• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12694.97
    • RUB161.6
    • EUR14878.5
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +25°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Илм-фан

    Барча ядро портлашлари бир харитада. Бу ерда Ўзбекистон ҳам бор (фото)

    1945 йилнинг 16 июль санасида АҚШдаги Нью-Мексико штати ҳудудидаги чўлда одамзот ўз қўли билан ясаган илк оммавий қирғин қуроли сифатидаги атом бомбасини портлатишди. Ўша воқеа тарихни бутунлай бошқа кўчага буриб юборган десак муболаға бўлмайди. Ўшандан буён мана 74 йилдан зиёд вақт ўтди. Ўтган вақт эса одамзотни ақлни йиғиб олиб, бу даҳшатли қуролдан воз кечишга эмас, балки янада катта миқёсда қуролланишига сабаб бўлди. Чунки ўшандан буён ҳисоблаганда, дунё бўйлаб ўз атом бомбасини тайёрлаган ва синаш-портлатиш ишларини бажарган мамлакатлар сони саккизтага етди. Умумий ҳисобда эса 2 минг мартадан кўп ядро синовлари амалга оширилди.

    Канадалик график дизайнер Питер Этвуд ҳозирда расман маълум бўлган ядро портлатишларининг харитасини тузиб чиқди. Миқёсни аниқроқ олиш учун эса Этвуд тўққизта алоҳида ҳудудий харита ҳам чизган.

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Харитадан маълум бўлмоқдаки, ядро синовлари шу чоққача фақат Антарктидада ва Жанубий Америкада ўтказилмабди холос. Бошқа ҳамма қитъалар қирғинбарот қуролнинг зарба тўлқинига дучор бўлган. Албатта, ядро синовларининг аксарияти совуқ уруш даврида СССР ва АҚШ томонидан ўтказилган. Синов портлашлари қаерда ва қачон ўтказилганини кўриш учун, келинг, Этвуд чизган ҳудудий хариталарга назар ташлаймиз.

    АҚШ, Невада синов полигони

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Ер шарида энг кўп ядро бомбаси портлаган жой АҚШнинг Невада штатида жойлашган синов полигони бўлган. Бу жой Лас-Вегасдан 130 километр масофада бўлиб, 1951 йилдан то 1992 йилгача бу жойда жами 928 марта ядро синовлари ўтказилган. Гарчи жойнинг ўзи шаҳардан олисда, чўл ўртасида бўлган бўлса-да, бироқ унинг акс-садосини жуда узоқдагилар ҳам билишган. Хусусан, Лас-Вегасдаги меҳмонхоналар ойналаридан мижозлар портлашдан кейин чўл томонда ҳосил бўлган ёрқин оловранг булутни кўришлари мумкин эди.

    Тинч Океани полигони. Маршалл ороллари

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    АҚШ учун айрим ядро синовларини бевосита материкда, мамлакат ҳудудида ўтказиш ўта хатарли эди. Шу сабабли Қўшма Штатлар Тинч океанидаги Маршалл оролларида ҳам махсус синов майдончаси ташкил қилган. Бу ерда АҚШ ҳарбийлари жами 106 марта ядро бомбаси портлатган. Хусусан, қуввати Хиросимага ташланган бомбадан минг марта катта бўлган, яъни 15 мегатонналик даҳшатли қирғин бомбасини ҳам шу жойда синаб кўрилган.

    Семипалатинск полигони, Қозоғистон

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Совет Иттифоқининг энг йирик полигони эса Қозоғистоннинг шимоли-ғарбида жойлашган Семипалатинск полигони бўлган. Бу ерда советлар 1949 йилдаги энг биринчи синовдан бошлаб 1991 йилгача, яъни тузум қулагунгача бўлган вақт орасида жами 456 марта ядро синовини амалга оширган. Ҳозирда Семипалатинск ядро полигонида олимлар ядро амалиётининг узоқ муддатли ножўя таъсирларини текшириш юзасидан изланишлар олиб боришмоқда.

    Новая Земля синов полигони, Россия

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Шимолий Муз океанида жойлашган Новая Земля архипелаги 224 марта ядро синовларига гувоҳ бўлган. Булар орасида шу чоққача портлаган бомбалар орасида энг каттаси – «Царь бомба» («Подшо бомба») ҳам бор. Унинг қуввати АҚШнинг энг кучли атом бомбасидан уч баробар катта бўлган.

    Француз Полинезияси

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    1960 йилдан бошлаб 1996 йилгача Франция 217 марта ядро синовларини амалга оширган. Ушбу синовларнинг аксарияти Тинч океанида жойлашган Францияга қарашли митти оролларда бажарилган. Шунингдек, ҳали Франция мустамлакаси бўлган замонларда Жазоир  чўлларида ҳам бир нечта ядро бомбасининг синаш ишлари олиб борилган.

    Хитойнинг Лоб-Нор синов базаси

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Хитой 1945 йилдан бошлаб ядро синовларини ўтказа бошлаган. Уларнинг полигони Шинжон-Уйғур мухтор ўлкасида бўлиб, сўнгги ядро синовини хитойлар 1996 йилда амалга оширган эди. Ўшанда расмий Пекин ҳисоб бўйича 45 марта атом бомбасини портлатиб кўрган.

    Австралиядаги Британия синов полигони

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Буюк Британиянинг асосий ороллари ядро синовларини ўтказиш учун анча тор ва хатарлидир. Шу сабабли Бирлашган Қироллик армияси ўз ядро синовларини Австралия билан биргаликда ушбу мамлакатнинг кимсасиз чўлларида амалга оширган. Уларнинг синовлари 1952 йилдан 1957 йилгача давом этган, лекин неча марта синов портлатиши амалга оширилгани очиқланмаган.

    Покистон ва Ҳиндистон

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд
    Бу мамлакатлар жами олти марта ядро синовини амалга оширган. Гарчи бу рақам юқоридагилар олдида анча кам кўринса-да, бироқ мутахассислар қачонлардир ядро хуружи рўй бериши эҳтимоли энг юқори бўлган жой деб айнан Покистон ва Ҳиндистон чегарасини кўрсатади.

    Пунгери полигони, Шимолий Корея

    Фото: Питер Этвуд

    Фото: Питер Этвуд

    Ўз ядро қуролини тайёрлаган ва синовдан ўтказган охирги мамлакат бу Шимолий Кореядир. Бу мамлакат 2006 йилда илк бора синов портлатишини бажарган эди. Ўшандан бери Пунгери ядро полигонида Шимолий Кореянинг яна олтита ядро синовлари амалга оширилган.

    * * *

    Ўзбекистонда ҳам, гарчи кўп бўлмаса-да, ядровий портлашлар рўй берган. 1966 йилда собиқ Иттифоқ томонидан ер остида, минг метр чуқурликда ядро бомбаси портлатилган. Бундай хавфли чора советлар томонидан ер остидаги конларда юзага келган ёнғинни ўчириш учун кўрилган эди.

    Фото: Reddit

    Фото: Reddit

    Ер ости ёнғинини ўчириш учун конни портлатиш йўли билан газ манбасидан халос бўлиш мақсадида ядро бомбаларидан бирини у ерга йўналтиришга қарор қилишган. 30 килотонналик ядро жанговар каллаги бир неча минг километр чуқурликда портлатилган ва 1963 йилдан буён тўхтовсиз ёниб келган аланга портлашдан кейин 23 сония ичида деярли тўлиқ тўхтаган.

    26.09.2019, 09:06   Изоҳ (0)   202534
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ўзбекистонда юқори синф ўқувчиларининг таълим дастурини ихтиёрий танлашига рухсат берилиши мумкин

    20.09.2019, 15:25

    Ўзбекистон ОТМларига 1000 та энг яхши университет рейтингидан жой топилмади

    19.09.2019, 20:43

    Ўрта Осиёнинг ўн минг йиллик тарихига оид янги фактлар аниқланди. Кашфиётга ўзбек олимлари ҳам ҳисса қўшди

    10.09.2019, 18:45

    Одам иммун танқислиги вирусидан (ОИВ) ҳимояланишнинг янги усули топилди

    09.09.2019, 10:12

    Россиялик биолог геномни таҳрирлаш тажрибасида иштирок этадиган кўнгиллиларни топди

    06.09.2019, 09:28

    Олимлар қадимги одамнинг юз кўринишини тиклади

    29.08.2019, 10:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Маркет Yandex Go Самарқандда ишга тушди


    Ёз осмоннинг ўзидаёқ бошланади: Silk Avia Тошкентдан Иссиқкўлга кунлик авиақатновларни йўлга қўймоқда


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    Тошкентда Стинг бренди ҳомийлигида "Формула-1" фильмининг премераси бўлиб ўтди


    BI Group ва Асакабанк Ўзбекистонда тижорат кўчмас мулки учун бизнес ипотекасини ишга туширди


    Фақат текширилган фойдаланувчилар: нима учун тўлов иловалари  шахсни тасдиқлашни сўрайди


    Қаерга инвестиция киритиш мумкин? Қандай актив турлари мавжуд? 


    Савдо, финтех ва “яшил” лойиҳалар: Octobank Хитой билан ҳамкорликни қандай йўлга қўймоқда


    Қашқадарёнинг Чимёни – Мираки ҳақида сиз билмаган фактлар


    “АлоқаБанк” ёшлар билан ишлашга оид дастурларни кенгайтирмоқда


    Тошкент ва Бангкок ўртасида тўғридан-тўғри авиақатнов: Centrum Air янги халқаро йўналишни ишга туширади 


     Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам 


    Kapitalbank инвестициялари – Ўзбекистон ёшлари келажагига сармоя


    Қашқадарё ва Бухорода амалга оширилган қуёш энергияси лойиҳаларига 1 йил тўлиши муносабати билан расмий тадбир бўлиб ўтди

     

    Тавсия этамиз

    НАТО тарихи – дунёдаги энг қудратли ҳарбий ташкилотнинг обрўси пасаймоқдами?

    26 июн, 20:31
    Audio Icon

    Жой ҳаммага етарди: Жеймс Кемеронга кўра, “Титаник” йўловчиларининг омон қолиш имконияти бўлган

    25 июн, 23:50

    “Трампнинг Титаниги тўхтайди” — Эрон элчиси

    25 июн, 13:39

    АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий базалари сони нечта ва қаерда жойлашган?

    24 июн, 19:05
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    “Дарё” видеорепортажи: Озодбек Назарбеков Наманганда катта саҳнага қайтди

    Ўзбекистон | 1 июл, 00:10

    Таиландда будда роҳиби ўз ҳамкасбини отиб ўлдирди

    Дунё | 30 июн, 23:55

    Шаҳрисабзда иккита дўкон ёниб кетди (видео)

    Ўзбекистон | 30 июн, 23:40

    Британияда ChatGPT туфайли иш ўринлари билан боғлиқ муаммолар пайдо бўлди

    Дунё | 30 июн, 23:25

    Японияда қора айиқ туфайли аэропорт фаолияти тўхтаб қолди (видео)

    Дунё | 30 июн, 23:10

    “Дарё” дайжести: 30 июннинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 30 июн, 23:00

    “Операчи бўлиш осон эмас” — Ақлбек Пиязов италян тилини ўргангани, мусофирчиликдаги ҳаёти ва энг кўп олган гонорари ҳақида гапирди (фото, видео)

    Шоу-бизнес | 30 июн, 22:45
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.