Бухоро шаҳридаги 7-микрорайонда уй-жойга муҳтож фуқароларни уй-жойлар билан таъминлаш мақсадида кечаётган қурилиш-бунёдкорлик ишларидаги шошмашошарлик ва пала-партишлик борасидаги қарашлар турли ижтимоий тармоқларда тарқалган эди. Бу бевосита, йиллар давомида бошпанасиз яшаб келиб, узоқ йиллик кредит тўлови эвазига уй-жойга эга бўлган ва энди эга бўлиш истагидаги аҳоли ўртасида иккиланишларни кучайтирмай қўймади.
Ушбу масала юзасидан «Дарё» мухбири аҳолининг уй-жойга бўлган эҳтиёжини қондириш мақсадида барпо этилаётган қурилиш объектида бўлди.
Бухоро шаҳридаги Амир Темур кўчасида «Ўзшаҳарқурилишинвест» инжиниринг компанияси томонидан 10 та 7 қаватли, ҳар бири 42 та хонадонга мўлжалланган уй-жой барпо этилмоқда. Қурилишнинг назоратини инжиниринг компаниясининг вилоят бўлими амалга оширади. Қурилиш ишларининг ўз вақтида бажарилиши, сифатли олиб борилиши учун ушбу компания масъул саналади.
Ижтимоий тармоқларда кўп қаватли уйларнинг сифатсиз қурилиши борасида тарқалган муносабатлар эътирозлар кўпайиб кетишига, шунингдек, уларни қуриш жараёнида сифатсиз маҳсулот ишлатиш, нуқсони билан эгасига топшириш каби ҳолатлар борлигига шубҳани оширган.
Айниқса, цемент ва қум аралашмасидан тайёрланадиган пол қуйма (стяжка)сида сифатсиз маҳсулотларнинг ишлатилиши оқибатида унинг қўлда эзилиб кетадиган даражада қуруқ ва майин қум кўринишини ҳосил қилгани борасидаги лавҳа кишилар эътиборни тортмай қўймади.
«Дарё» мухбири ҳолатни ўрганиш юзасидан қурилиш объектида бўлиб, соҳа мутахассисларидан ушбу масалага ойдинлик ва аниқлик киритишни сўраган.
Қурилиш соҳаси мутахассисининг билдиришича, ҳамда амалда изоҳлаб кўрсатишича, цемент ва қум аралашмасидан тайёрланадиган пол қуймаси (стяжкаси) 28 кунда қотиб, қаттиқ ва мустаҳкам хусусият ҳосил қилади.
«Дарё» мухбири қурилиш ишларидаги ҳолатни видео-тасвирга туширган фуқаро билан телефон орқали суҳбатда бўлди. Фуқаро қуйидагиларни маълум қилди: — Мен ҳолатни видео-тасвирга туширганимдан олдин шаҳарнинг 7-микрорайон ҳудудида қурилиш ишларида сифатсизлик содир бўлаётгани ҳақида гап-сўзлар тарқалган эди. Синглимга тегишли уй-жойда кечаётган қурилиш ишларини нечоғли сифатлилигини кўриш мақсадида борган пайтимда ҳақиқатан ҳам аҳвол шундай ачинарли даражада эди. Мен кўрган ва гувоҳ бўлганим ҳолатни тасвирга олганман. Тасвирга олган пайтимда, агар улар таъбири билан айтганда, цемент ва қурилиш қуми аралашмаси қуймаси 28 кунда қуриганда, у лой кўринишини бериши керак эди. Аммо, у қуп-қуруқ қумдангина иборат эди. Унинг устидан қайта ишлов берилган бўлиши мумкин.
Жамоатчилик назорати сабаб қурилиш ишларидаги камчилик ва эътиборсизлик олди олинган. Камчиликлар тузатилган. Қурилиш жараёнида кўзга ташланган муаммолар айрим қурувчиларнинг ўз ишига масъулиятсизлик билан ёндашганидан келиб чиққан.
— Айни пайтда катта ва кенг ҳудудда давом этаётган қурилиш ишларига 700 нафар ишчи жалб этилган. Жами 19 гектар майдонда давом этаётган қурилиш ишлари 7 та пудрат ташкилоти томонидан олиб борилмоқда. Ҳар бир кўп қаватли уй биносида 70 нафардан ишчи ишлаяпти. Соҳа мутахассислари жалб этилган. Электрик, сантехник, гипсокартон мутахассиси, штукатуркачи, бўёқчи, бетон қуювчи, ғишт терувчи, ойна қўювчилар, эшик-деразаларни созловчилар, телефонизация ходимлари бор. Барча ишчи-ходим техник хавфсизлик назоратидан ўтказилган. Ҳар бирига мутахассислигига қараб, иш тақсимланган. Видео-тасвир тарқалгач, эртаси куни Давлат архитектура қурилиш назорати инспекцияси мутахассислари томонидан ҳолат келиб ўрганилди. Камчиликлар мавжудлиги видео-тасвирдаги даражада эмаслиги билдирилди. Кўрсатмалар берилди. Бироқ ҳеч қандай кўзбўямачилик ёки назоратсизликка йўл қўйилмаган, — деди «Ўзшаҳарқурилишинвест» инжиниринг компанияси Бухоро вилоят бўйича вакили Ҳаёт Низомов.
Билдирилишича, уй-жойга муҳтож фуқароларни яшаш жойи билан таъминлаш мақсадида тикланаётган кўп қаватли уйлардаги хоналар ичини ажратиб туришга мўлжалланган деворлар олд ва орт томондан икки қаватдан гипсокартон ҳамда орасида полиэтилен целлофан, иссиқ сақловчи ва изоляция мосламаси ўрнатилган. 2–3 хонали уйлар ҳажми 44,5 метр квадратдан 56,1 метр квадратгача. Қурилиш жараёнида зиналар атрофида қолдирилаётган оралиқ-ёриқлар мармар билан тўлдирилади. Поллар ҳам иссиқлик сақловчи ҳамда полиэтилен матолар билан ёпилади. Ҳар бир кўп қаватли уй учун 10 миллиард сўм маблағ сарфланади. Тикланаётган уйларда коммуникация тизимлари уланади. Ошхона ва ювиниш хоналари тўлиқ жиҳозлар билан таъминланади. Ичимлик суви тармоғи тортилади. Иситиш мосламаси, шунингдек, ички ва ташқи эшиклар ўрнатилади. Ички йўллари созланади.
— 2016–2018 йиллар давомида шу ҳудудда мослаштирилган тарзда 16 та кўп қаватли уйларни қуриб топширганмиз. Айни пайтда Бухоро шаҳар ҳокимлиги томонидан хонадонлар эгаларига топширилган, — деди Ҳаёт Низомов.
Қурилиши якунланиб, фуқароларга тарқатилган уй-жойларнинг аксариятига хонадон эгалари ўз уйларига кўчиб ўтмаган ва 2017 йилда топширилган бўлишига қарамай, айримлари эндигина кўчиб келган. Эътиборли жиҳати, аслида, эҳтиёжманд оилалар учун тикланган ва албатта, шундай тоифадаги аҳолига топширилган хонадонларнинг айримларида ижарачилар яшамоқда, айримлари бўм-бўш турибди.
— Биз ёш ва эҳтиёжманд оилаларга қаратилаётган эътибор учун давлатимиздан миннатдормиз. Кредит маблағларини тўлашимиз учун узоқ вақт муҳлат берилган. Аммо, қурилиш ишларидаги эътиборсизликлар сабаб уй-жойлардаги камчиликлар ҳам кам эмас. Хоналарда ўрнатилган эшиклар очилса ёпилмайди, ёпилса очилмайди, — деди фуқаро Азизбек Қурбонов, — Электр энергияси таъминотида носозликлар тез-тез учраб туради. Бир кунда уч-тўрт маротаба ўчиб-ёнишлар кузатилади.
Ҳақиқатан, хонадонларнинг ички ва ташқи эшикларида муаммолар етарлича. Айрим хонадонларда ошхона ва ювиниш хоналарида ўрнатилган сантехника жиҳозлари сифатсиз. Ҳали топширилганига бир йил тўлмай туриб, ишдан чиққан.
Кейинги хонадон эгасининг уйи кўздан кечирилганда, бир нечта ички эшикларнинг қолипидан тўлиқ кўтарилгани кузатилди.
— Уй илгариги йил топширилган бўлса-да, жорий йилнинг январь ойида кўчиб кирдик. Эшиклар аҳволини кўриб турибсиз. Муаммолар юзасидан мурожаат қилсак, сизлар қабул қилиб олгансизлар, энди бизнинг аралашишга ҳақимиз йўқ, дейишади. Иситиш тизимлари уланган, аммо уларни улаб турувчи трубалар ҳам пала-партиш қилинган. Қурувчи ишни тўлиқ бажармаган бўлса, муаммоларни ким ечади? Гўё «Онангга бор, отангга бор!», — деди фуқаро Сабоҳат Жўраева.
2016 йилдан 2018 йилгача қуриб топширилган уй-жойларда кузатув камералари умуман ишламайди. Ертўла аянчли аҳволда. Сув ва зах босган. Ёмғир суви намликнинг юқорилигини ҳамда нохуш ҳид тарқалишини таъминлаган.
— Янги уйда 2017 йил январь ойидан буён яшаяпмиз. Шошилинчда, мендан кетгунча қабилида қурилганлиги шундоқ кўриниб турибди. Муаммолар жуда кўп. Намлик боисми, деворлар сирти нураб бормоқда. Электр энергиясига уланишларда носозликлар мавжуд. Ток ўтказгичлар яроқсиз. Плинтуслар кўчган. Сантехника жиҳозлари ишдан чиққан. Жўмрак ва иситиш мосламаси, яъни котёлдан доимий сув оқиб туради. Янгисига алмаштиришга тўғри келяпти. Бу ҳам етмагандек, электр чироғининг тез-тез ўчиб туриши натижасида қиш кунлари уйлар совийди, — деди яна бир хонадон соҳибаси Шаҳриноз Қурбонова.
Уй-жойга муҳтож фуқаролар учун тикланган уй-жойларда истиқомат қила бошлаган аҳолининг аксарияти хонадонлардаги ички муаммолардан ташқари, электр энергиясининг кунида икки-уч бор таъминотдан узиб қўйилаётганини, мурожаатлар жавобсиз қолаётганини билдирди.
— Бизнинг айбимиз эҳтиёжманд оила эканлигимизми? Ахир бепул эмас, кредит маблағлари тўловини амалга ошириш эвазига яшаймиз-ку. Қурувчилар ўзларини бизнинг ўринга қўйиб кўрсалар, балки ҳақиқатни яхшироқ англаган бўларди. Балки шунда бизни ташвишлантираётган муаммоларни тушуниб етишарди, — деди исми-шарифини ошкор қилинмаслигини сўраган фуқаролардан бири.
— Тўғриси, ички эшиклардаги носозликлар, сантехника жиҳозларининг сифатсизлиги ҳақида мана энди билдиришяпти. Бизга асосий маҳсулот «Ўзшаҳарқурилишинвест» инжиниринг компанияси томонидан етказилади. Барчаси сифатдорлиги таъминланган сертификат билан келади. Биз, яъни қурилиш корхонаси вилоят бўлими шу жиҳозларни ўрнатамиз, холос. Аслида, яроқсиз аҳволга келса, бир йил ичида мурожаат этса, таъмирлаш ва созлаш ишларини амалга оширамиз. Бироқ шундай муаммоларга дуч келишаётган экан, ҳеч шубҳасиз, топширилган вақти ўтган бўлишига қарамай, имкон қадар тузатиб, созлаб берамиз. Мурожаат қилишган тақдирда ҳам ҳеч қачон рад этилмаган. Шу ўринда айтишим жоизки, ҳудуд ободончилиги ва коммунал хизматларни улаш маҳаллий ҳокимият томонидан назорат қилинади. Электр энергияси таъминотидаги узилишлар эса яхши аёнки, биз билан боғлиқ эмас, —сўзида давом этди Ҳаёт Низомов.
Шу куни «Ўзшаҳарқурилишинвест» инжиниринг компанияси Бухоро вилоят бўлими ҳамда Бухоро шаҳар ҳокимининг саноатни ривожлантириш, капитал қурилиш, коммуникациялар ва коммунал хўжалиги масалалари бўйича вакиллари томонидан ҳар бир аҳолининг шикоят ва норозилиги ўрганилиб, муаммолари бартараф этишга киришилди. Айтиш жоизки, ислоҳотларнинг амалий ижросини соҳага тегишли масъуллар етарлича таъминлаши зарур.
— Ёғингарчиликнинг кучли келиши оқибатида қатор ҳудудларда кутилмаган тўқнашувлар туфайли электр энергияси таъминотида узилишлар содир бўлди. Айниқса, уч кун сурункасига ёққан кучли ёғингарчилик ноқулай носозликларни келтириб чиқарди. Бу ҳолат Бухоро шаҳрининг 7-микрорайонида жуда кўп кузатилди. Бироқ ҳудудда сурункасига электр тармоғидан узилиш кузатилмаган. Ёғингарчилик ва юқори намлик кўтарилгач, техник-мутахассислар томонидан мазкур ҳудуддаги муаммо изчил ўрганилиб, икки кун давомида тузатиш ва созлаш ишлари амалга оширилиб, бартараф этилди, — деди Бухоро шаҳар электр тармоқлари корхонаси бош муҳандиси Маъруф Эргашев.
Замонавий турар жой бинолари қад кўтариб, салобат тўкиб турган мазкур массивнинг болалар ўйингоҳи панжара деворлар билан ажратилиб, ўралмаган. Бироқ ҳудуднинг кўп қисмида ободонлаштириш иши амалга оширилмагани, бетон ариқча (лоток)лар ва болалар ўйингоҳида чиқиндиларнинг қалашиб ётгани ҳам таъбни хира қилмай қўймайди. Бу ўз-ўзидан массивда ҳали уй-жой мулкдорлари ширкати фаолиятининг йўлга қўйилмаганини англатади. Янги қуриб топширилган кўп қаватли айрим уйлар атрофидаги ер майдонлари эътиборсизликдан сувсиз ва қаровсиз. Тикан ва бегона ўтлар босиб кетган. Дарахтларга қаралмаган. Айримлари эса фуқаролар меҳнати ва эътибори билан кўркам боғчага айланган.
Сел ёмғир таъсирида кўп қаватли уйлар олдидаги ер майдонларининг чўка бошлагани эса кейинги муаммога сабаб бўлган.
— Мен хонадоним ичидаги таъминотдан нолимайман. Муаммо туғилганда, ўз вақтида мурожаат этганман. Доим кўмак бериб, бартараф этиб кетишган. Миннатдорман. Аммо мени ўйлантирадиган ва ташвишлантирадиган муаммо, шундоқ кўп қаватли уй-жой олдидаги ер майдони кўриб турганингиздек чўккан. Бу кўнгилсиз ҳолатни келтириб чиқариши эҳтимолдан холи эмас. Тезроқ бартараф этилиши лозим, — деди фуқаро Замира Ибрагимова.
Ҳудудларда замонавий уй-жойлар қисқа муддатларда тикланиб, аҳолига топширилмоқда. Уларни одамлар сотиб олмоқда. Демак, эзгу ва хайрли ташаббуслар жараёнида кечаётган бунёдкорлик ишларига ҳар бир пудратчи ташкилот масъулият билан ёндашиши керак.
Изоҳ (0)