• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12586.41
    • RUB160.42
    • EUR14758.82
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +32°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Арманистонда филлоксералар ҳужуми кузатилди. Бу Ўзбекистон учун ҳам таҳдидми?

    Яқинда бир қатор хорижий оммавий ахборот воситаларида Арарат водийсидаги узумзорларда ўта хавфли зараркунанда ҳашарот — филлоксера, бошқача айтганда ток кушандаси тарқалаётгани хабар қилинди. «Ўздавкарантин» инспекцияси ахборот хизмати қайд этишича, кейинги йилларда Арманистон ҳудудида зарарланган ўчоқлар сони тобора ортиб бормоқда.

    Фото: AgroXXI

    Фото: AgroXXI

    Арарат водийси — Арманистондаги энг йирик мева ва узумчилик маркази ҳисобланади. 2000 йилларгача ҳам бу ҳудудга филлоксеранинг «қадами» етмаган эди. Аммо бир неча йил олдин ҳашаротларнинг кейинчалик зарарланган майдонлар кенгайишига сабаб бўлган илк катта манбаси аниқланди. Ҳозиргача уларни узил-кесил йўқ қилишнинг чораси топилмагани фермер ва деҳқонлар хавотирини янада оширмоқда.

    «Забт этилган» ҳудудлар

    Филлоксера «даҳшати»ни тўлиқроқ тасаввур қилиш учун айрим маълумотларга тўхталиб ўцак. Ушбу офатнинг «ватани» — Шимолий Америка. Биринчи бор 1854 йилда Аза Фитч томонидан аниқланган. Европа ва Ўрта ер денгизи ўсимликлар карантини ва ҳимояси (ЕКОЗР) ташкилоти маълумотига кўра, бугунги кунда дунёнинг 59 та мамлакатида тарқалган.

    Ҳашаротлар сўнгги 20-30 йил давомида Европа давлатларидаги 60 миллион гектарга яқин токзорлар қуришига сабаб бўлди. Ўз вақтида, филлоксера «босқини» Франция иқтисодиётига жуда катта «зарба» берган. Масалан, ХХ аср бошларида ушбу мамлакатдаги 2,5 миллион гектар узум майдони кушандалар дастидан тўлиқ йўқотилган ёки вайронага айланган. Маълумотларга қараганда, фаранглар юрти 1888 йилда 10 миллиард, 1894 йилда эса 20 миллиард франк миқдорида зарар кўрган. Умуман, филлоксера ўзи «забт этган» ҳудудлардаги жами 6,5 миллион гектар узумзорни кунпаякун қилган.

    Жуфтсиз кўпаювчи «жаллод»

    Ток «жаллоди» ўзи учун қулай, яъни нам иқлим шароитида бемалол ривожланади ҳамда партеногенетик усулда — урғочилари эркак ҳашаротлар билан қўшилмасдан яхши кўпаяди. Филлоксера сўрувчи ҳашоратлар гуруҳига киради ва фақат токда яшайди. Ток навларининг зараркунанда тушган жойларида чириш ва тўқималарда емирилиш бошланади, сўнгра илдизлар қурийди. Ҳашарот зарарлаган ток тупларининг ўсиши ва ҳосилдорлиги кескин камаяди, бир неча йилдан сўнг бутунлай яроқсиз ҳолга келади.

    Филлоксера овалсимон шаклда, танаси сарғиш-яшил рангда, узунлиги 0,8—1,2 миллиметр бўлади. Шу боис уни оддий кўз билан пайқаш қийин. Ҳашаротнинг икки хил тури бор: бири кўпроқ ток илдизлари ҳамда узум тупининг ер ости поясида «умргузаронлик» қилса, бошқаси ток барги, баъзан япроқ банди ёки қаламчасида ҳаёт кечиради. Баргсевар тури Европа минтақасидан келтирилган узум навларига хавф солмайди, улар асосан Шимолий Америка навлари ёки улар билан чатишган дурагайларини «хуш кўради».

    Зарарланган ҳудудларда ток фақат ёввойи токка пайванд қилинган ҳолда экилади ҳамда бир йилда 20 мартадан — 50-60 мартагача кимёвий кураш олиб борилади. Бу эса, ўз-ўзидан узумнинг таъми ва сифатига таъсир этмай қолмайди.

    Ўзбекистон хавфдан ҳоли, бироқ...

    Ўзбекистон филлоксера «ҳужуми»га учрамаган камсонли давлатлардан ҳисобланади. Аммо бу, асло — хавотирга ўрин йўқ, дегани эмас. «Душман» исталган пайтда маҳаллий узумзорларимизга ҳам «таҳдид» солиши мумкин. Бу эса ушбу офат кириб келишининг олдини олишга қаратилган комплекс чора-тадбирларни мунтазам амалга ошириб боришни тақозо этади.

    Энг аввало, филлоксера тарқалган мамлакатлардан ток кўчати ва қаламчаларини келтириб экиш мумкин эмаслигини деҳқон ва фермерларимиз, тадбиркорлар яхши билиши шарт. Айни пайтда, ватандошларимиз четдан қўл юки орқали ток кўчати олиб келиниши мамлакатимиздаги бебаҳо узум навларининг йўқотилишига, умуман — миллий узумчилик саноатининг инқирозига сабаб бўлиши мумкинлигини унутмаслиги лозим.

    Ўз навбатида, юртимиздаги барча боғбон, фермер ва деҳқонлар, иссиқхона ҳамда томорқа ер эгаларидан узумзорларда ток кушандаси — филлоксералар пайдо бўлганидан огоҳ этувчи шубҳали белги-ишораларни пайқаганда зудлик билан ҳудудий карантин инспекцияларига хабар беришларини сўраб қоламиз.

    Хулоса қилиб айтганда, нафақат тиббиёт, балки ўсимликлар ҳимоясида ҳам донишмандларимиз томонидан айтилган бебаҳо ҳикматни унутмаслик керак: «Касални даволашдан кўра, уни олдини олиш осонроқ».

    30.07.2019, 17:10   Изоҳ (0)   35967
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Оққонга чалинган болажонлар яхши инсонлар кўмагига муҳтож

    30.07.2019, 16:35

    Ниғматилла Йўлдошев, Пўлат Бобожонов, Алишер Шодмонов, Русланбек Давлетов Оҳангаронда оммавий қабул ўтказди (фото)

    30.07.2019, 15:16

    Туркиянинг йирик сайёҳлик фирмалари вакиллари Хоразмга келди

    30.07.2019, 15:05

    Касби туман ҳокимлиги «қовун туширди»: Вазирлик томонидан айбдорга чиқарилган ИИБ бошлиғини «оппоқ» қилишга уринди

    30.07.2019, 14:50

    Ўзбекистонда ишсизлик даражаси 9,1 фоизни ташкил этди

    30.07.2019, 14:36

    Самарқандда светофорнинг тақиқловчи чироғига ўтмоқчи бўлган Captiva мудҳиш ЙТҲ содир этди (видео)

    30.07.2019, 14:24
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Микрокредитбанк” АТБ IX Германия-Ўзбекистон бизнес форуми доирасида ОДДО БҲФ банк билан 50 миллион долларлик шартнома имзолади


    “Wyndham Garden Чарвак” курорт мажмуаси қурилиши қандай кечаётганини кўрсатди


    “S&P” Ўзбекистон Миллий Банкининг рейтинг прогнозини “ижобий”га кўтарди 


    BYD Astana Motors расмий дилерлик тармоғи Тошкентдаги барча бешта дилерлик марказида "Бест Буй Дай" тадбирини ўтказади


    Анорбанк ва Beelab Ўзбекистон рақамли банкинг бозорида ҳамкорлик ўрнатди


     Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам 


    American University of Technology (AUT)  28 июнь - Очиқ эшиклар кунига таклиф этади


    Click & Смарт Business (собиқ УЗКАССА): бизнес муваффақияти ва мижозлар қулайлиги учун ҳамкорлик


    Тошкент ва Бангкок ўртасида тўғридан-тўғри авиақатнов: Centrum Air янги халқаро йўналишни ишга туширади 


    Савдо, финтех ва “яшил” лойиҳалар: Octobank Хитой билан ҳамкорликни қандай йўлга қўймоқда


    BI Group ва Асакабанк Ўзбекистонда тижорат кўчмас мулки учун бизнес ипотекасини ишга туширди


    Тошкент шаҳар ҳокимлиги кўмагида 2025 йил 2-4 октябрь кунлари CAEx HoReCa & UzFPT кўргазмаси бўлиб ўтади


    “Kia Го!”: Kia Sonet эгаларининг учрашуви – йил давомида бирга


    Оқтепа Лаваш “Калмар ўйини” асосида Далгона Боксини чиқарди


    Маркет Yandex Go Самарқандда ишга тушди

     

    Тавсия этамиз

    НАТО тарихи – дунёдаги энг қудратли ҳарбий ташкилотнинг обрўси пасаймоқдами?

    26 июн, 20:31
    Audio Icon

    Жой ҳаммага етарди: Жеймс Кемеронга кўра, “Титаник” йўловчиларининг омон қолиш имконияти бўлган

    25 июн, 23:50

    “Трампнинг Титаниги тўхтайди” — Эрон элчиси

    25 июн, 13:39

    АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий базалари сони нечта ва қаерда жойлашган?

    24 июн, 19:05
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Lego компанияси “Махфий ҳужжатлар” сериали асосида янги тўплам тақдим этади

    Қўзиқорин | 27 июн, 11:46

    Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам

    Реклама | 27 июн, 10:30

    “Маҳалла сервис” компаниялари ходимларининг даромади энди солиққа тортилмайди

    Ўзбекистон | 27 июн, 11:41

    Таиланд каннабис учун жиноий жавобгарлик жорий қилмоқчи

    Дунё | 27 июн, 11:26

    Pagani ва Bulgari ҳамкорликда олмос билан безатилган гиперкар яратди

    Лайфстайл | 27 июн, 10:59

    “Исроил билан урушдан кўрилган зарар жиддий” — Эрон ташқи ишлар вазири

    Дунё | 27 июн, 10:46

    Ўзбекистонда ортиқча ундирилган солиқларни келгуси тўловлар ҳисобига киритиш муддати қисқартирилди  

    Ўзбекистон | 27 июн, 10:37

    Саёҳатни қулай ва хотиржам ўтказишга ёрдам берадиган маслаҳатлар

    Маслаҳатлар | 27 июн, 10:34

    Арманистон КХШТдан бутунлай чиқиш билан таҳдид қилди

    Дунё | 27 июн, 10:15
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.