Қарши шаҳрида жойлашган «Нақшаб дарвозаси» деҳқон бозорида фаолият юритувчи 150 дан ортиқ тадбиркорнинг 100 га яқини банкрот бўлиб, тадбиркорликдан воз кечди. Бу ҳақда улар «Дарё»га мурожаатида маълум қилган.

Тадбиркорлар шикоятини ўрганиш мақсадида «Дарё» мухбири «Нақшаб дарвозаси» бозорида бўлди.

— Тадбиркор даромад топиш илинжида бозорга киради. Бозорнинг барча имкониятлари шу учун хизмат қилиши керак, — дейди бозорда савдо қилувчи тадбиркор Малоҳат Қосимова. — Аммо биз қайта таъмирланган бозоримиз ва унинг ичдаги ҳашаматли дўконимизга тикилиб ўтиришимиз керак экан. Энг ёмони, бозор ҳудудидаги дўконларга умуман харидор кирмаяпти. Шу боисдан ҳам харидорларни жалб қилиш мақсадида дўконимизнинг кўчага қараган томонидан лойиҳа талабларига жавоб берувчи эшик очишни талаб қилаяпмиз. Аммо раҳбарият «бу шаҳарсозлик талабларига жавоб бермайди» деб рухсат бермаяпти.

Қарши шаҳар ҳокимининг 2018 йил июль ойидаги қарорига кўра, «Нақшаб дарвозаси» деҳқон озиқ-овқат бозори ҳудудидан тадбиркор Малоҳат Қосимова эгалигига берилган дўкон шаҳарнинг марказий кўчаси — Ислом Каримов кўчасига қараган.

— Бу кўча асосий кўча, шаҳарга келган меҳмонларнинг кўзи тушадиган жой деб кўча томондан эшик очишимизга рухсат беришмаяпти, — дейди яна бир тадбиркор Рустам Аметов. — Бир йилда бир ёки икки марта келадиган меҳмонни деб, йиллаб ишлолмай ўтирмаймиз-ку? Қолаверса, кўчанинг нарига томонидаги дўкон эгаларининг эшиги ҳам кўча томонда жойлашган. Келган меҳмон кўчанинг бир томонига қараб, иккинчи томонига қарамайдими? Қани бу ерда мантиқ?Малоҳат Қосимованинг маълумот беришича, бозор ишга тушгач у савдо жонланишини кўзлаб дўконнинг кўчага қараган томонидан эшик очади ва кунлик савдони 1,5 миллион сўмга етказади. Тадбиркорнинг айтишича, дўкон эшиги мажбурий тартибда ёпиб ташлангач, айни кундаги кунлик даромади 100-150 минг сўмни ташкил этмоқда.

— Бизга даромад керак, — дейди Малоҳат Қосимова. — Даромад бўлмаса, савдо юришмаса қандай қилиб солиқ тўлаймиз? Қандай қилиб оила боқамиз? Шуни инобатга олиб, тадбиркорлар учун енгиллик яратишни сўраяпмиз. Кўча томондан лойиҳа талабларига жавоб берувчи электрон эшик очсак, бунинг шаҳарсозликка қандай зарари бор? Шуни тушунмаяпмиз.

Тадбиркорларнинг маълумот беришича, дўкони кўчага қараган 30 нафарга яқин тадбиркор шундай талаб қўймоқда.

— Бозор фаолиятини бошлаган куни дўконимни очиб савдони бошлагандим, аммо тез орада ёпдим, — дейди яна бир тадбиркор Акмал Раҳмонов. — Боиси, дўконим тупик жойда жойлашиб қолган. Дўконга кириш йўлак орқали бўлгани учун харидорларга ноқулай бўляпти. Савдо қилолмаяпман. Икки йилдан бери солиқларни тўлаб келаман-у, аммо ишлолмаяпман. Мен учун кўча томондан эшик очиш қулай. Ўшанда савдо қила олишим мумкин.

Тадбиркор Қаҳрамон Эшмуродовнинг маълум қилишича, бозордаги 27 савдо дўконидан атиги 5 таси ишлаяпти.

— 5 та дўкон бозорнинг кириш қисмида бўлгани боис, амал-тақал қилиб ишлаяпти, — дейди Қаҳрамон Эшмуродов. — Қолган 22 та дўкон чекка ҳудудда бўлгани сабаб умуман савдо қилолмаяпти.

Тадбиркорларнинг «Дарё» мухбирига маълум қилишича, бозор раҳбарияти бозор ичкарисига ноқонуний кириб, йўлакда савдо қилувчиларни қўллаб-қувватламоқда.

— Сабаби улардан олаётган кунлик нақд пул бозоркомнинг чўнтагини қаппайтирмоқда, — дейди тадбиркорлар. — Буни ҳеч ким сўрамаяпти. Нега энди қонунуний фаолият юритувчи тадбиркорлар азият чекиши, бозорнинг олди эшиги ёнидаги йўлакларда ноқонуний савдо қилаётган сотувчиларнинг ошиғи олчи бўлиши керак?

Тадбиркор Малоҳат Қосимованинг айтишича, айни кунда ишлаётган дўконининг кўчага қараган томонидан электрон эшик очиш учун Қарши шаҳридаги рухсат берувчи ташкилотларнинг барчасидан розилик олинган. Аммо бунга Қашқадарё вилоят қурилиш бош бошқармаси ижозат бермаяпти. Бу муаммони ечиш учун кўплаб ташкилотларга мурожаат қилинган. Аммо ҳалигача натижа йўқ.

— Ҳатто Қурилиш вазирига ҳам бордим, — дейди Малоҳат Қосимова. — Вазирликдаги мутахассислар лойиҳада электрон эшик очиш кўрсатилмаган бўлса-да, тадбиркор ўз имкониятидан келиб чиқиб лойиҳага ўзгартириш киритиши мумкинлигини айтишди. Яъни, савдони ривожлантириш учун кўча томондан электрон эшик очишга рухсат берилар экан.

Тадбиркорларнинг маълум қилишича, Қарши шаҳар ҳокими бозорнинг кўча томонига қараган қисмидан дўкон учун эшик очишга рухсат берган пайт, вилоят ҳокими Зафар Рўзиев буни кўргач, кўча томондаги эшикларни ёпишни буюрган.

Тадбиркорларнинг қўшимча қилишича, бозор раҳбарияти тадбиркорлар билан аввалдан инфратузилма учун пул олмасликка келишган бўлса-да, бугунги кунда келишувни бекор қилиб, инфратузилма учун пул талаб қилмоқда.

— Бозор раҳбарияти бизга шароит яратиб бермаган бўлса-да, тадбиркорлар қурган бозорга эгалик қилаяпти, — дейди бозорда савдо қилувчи тадбиркор Барно Ашурова. — Ҳатто биз учун қулай имкониятни яратиб бермасдан, шаҳарсозлик меъёрларни рўкач қилмоқда. Боз устига ўзимиз қурган бозордан инфратузилма учун пул тўлашимизни талаб қилаяпти.

Тадбиркорларнинг айтишича, «Нақшаб дарвозаси» озиқ-овқат деҳқон бозорининг айни кундаги кўриниши тадбиркорлар маблағига бунёд этилган. Қурилиш ишлари 2016 йил бошланган бўлиб, 2018 йил март ойида фойдаланишга топширилган.

— Бозорда 150 дан ортиқ тадбиркор бор эди, — дейди Рустам Аметов. — Бугунги кунга келиб улардан 39 нафари қолди. Кеча яна бир тадбиркор дўконини ташлаб кетди. Демак, шундай катта бозорда 38 та дўкон ишлаяпти.

Тадбиркорларнинг маълумот беришича, айни кунда бозор раҳбарияти ва тадбиркорлар ўртасида инфратузилмага пул тўлаш-тўламаслик борасида муаммо юзага келган. Бозор раҳбарияти инфратузилма учун пул тўла деса, тадбиркор «мен учун ҳеч қандай иш қилиб бермаган бўлсанг, нега инфратузилма учун пул тўлайман» деган саволни кўндаланг қўяди.

— Инфратузилма учун тўлов шундан иборатки, бозор раҳбарияти тадбиркорларга 13 турдаги хизмат турини кўрсатиши керак, — дейди Рустам Аметов. — Ўшанда биз инфратузилма учун дўконимизнинг ҳар бир квадрат метри учун 10 минг сўмдан пул тўласак арзийди. Ҳолбуки, нафақат дўконимиз, бозор ичкариси ҳам бизнинг маблағларимиз эвазига қурилган. Қолаверса, чиқинди ва электр учун ўзимиз пул тўласак. Ичимлик сувини ўз маблағимиз эвазига тортиб келган бўлсак. Бозор раҳбарияти биз учун ҳеч нарса қилиб бермади-ку? Инфратузилма учун пул тўла дейишга виждони қийналмасмикин?

«Дарё» мухбири тадбиркорлар иддаоси қай даражада ҳақли эканлигини билиш мақсадида бозорком Алишер Расулов билан боғланди. Мухбир саволини эшитган бозорком жавоб бериш ўрнига телефонни ўчирди. Бозоркомга қайта уланиш имкони бўлмади. Саволлар эса очиқ қолди.