйиб берган. «У бизга: ‘Биз бу эркакни бугун ўлдирдик’, деди. У бизнинг лол қотиб қолган ҳолатимиз устидан кулди», — дейди қиз.

    Халифалик эълон қилинганидан сўнг, ИШИД Сурия ва Ироқда анча катта ҳудудларни босиб олди. Фаолиятининг чўққисига чиққан даврда террорчилар майдони Буюк Британияга тенг ҳудудни назорат қилиб турганди, бироқ 2019 йил мартига келиб ҳарбийлар террорчилардан улар эгаллаб олган барча ерларни қайтариб олишга муваффақ бўлди. 2014—2015 йиллар давомида ИШИД тарафдорлари жаҳоннинг 29 мамлакатида, жумладан, АҚШ ва Европада 140 дан ортиқ терактларни амалга оширди. Ҳужумлар вақтида 2 мингдан ортиқ одам ҳалок бўлди. 2016—2019 йиллар давомида эса ИШИД, тахминларга кўра, 1100 га яқин теракт уюштирди, ушбу ҳужумлар оқибатида АҚШ, Франция, Германия, Испания, Африка, Осиё ва Яқин Шарқ мамлакатларида 15 минг киши қурбон бўлди.

    Сўнгги йилларда ал-Бағдодий хавфсизлик чораларини янада кучайтирди: энг ишонган одамлари билан учрашувларга ҳам меҳмонларни кўзлари боғлиқ ҳолда олиб келишар, улар ал-Бағдодий бинони тарк этганидан кейин яна бир неча соат ташқарига чиқа олмай ўтирарди. Ироқ Қуролли Кучлари бирлашган қўмондонлиги расмий вакили Яҳё Расулнинг фикрича, ал-Бағдодий хиёнатдан қўрққани учун ҳам ҳеч кимга ишонмаган. АҚШ президенти Дональд Трамп ИШИД етакчиси йўқ қилинганини эълон қилгач, Reuters агентлиги ал-Бағдодий жангарилар билан учрашган жойлар ҳақидаги ахборот унинг яқин ҳаммаслакларидан бири Исмоил ал-Этавий томонидан тақдим этилгани ҳақида хабар берди. The New York Times’нинг қайд этишича, 2019 йил ёзида ал-Бағдодийнинг хотинларидан бири қўлга олиниб, сўроқ қилингани ҳам унинг қаердалигини топишга ёрдам берган.

    Мавзуга доир: ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий қандай йўқ қилинди?

    Абу Бакр ал-Бағдодий ўлдирилгани ҳақида ОАВда бундан аввал ҳам бир неча бор хабарлар тарқалган, бироқ уларнинг ҳеч бири тасдиқланган эмас. Масалан, Россия Мудофаа вазирлиги ҳозир ҳам АҚШ ҳарбийлари ИШИД етакчисининг ўлимига сабаб бўлган махсус операцияни ўтказганига шубҳа қилмоқда. ИШИДнинг ўзи ҳам етакчисининг ҳалок бўлгани ҳақидаги хабарларни тасдиқлаганича йўқ.

    28.10.2019, 23:01   Изоҳ (0)   174256
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Доғистоннинг собиқ бош вазири 627 минг доллар маблағни талон-торож қилгани учун 6,5 йилга қамалди

    28.10.2019, 22:54

    Японияда полициячиларга ҳужум қилган 3 нафар АҚШ денгиз пиёдаси қўлга олинди

    28.10.2019, 20:42

    Дональд Трамп Ал-Бағдодийни йўқ қилиш бўйича операция видеоси эълон қилиниши мумкинлигини билдирди

    28.10.2019, 20:12

    «Мен қайтаман»: Хакерлар Грузия президенти сайтига Саакашвилининг фотосини жойлаштирди

    28.10.2019, 19:11

    Яманда бир ой ичида иккинчи марта нефть қувурига ҳужум уюштирилди

    28.10.2019, 18:40

    Ал-Бағдодий мурдасининг қолдиқлари Ироқдаги ҳарбий базага олиб келинди

    28.10.2019, 18:10
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Систит — бу уят эмас!


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


    Xon Saroy томонидан анъанавий “Менинг орзуйимдаги уй” расмлар танлови бошланди 


    ЛУКОИЛ: ёш истеъдодлар овози катта саҳнада янгради


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    Chery газга ўтмоқда: кафолат тўлиқ сақланиб қолинади, ўрнатиш эса 31 майгача бепул! 


    Ўзбекистон Миллий банки Хитой юани айирбошлаш хизматини Тошкент шаҳри ва пойтахт аэропортида йўлга қўйди


    МКБАНК халқаро молия бозорида: Қозоғистон банкларидан 15 миллион доллар жалб қилинди


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади

     

    Тавсия этамиз

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Рианна оиласида жудолик: хонанданинг отаси вафот этди

    Лайфстайл | 3 июн, 11:51

    Британия армияси доимий жанговар шай режимга ўтади

    Дунё | 3 июн, 11:48

    Ўзбекистон — Қатар учрашувига чипталар сотувга чиқди

    Спорт | 3 июн, 11:26

    Метаболизмни тезлаштирувчи ва саратондан ҳимоя қилувчи 3 маҳсулот

    Лайфстайл | 3 июн, 11:26

    Ўзбекистонда 2030 йилгача 1,5 млн гектарда ўрмонлар барпо этилади 

    Ўзбекистон | 3 июн, 11:11

    Россия ўзининг хабарлар алмашиш мессенжерини ишга туширади

    Дунё | 3 июн, 11:09
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.