• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +27°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Мақсуд Асадов: «Тил — шахс камолотининг бош мезони, у шикастланса, миллат таназзулга юз тутади»

    Ўзбекистон Республиклари Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти катта илмий ходими, филология фанлари бўйича фалсафа доктори Мақсуд Асадов ижтимоий тармоқларда тил борасида бўлаётган баҳсларга муносабатини билдирди.

    Фото: «Дарё»

    Фото: «Дарё»
    Тил – миллатнинг ўтмиши, бугуни ва эртасини боғлаб турадиган мустаҳкам кўприк. У дарз кетса, исталган миллат ўзи, ўзлиги, маънавий қиёфасини буткул йўқотади. Тил – маданият, маърифат, ахлоқ, тарбия ва шахс камолотининг бош мезони. Бу мезон шикастланса, миллат таназзулга, унинг гўзал ва абадий қадриятлари йўқликка юз тутмоғи муқаррардир. Унутмайликки, инсон руҳий кечинмаларининг рангин тасвири, ўй-фикрларининг жўшқин табиати, фитрат-у фикратидаги эрк ва ҳуррият мушоҳадасининг нурли тасвири Она тилининг жозибаси, шукуҳи, сўнмас ва бетакрор қудрати орқали намоён бўлади.

    Халқлар, миллатлар, элатлар этник келиб чиқиши, шакл-у шамойили, маданияти ва тарихий ривожланиш омилларига кўра, инкор этиб бўлмас муштарак омилларга эга бўлиши мумкин. Аммо муайян бир миллатнинг, маълум бир халқнинг бу дунёда мавжудлиги, тириклиги ва яшовчанлигини кўрсатувчи ягона тиниқ кўзгу – Она тилидир. Тилга бўлган муҳаббат ҳисси, меҳр туйғуси, қондошлик сезими гўдак онг-у шуури, мурғаккина қалбига она алласи билан сингади. Дунёда бошқа бирор тушунча ёки қадрият муқаддас калима – Она сўзи билан ёнма-ён тилга олинмайди. Яъни тил – яратувчидир. Ўзбек халқининг асрлар давомида шаклланган, бугунга қадар яшаб, улуғланиб келаётган ўз миллий анъаналари, оғзаки ижод намуналари, олимларимиз томонидан тадқиқ қилинаётган тарихий, илмий, диний ва адабий манбалар ўзбек тилининг яратувчилик қудрати маҳсулидир.

    Тарих она тилига ўгай муносабатнинг, ғайри тилларга кўр-кўрона рағбат кўрсатиб, инсон ўзи сўзлаб, мулоқот қилиб турган тилнинг камситилишига кўп бор гувоҳ бўлганлиги маълум. Аммо тилнинг миллат бутунлигини таъминловчи, киши қалбида фахру ифтихор туйғусини тарбияловчи сеҳрли кучи турли даврларда унга бўлган ишонч ва эътиқодни мустаҳкамлаб келган. XIII асрда элхонийларда, XV асрда темурийлар давлати, аниқроғи, Ҳусайн Бойқаро салтанатида туркий тилнинг мавқеи давлат тили сифатида юксалгани ана шу фикрларнинг бир исботидир. 1989 йилда ўзбек тилига давлат тили мақомининг берилиши ўзбек халқининг ўзига бўлган собит ишончи, миллий ғурур ва ўзлигини қайтариш йўлидаги илк қадам эди. Орадан 2 йилча вақт ўтиб-ўтмай халққа ҳуррият ва мустақиллик шавқини улашган, ситам ва зўрлик, иштибоҳ ва мутеликдан зада бўлган эрксевар юракларга ўз тақдири учун курашиш матонатини сингдирган ҳам ана ўша – давлат тили ҳақидаги Қонун эди.

    Севимли шоиримиз Расул Ҳамзатов ниҳоятда камчилик киши сўзлашувчи авар тилининг жозибаси ҳақида ёзган шеърида «жаҳон минбаридан янграмаса-да» «Жонимга Масиҳдир онажон тилим» дея она тилининг кишига жон бахш этувчи илоҳий қудратини таърифлайди. Ўзбекистон халқ шоири Абдулла Орипов она тилининг шукуҳли навосини «булбул»нинг «каломи»га ўхшатаркан, ўз тилини камситиб унга панжа ортидан қараётган, ўзгалар тилини улуғлаб тилёғламалик қилаётган айрим кимсаларни бошқаларга тақлид қилувчи қуш – «тўти»га тенглаштирган.

    Бир неча кундан буён ижтимоий тармоқларда кенг муҳокама қилинаётган ана шундай тўтисифат «зиёлилар»нинг рус тилига давлат тили мақомини бериш ҳақидаги таклифларига шоирлар, олимлар ва кўксида ватанпарварлик, асрий қадриятларига ҳурмат ҳисси жўш урган юртдошларимиз ўз муносабатларини билдирди. Кўп миллатли, меҳридарё ва самимияти улуғ ўзбек халқи ҳамиша бошқа миллатлар ва халқлар билан елкадош, дўст-биродар бўлиб яшаган. Уларнинг тили, дини, урф-одатларини ҳурмат қилган ва бу давлат сиёсати даражасига кўтарилган. Ўзбекистон Республикаси Конституциясида, «Ўзбекистон Республикаси Давлат тили» ҳақидаги қонуннинг бир нечта моддаларида Ўзбекистон ҳудудида ўзга тилларнинг қўлланиши қонун йўли билан рағбатлантирилган. Жумладан, «Тил тўғрисида»ги қонуннинг 4-моддасида шундай ёзилган: «Ўзбекистон Республикасида давлат тилини ўрганиш учун барча фуқароларга шарт-шароит ҳамда унинг ҳудудида яшовчи миллатлар ва элатларнинг тилларига иззат-ҳурмат билан муносабатда бўлиш таъминланади, бу тилларни ривожлантириш учун шарт-шароит яратилади».

    Замонавий дунёда тил ўрганишга бўлган иштиёқ, хорижий тилларда мулоқот қилиш ва бу орқали юртимиз маданий, маънавий, илмий ҳаётида юз бераётган янгиликларни чет элларга тарғиб қилиш, ўз навбатида, жаҳонда юз бераётган илм-фан, техника ва бошқа соҳалардаги энг сўнгги кашфиётлардан хабардор бўлиш истаги айни дамда ҳар қачонгидан кучли. Бунинг учун нафақат рус ёки инглиз, балки исталган Шарқ ва Европа давлатлари тилини ўрганиш учун юртимизда кенг имкониятлар яратилган. Бу соҳада кўплаб давлат ва нодавлат таълим муассалари фаолият юритаётганлиги ҳаммага аён. Шундай экан, миллатнинг бир бутунлигини таъминлаб, унинг ёрқин маънавий қиёфасини, ўзбек халқининг ўзига хос руҳияти, азалий ва абадий қадриятлари, мустаҳкам ва синмас иродасини ўзида жонли акс эттириб турган Она тилимизга нафақат рус тили, балки бошқа ҳар қандай тилнинг давлат тили сифатида ёндош бўлишини ҳеч бир сабаб билан оқлаб бўлмайди.

    06.05.2019, 15:41   Изоҳ (0)   15290
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ичанқалъада яшовчи хиваликлар ўз уйларига пул тўлаб кирадиган бўлди

    06.05.2019, 15:33

    Андижонда Damas ва юк машинаси тўқнашиши оқибатида эр-хотин ҳалок бўлди

    06.05.2019, 15:21

    Ўзбекистон 2019 йилнинг биринчи чорагида дунёда энг кўп олтин сотган давлат бўлди

    06.05.2019, 15:10

    Шавкат Мирзиёев: Хотин-қизлар қўмитаси тасарруфида ипакдан маҳсулотлар тайёрлаш бўйича кластерлар ташкил этиш керак

    06.05.2019, 14:42

    ИИББ тошкентлик ака-ука Баҳрамовларни Сурияга жўнашга уринишда айбламоқда

    06.05.2019, 13:05

    Ўзбекистонда доллар ва евро курси қимматлашди

    06.05.2019, 12:58
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Ипотекага хонадон, совға сифатида эса — омборхона!


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам

     

    Тавсия этамиз

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12

    Patriot: Исроил воз кечган, Украина эса кўпроғига эга чиқишни истаётган ярим асpлик тизим ҳақида нималар маълум?

    8 июл, 20:45

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    “Барча заправкаларда электр қувватлагичлар ўрнатилади” — транспорт вазири Илҳом Маҳкамов

    Ўзбекистон | 12 июл, 23:27

    Ҳиндистонда россиялик аёл икки боласи билан чангалзорда яшаётгани аниқланди

    Дунё | 12 июл, 23:10

    Аббосбек Файзуллаев ва “ЦСКА” — Россия Суперкубоги соҳиби (видео)

    Спорт | 12 июл, 22:42

    Францияда Янги Каледония номли янги давлат тузиш тўғрисида битим имзоланди

    Дунё | 12 июл, 22:35

    Сунъий интеллект орқали ҳаётингизни осонлаштиришнинг 9 та усули

    Лайфстайл | 12 июл, 22:00

    Дональд Трамп Клублар ўртасидаги ЖЧ финалида қатнашади

    Спорт | 12 июл, 21:35

    АҚШда Facebook’да Трампга таҳдид қилган эркак қамоққа олинди

    Дунё | 12 июл, 21:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.