Ўзбекистон фуқароларига чекловларсиз хориж банкларида ҳисоб рақами очиш ҳуқуқи берилади

Марказий банк томонидан Ўзбекистон валютасининг чет эл валютасига нисбатан курсини аниқлашда фақат бозор механизмларидан фойдаланиш, талаб ва таклиф асосида аниқлади. Бу ҳақда 11 октябрь куни Олий Мажлис Сенатининг 23-ялпи мажлисида маълум қилинди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири Мусулмонбек Иброҳимов.

Олий Мажлис Сенатининг 23-ялпи мажлисида «Валютани тартибга солиш тўғрисида»ги Қонунга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонун сенаторлар томонидан қабул қилинди. Мазкур Қонун 5 та боб ва 32 та моддадан ташкил топган.

Қонун билан Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг валютани тартибга солувчи давлат органи сифатидаги ваколати кучайтирилган.

Марказий банкка мамлакат ҳудудида ва унинг ташқарисида ўз ваколати доирасида валюта операцияларини амалга ошириш қоидалари бўйича ижро этилиши мажбурий бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни қабул қилиш ҳуқуқи билан бирга, Ўзбекистонда ҳамда унинг ташқарисида барча турдаги валюта операцияларини амалга ошириши ҳуқуқи ҳам берилмоқда.

Шу билан бирга Марказий банк томонидан Ўзбекистон валютасининг чет эл валютасига нисбатан курсини аниқлашда фақат бозор механизмларидан фойдаланиш, чет эл валютасини сотиб олиш ва сотиш тартибини белгилашда чет эл валютасига бўлган талаб ва таклиф асосида аниқлаш учун шарт-шароитлар яратилишини назарда тутилган.

Валюта операциялари бўйича бухгалтерия ҳисоби, статистик ва бошқа ҳисоботлар, шунингдек Ўзбекистон ҳудудида божхона ҳамда бошқа мажбурий тўловларни ҳисоблаб чиқариш учун Марказий банкнинг валюта курсини мунтазам равишда белгилаб бориши ҳам қонунда қайд этилган.

Ўзбекистон миллий валютасининг қадрини ошириш ва унга бўлган ишончни мустаҳкамлаш мақсадида, мамлакат ҳудудида товарлар (ишлар, хизматлар) учун тарифлар, нархлар, шунингдек юридик шахсларнинг устав жамғармалари миқдорларига доир талаблар фақат Ўзбекистон валютасида белгиланиши ҳамда республикамиз ҳудудида реализация қилинадиган товарлар нархининг чет эл валютасига ва унинг шартли бирликларига боғланишига йўл қўйилмаслиги ҳам қонун билан белгилаб қўйилмоқда.

Ушбу қонун билан Ўзбекистон фуқароларига ҳеч бир чекловларсиз хориж банкларида ҳисоб рақами очиш ҳуқуқи берилиб, амалдаги ҳаволаки меъёрлар бекор қилинган.

Хорижий инвесторларга имконият яратиш мақсадида қонун ташқи савдо операциялари бўйича активларни репатриация қилиш бўйича янги модда билан тўлдирилмоқда.

Қонуннинг 19—22-моддаларида Ўзбекистон банкларининг валюта операцияларини амалга оширишдаги ҳуқуқ ва мажбуриятлари, жиноий фаолиятдан олинган ёки уни қўллаб-қувватлаш учун йўналтириладиган маблағлар, Халқаро валюта жамғармаси Келишув моддалари доирасидаги мажбуриятларга риоя қилган ҳолда, тўлов баланси барқарорлигига таҳдид мавжуд бўлганда валюта операцияларини амалга оширишга чекловлар ўрнатиш бўйича Марказий банкнинг ҳуқуқлари ва мамлакатга пул маблағларини олиб кириш, олиб чиқиш тартиби ҳам белгиланган.

Бунда, халқаро тажрибадан келиб чиқиб ва жисмоний шахсларга қўшимча қулайликлар яратиш, шунингдек мамлакат миллий валютасининг мавқейини мустаҳкамлаш мақсадида олиб чиқиладиган пул маблағлари миқдори юз миллион сўм эквивалетидан ошмаган суммадаги миллий валютада ўрнатилиши назарда тутилган.