«Ҳаққимизни кимдан сўрайлик?» Самарқанднинг қишлоқ ҳудудларида электр таъминоти узиб қўйилмоқда, бундан деҳқонлар зарар кўрмоқда

«Дарё»даги маълумотларга қараганда, Самарқанд вилоятининг баъзи туманларида охирги кунларда мунтазам равишда электр таъминоти узиб қўйилмоқда. Суткасига соатлаб чироқ бўлмаслиги оддий фуқаролардан ташқари, бизнесга, деҳқончиликка зарар келтирмоқда. Шунингдек, республиканинг бошқа минтақаларида, жумладан, Қорақалпоғистон Республикасида электр узилишлари мунтазам тус олмоқда. «Дарё» бошқа вилоятлардаги вазиятни ўрганишда давом этмоқда.

Бевосита мана шундай узилишлардан жабр чекаётган туманда истиқомат қилувчи блогер Ғайрат Йўлдошнинг «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ раҳбариятига мурожаати таҳририятга келиб тушди. Уни қуйида эълон қиламиз.

«Дарё» очиқ минбар сифатида барчага фикр айтиш майдончаси бўлишга тайёр. Қуйида келтирилган фикрларга ўқувчилардан ҳам, аҳолини электр энергияси билан таъминловчи ташкилотлардан ҳам муносабат кутиб қоламиз.

«Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ раиси Улуғбек Мустафоевга очиқ хат

Ҳурматли раис, ҳар ҳолда адашмасам мансабингиз шундай, сиз кундалик ҳаётингизда эрталаб нонушта, тушда тушлик, кечки пайт кечки овқат тановул қиляпсизми? Албатта қиляпсиз.

Қачон бўлса ҳам овқатланаётганингизда тахмин қилиб биламан, Ўзбекистондаги миллионлаб инсонларнинг дастурхонидан фарқли равишда, сизнинг дастурхонингиз турли ноз-неъматларга, мева ва сабзавотларнинг сархил ва энг сараланганлари билан тўла бўлади. Ана ўшандай ҳолатда сиз дастурхонингиздаги ноз-неъматларни, мева ва сабзавотларни тановул қилаётганингизда ҳеч «шу ноз-неъматлар, мева ва сабзавотлар етиштирилгунча кимларнинг меҳнати сингган, қўли қадоқ бўлган, бели майишган», деб ўйлаб кўрганмисиз? Ўша мева ва сабзавотлар қандай шароитда, қандай тупроқда етиштирилганини, қандай суғорилиши ҳақида-чи, ҳеч ўйлаб кўрганмисиз? Катта эҳтимол билан айтаман, сиз буларни ўйлаб кўрмайсиз. Олдингизга қўйилган ноз-неъматларни мақтаб ейишни биласиз холос. Аммо улар учун ким ишлаяпти, қандай шароитда ишлаяпти, қандай суғоряпти, қандай заҳмат чекяпти, булар сизга қизиқ эмас. Ҳозирги ҳолатингиз «бели оғримаганнинг нон ейиши»га ўхшайди.

Деҳқон бобо, сиз истеъмол қилаётган ноз-неъматлар, мева ва сабзавотларнинг уруғини эрта баҳорда ерга қадар экан, унинг асосий ташвиши ва ўй-хаёли баҳорги ёғингарчиликнинг етарли бўлиши, ёзда ҳаммага сув керак бўлганда ўзига ҳам сувнинг навбати етиб, экинларини вақтида суғоришни ўйлайди. Чунки деҳқончиликда асосий масала суғориш ҳисобланади. Экин вақтида суғорилса, қолган ишлар сал чала қолса ҳам ҳосил олиш мумкин. Экинга ишлов бериш, кимёвий ва маҳаллий ўғитларни вақтида солиш ишлари минг зўр бажарилмасин, экин вақтида суғорилмаса, ҳаммаси бекор. Шундай экан, экин учун биринчи даражали муҳим нарса бу вақтида суғоришдир.

Балки биларсиз, балки билмассиз, Ўзбекистонимиздаги маълум ҳудудларда маълум ерлар насослар ёрдамида суғорилади. Ана шундай ҳудудларда яшаётган, деҳқончилик қилаётган одамларнинг ёзда ўз экинларини, мевазор боғларини, узумзорларини қандай азоб билан суғоришларини сиз билмассиз, аммо мен яхши биламан. Чунки ана шундай ҳудудлардан бирида туғилдим ва бугун ҳам яшаяпман.

Мен туғилиб ўсган Ургут тумани ана шундай ҳудудлардан бири ҳисобланади. Бу туманнинг тоғолди ҳудудлари, қир-адирларидаги узумзор боғлар Зарафшон дарёсидан сув оладиган Дарғом каналидан асосан насослар ёрдамида суғорилади. Бизнинг қишлоқ аҳолиси кетма-кет тўртта насосда сув чиқариб келиб боғларини суғорса, ёнимиздаги Ғўс қишлоғи кетма-кет олтита насос ёрдамида сув чиқариб бориб, узумзор боғларини суғоради. Юқорида ҳам ёздим, саратон иссиғида деҳқон учун ҳар қандай экинни ёки мева-сабзавотни етиштиришда суғориш муҳим иш. Бир марта ўз вақтида қуйилмаган сув бутун ҳосилнинг нобуд бўлишига ва Худодан ҳосилига барака сўраб ўтирган деҳқоннинг уйи куйиб кетишига сабаб бўлиши мумкин. Узумзорлар ҳам шунақа. Айни ҳозир, июль ойининг охиригача ёзнинг ғўроб сувини ичмаган узумзор боғларнинг ҳосили қовжираб қуриб қолади ва деҳқон ҳеч нарсасиз қолади.

Шу учун ҳозир туманимизда айни узумзор боғларни суғориш авжида. Аммо ҳали насос куйган, ҳали яна нимадир бўлган, шунча муаммо етмагандай, мана бир неча кундан бери туманимизда суткада 2–3 марта 4–5 соатлаб чироқ Самарқанддан, вилоят ҳудудий электр тармоқлари корхонаси томонидан ўчирилиб қўйилмоқда (бу ҳақда гапирган Ургут туман ЭТК ходимининг аудиоёзуви бор). Кеча шу масалада Самарқанд вилоят ҳудудий ЭТК га қўнғироқ қилсам, мутасаддиларидан бири вилоят бўйлаб туманларда чироқ ўчириш Тошкентдан, «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ бош офисидан буюрилаётганини ва улар буйруқни бажараётганларини айтди (бу ҳақда ҳам аудиоёзув бор).

Унинг гапидан кейин тахмин қилдимки, бутун Ўзбекистон бўйлаб чироқ ўчириш буйруғи сиз раислик қилаётган «Ҳудудий электр тармоқлари» АЖ томонидан берилади.

Юқорида асосан ўзим яшаётган Ургут туманидаги шўринг қурғур деҳқонларининг аҳволини ёздим, лекин насос билан сув чиқариб деҳқончилик қиладиган деҳқонлар мамлакатимизнинг ҳамма ҳудудларида бор. Қолаверса, чироқ ўчишидан ҳамма зарар қиляпти, азоб тортяпти. Кеча соат 17:00 ларда ўчиришганидан кейин соат нечада ёқишган билмайман. Ярим кечаси, соат 01:00 ларда ҳали ёнмаган эди. Эрталаб маҳалламдаги дўконга кирсам, «ака, буни қаранг», деб қолишди. Қарасам, музқаймоқ эриб, оқиб, чироқ ёнгандан кейин яхлит бир муз бўлак ҳолига келган. Музлаткичдаги гўшт маҳсулотлари ҳидланиб қолган. Бунинг зарарини ким тўлайди?

Нима қилайлик, жаноб? Дардимизни кимга айтайлик? Ҳаққимизни кимдан сўрайлик?

Жаноб раис, мен ҳозир сизга «мамлакатдаги ислоҳотлар самараси» ҳақида ваъз ўқимайман. Шунчаки талаб қиламан: одамлар чироқ учун пул тўлаяптими, сизнинг ҳам, қўлингиз остидаги ходимларингизнинг ҳам аҳолининг ҳам, фермернинг ҳам, тадбиркорнинг ҳам чироғини бир дақиқага бўлсин ўчиришга мутлақо ҳақларинг йўқ. Чироқ пулини бермай юрганлар борми, уларга чора кўринг. Симёғочлар, нимстанциялар эскиргани туфайли йўқотиш кўп бўляптими, унда уларни янгиланг, зеро 26 йилдан бери оддий аҳоли эмас, энергетика тизими эскирган симёғочлар ва нимстанцияларни алмаштирмай келган. Нима қилсангиз қилинг, аммо аҳолининг чироғини ўчирманг. Деҳқон ва фермерларнинг уйини куйдирманг.

Агар айб сизда бўлмаса, буйруқ бошқа инстанциялардан келаётган бўлса, ёки бунга жиддий техник ва молиявий сабаблар бўлса, жим турманг, тушунтириш ўтказинг, баёнот беринг, аҳолини олдиндан огоҳлантиринг. Ҳозиргидай индамай чироқни ўчиравериш оддий фуқаролар юзига оёқ босишдир.

Сизга сўнгги маслаҳатим, овқатланаётган пайтингизда нондан тортиб бошқа ноз-неъматлар, мева ва сабзавотларга қараб, шўринг қургур деҳқоннинг ўша нарсаларни етиштиришда, даласини суғоришда торган азоб ва заҳматларини кўз олдингизга келтиринг ва ўша ноз-неъматлар ўзича ўшандай сархил бўлиб пишиб етилмаслигини, унинг етишишида деҳқоннинг, кундузи-ку майли, тунлари уйқудан қолиб минг машаққат ва заҳмат билан қилган хизматлари катталигини ҳам ўйланг. Агар шунча гапдан кейин ҳам жойларда чироқни ўчиртиришни виждонингиз қабул қилса ўша ноз-неъматлар, мева ва сабзавотларни ҳеч нарса бўлмагандай хотиржам тановул қилаверинг. Халқ эса буёқда ноилож қолиб, сувсизликдан қовжираб қолаётган экинига қараб «Илоҳим шунча меҳнатимни куйдирган сенларни уйинг куйсин» деб ўтираверади.

Саломат бўлинг.

П.С.: Бугун эрталаб соат 07:00 ларда ўчди. Соат 13:00 ларда ёнди. Соат 15:00 дан ўтиб ўчди.

Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назарига мос келмаслиги мумкин.