• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12676.11
    • RUB161.56
    • EUR14975.56
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +28°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Журналист ва амалдор. Хайп ва этика масаласи

    Олмазор тумани ҳокими ўринбосари Абдурасул Ваҳобов ва «Kun.uz» сайти ўртасидаги можаро жамиятда жиддий баҳсларни келтириб чиқарди. Журналистлар, блогерлар, фаол интернет фойдаланувчилари бу вазиятда «Kun.uz» вакилларининг томонини ёқлаб чиқди. Лекин «нариги» томонни ҳимоя қилганлар ёки ўртада туриб, бетарафлик сақлашга уринганлар ҳам етарли бўлди. Тафсилотларни ўтган ҳафта дайжестидан топишингиз мумкин.

    Таҳририятимизга журналист Раҳимжон Маҳкамовнинг шу мавзудаги мақоласи келиб тушди. Унда муаллиф, юқорида айтганимиздек, «ўрталиқ»ни топишга уринади. Мақоладаги кўпгина фикрлар баҳсли, айримлари интернет аҳлининг эътирозига ҳам сабаб бўлиши мумкин. Шунга қарамай, «Дарё» очиқ минбар сифатида ҳар қандай нуқтаи назарни ўқувчиларига етказишга тайёр. Ўқиб хулоса қилиш эса ҳар кимнинг ўзидан.

    Ғирт машмаша. Олмазор тумани ҳокими ўринбосари Абдурасул Ваҳобов «Kun.uz» сайти тасвирга олиш гуруҳига тегишли камера штативини синдирди, интервью беришдан бош тортди ва журналистга ҳамла қилди. Тармоқ «портлаб» кетди: матбуот эркинлиги қани? ОАВнинг ахборот олишга бўлган ҳуқуқининг ҳимояси қани? ҳоким ўринбосари даф бўлсин! аризасини ёзиб қўйсин!

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Барча блогерлар амалдорга қарши оёққа қалқди, шунингдек, жамиятнинг илғор ва «илғор» қатламлари ҳам. Гарчи улар, ҳоким ўринбосарининг важ-корсонларига ишонадиган бўлсак, машмашанинг деярли жиноий муқаддимаси бўлганидан бехабар бўлса-да, ҳарҳолда амалдорга қарши оёққа турди.

    Аслида халойиқ орасида гап-сўзларни баттар урчитган нарса ҳам шу. Яъни Ваҳобов ҳокимиятнинг матбуот хизмати қаршисида «тазарру» қилди ва видеолавҳа Youtube’га жойланди. Ундан маълум бўлишича, «Kun.uz» мухбири Р. Исроилов аввал ҳам бу амалдорга бир «нозик масала» юзасидан мурожаат қилганмиш. Яъни, эмишки, журналист бу амалдордан ўзига ер майдони ажратиб берилишини ва бу ернинг бир қисмини кейинчалик ўз танишига ресторан (тўйхона) қуриш учун бериб юборишини айтган экан.

    Бунинг нима эканини ҳаммамиз яхши биламиз. Гўёки амалдор, мўмайгина пул ваъда қилинганига қарамай, ушбу «тижорий» таклифни рад этган. Шунга кўра, тасвирга олиш жараёнида бўлиб ўтган жанжални ҳам ўша «таклиф»нинг рад қилинганига нисбатан ўч олиш деб қарашимиз керак экан. Хўш, энди кимни нима учун ва қандай жавобгарликка тортиш керак? Бу ҳақда шу масалалар бўйича ваколатли кишилар бош қотиргани маъқул. АОКА аллақачон ҳоким ўринбосарининг хатти-ҳаракатларини қоралаб чиқди. «Kun.uz» мухбирининг ташаббусига биноан ишга прокуратура ҳам қўшилиши керак эди.

    Моҳиятан, бу воқеа мамлакат медиамайдонини қоплаб олган ялпи хайп шароитида «тўртинчи ҳокимият» ва ижро ҳокимияти орасидаги ўзаро муносабатлар характерининг яна бир ёрқин мисоли ўлароқ катта саҳнага чиқмоқда. Жараёнда қонун доирасидаги конструктив диалог ёки холис танқидга жой қолмагандек гўё. Чунки иккала тараф ҳам ўзини бунга мос тутаётгани йўқ. Бу ўсиш касаллиги. Мамлакат ўзгармоқда, бироқ амалдорларнинг ва, шунингдек, журналистларнинг ҳам онги бирданига ўсишини кутиш соддалик бўлган бўларди. Бунга вақт керак. Лекин барибир...

    Мен ҳеч қачон журналист этикаси кодекси ва шунга ўхшаш масс-медиа вакилларининг хатти-ҳаракатларини меъёрлашга қаратилган қандайдир ақл ўргатувчи ҳужжат қабул қилинишига тарафдор бўлмаганман. Бунинг учун бошқа механизмлар мавжуд. Бунга ўхшаш ташаббуслар эса ўз мутахассислигига нисбатан қуруқ олифтагарчилик ҳамда бепарволик кайфиятида қаровчилардан чиқса керак. Чунки бошқа касбларнинг нимаси ёмон унда? Геологнинг, педагогнинг, авточилангарнинг, бастакорнинг, олисга юк ташувчи ҳайдовчининг ва ҳоказоларнинг этика кодекси ҳақида ҳеч эшитганмисиз? Мана мен ҳам ҳечам эшитмаганман. Алалоқибат хулқ-атвор энг аввало тарбия сифатига кўра шаклланади, тарбия эса у ёки бу касбдаги тор мутахассисликларга мутлақо алоқаси бўлмаган бошқа омиллар таъсирида олинади. Балки эндиликда ўша этика кодексига энг ашаддий қарши бўлганлар ҳам ўзидан шубҳаланиб қолган бўлса керак. Эҳтимол, бу нарса бизнинг журналистлар учун ҳақиқатан ҳам фойдали ва зарурий нарса бўлиб, энди усиз иш юрмай қолган бўлса-чи?

    Ўзбекистон медиамайдонидаги бир неча ҳафталик кузатишларимнинг ўзиёқ шундай фикр уйғотмоқдаки, миллий матбуотимиз (айниқса интернет манбалар) ўзига берилган сўз эркинлигидан эмас, балки «истагингни қил» қабилидаги ҳолатдан «жунбишга» келяпти, бу эса ОАВни муайян қоидалар доирасига солиб қўйишга қаратилган янги ташаббуслар фойдасига хизмат қилмоқда.

    Масалан, Хотин-қизлар қўмитаси томонидан қилинган ташаббуслар ва улар ортидан қанча шовшув кўтарилганини эслаш кифоя (кўпчилик учун ўша ташаббуслар қанчалик номаъқул кўринган бўлмасин, ҳозир гап бу ҳақда эмас). Ўша шовшувлар амалда елкасида нафақат кимларнингдир фикрича калта ўйланган баёнотлар, балки  жамиятга фойдали бўлган кўплаб лойиҳалар ва одамларнинг фойдаси учун қилинган муттасил, лекин пинҳона меҳнат юки бўлган амалдорни очиқчасига обрўсизлантиришга айланиб кетди. Ўшанда ҳурматга лойиқ мутахассиснинг кўп йиллик врачлик ва раҳбарлик фаолиятини биров эсламади ҳам. Чунки исталган нарсани кулгига олиш осонлигидан аввалига холис бошланган мунозара жуда тезлик билан бетўхтов ҳақоратлар оқимига айланиб кетди.

    Ҳа, хайп ҳазрати олийлари мамлакат бўйлаб зафарли одимламоқда. Шунингдек, интернетда атиги бир жуфт шубҳали қайд ёки шовшувли ролик қолдириб қўйганлардан энг эринчоқларигина ўзини профессионал блогер деб ҳисобламаяпти холос. Шунинг учун ҳам давлат манфаатлари нуқтаи назаридан келиб чиқиб ёки шуни важ қилиб кўрсатиб вазиятни назоратга олишни истаётганлардан ва ижтимоий тармоқларда ўзича мустақил контент жойлаётганларнинг жиловини тортиб қўйишга уринишлардан ажабланиш тўғрими? Бундай чораларнинг «болта усули»да амалга оширишга уринилиши эса (блогернинг изоҳлар учун жавобгарлиги сингари) яна ўша хайп учун баҳона бўлмоқда. Бу эса, ўз навбатида, матбуотга қарши навбатдаги тақиқлар жорий қилинишига туртки бермоқда. Шу тариқа, ҳаммаси боши берк кўчага кириб қоляпти, айлана бекилмоқда. Аниқроғи, спирал янгитдан буралмоқда. Лекин унинг ҳар бир навбатдаги айланиши миллий медиамуҳитимизни қаёққа етаклаб кетмоқда?

    «Тўртинчи ҳокимият» ва ижро ҳокимияти орасидаги муроса қонунчилик базаси ва ҳуқуқий амалиёт орқали аниқланиши керак. Ўзбекистонда бу борадаги қонунчиликка гап бўлиши мумкин эмас; бироқ ҳуқуқий амалиёт борасида муаммолар бор. Айниқса ҳуқуқларнинг амалга оширилишда ҳаммага бир хил имконият йўқлигига жамият гувоҳ бўлиб турган замонда, масалан, уйларнинг бузилиши билан боғлиқ ҳолатлар орқали бундай муаммолар янада яққол кўзга ташланмоқда.

    Янги маълумотларга кўра, бўлиб ўтган воқеалардан кейин Ўзбекистонда давлат идоралари ходимлари этика бўйича курсларни ўташга мажбур қилиб қўйилар экан. Бу борадаги ҳукумат қарори лойиҳаси аллақачон эълон қилинди. Бошқарувчиларни профессионал этиканинг ўзига хосликлар билан таништиришади, давлат хизматчиларини эса фуқаролар билан можароли вазиятларни ҳал қилиш ҳамда матбуот билан қонун доирасида мулоқот қилиш бўйича ўқитишади.

    Улар бу қоидаларни ўзлаштиришмагунича Олмазордаги сингари ҳодисалар такрорланаверади. Бунисидан кейин яна бошқа амалдор ва журналист ўртасидаги навбатдаги машмаша пайдо бўлаверади. Ҳамманинг кўз ўнгида очиқчасига «разборкалар» пайдо бўлади. Миллий медиамайдонда эса, ҳеч кимга янгилик бўлмай қолган, ҳаммага одатий бўлиб қолган хайп яна бошланади. Кўп нарса бўлади. Одамларга гап бўлса бўлди...

    Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назаридан фарқ қилиши мумкин.

    20.08.2019, 09:35   Изоҳ (0)   52180
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    NRG Uzbekistan замонавий ва кенг мажмуа — Мафтун Макон турар жой мавзесини қуриш бўйича улкан лойиҳани амалга оширмоқда


    Fitch Ratings “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБ кредит рейтингини оширди 


    “АлоқаБанк” ёшлар билан ишлашга оид дастурларни кенгайтирмоқда


    Тошкентда Стинг бренди ҳомийлигида "Формула-1" фильмининг премераси бўлиб ўтди


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    Қаерга инвестиция киритиш мумкин? Қандай актив турлари мавжуд? 


    Ёз осмоннинг ўзидаёқ бошланади: Silk Avia Тошкентдан Иссиқкўлга кунлик авиақатновларни йўлга қўймоқда


    Kapitalbank инвестициялари – Ўзбекистон ёшлари келажагига сармоя


    Fitch Kapitalbankнинг рейтингини "Ижобий" прогноз билан тасдиқлади


    Қашқадарё ва Бухорода амалга оширилган қуёш энергияси лойиҳаларига 1 йил тўлиши муносабати билан расмий тадбир бўлиб ўтди


     Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам 


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    Қашқадарёнинг Чимёни – Мираки ҳақида сиз билмаган фактлар


    Фақат текширилган фойдаланувчилар: нима учун тўлов иловалари  шахсни тасдиқлашни сўрайди


    BI Group ва Асакабанк Ўзбекистонда тижорат кўчмас мулки учун бизнес ипотекасини ишга туширди

     

    Тавсия этамиз

    НАТО тарихи – дунёдаги энг қудратли ҳарбий ташкилотнинг обрўси пасаймоқдами?

    26 июн, 20:31
    Audio Icon

    Жой ҳаммага етарди: Жеймс Кемеронга кўра, “Титаник” йўловчиларининг омон қолиш имконияти бўлган

    25 июн, 23:50

    “Трампнинг Титаниги тўхтайди” — Эрон элчиси

    25 июн, 13:39

    АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий базалари сони нечта ва қаерда жойлашган?

    24 июн, 19:05
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Ўзбекистонда энди 7-9-синф ўқувчилари университетда ҳам ўқитилади 

    Ўзбекистон | 1 июл, 23:15

    “Дарё” дайжести: 1 июлнинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 1 июл, 23:00

    Уоррен Баффет 6 млрд долларлик Berkshire акцияларини хайрия қилди

    Дунё | 1 июл, 22:40

    Тошкент архитектура-қурилиш университетида дуал таълим жорий этилади 

    Ўзбекистон | 1 июл, 22:25

    3 йил давомида уйдан чиқмаган эркак ахлат ва чиқиндилар уюми орасидан топилди

    Дунё | 1 июл, 22:14

    “Куннинг камида 2-3 соатини салқин хонада ўтказинг”. ЖССТ аномал иссиқда аҳолига зарур бўлган тавсиялар берди

    Ўзбекистон | 1 июл, 21:55

    АҚШ соғлиқни сақлаш вазири америкаликларни дунёдаги энг касал миллат деб атади

    Дунё | 1 июл, 21:45

    “Ёшлар Иттифоқи” қуриб битказган “Аср қурилиши” — БАМ тарихи

    Дунё | 1 июл, 21:35

    WP: Маск рақобатчиларнинг махфий маълумотларига кириш имкониятига эга бўлган

    Дунё | 1 июл, 21:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.