Муддатли ҳарбий хизматга навбатдаги чақирув бошланди. Дастлабки саралаш ишлари олиб борилмоқда. Хўш, ҳарбий хизматга чақирилувчиларга қўйиладиган талаблар қандай, унинг саломатлик даражаси қанақа бўлиши керак? ЎзА шу каби саволлар билан Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги марказий тиббий комиссияси раиси ўринбосари, тиббий хизмат полковниги Холёр Тоштемировга мурожаат қилди.
– Кўриклар қандай ташкил этилади?
– Муддатли ҳарбий хизматга йигитлар февраль—март ойларида чақирилади. Айни кунларда йигитлар дастлабки саралаш учун тиббий кўрикдан ўтказилмоқда. Бу ишлар жойлардаги мудофаа ишлари бўйича бўлим ва бошқармаларда тиббий комиссияларда амалга оширилмоқда. Тиббий кўриклар босқичма-босқич олиб борилади. Бирламчи кўрик мудофаа ишлари бўйича бўлимда ташкил этилади. Назорат кўриги вилоятларда доимий фаолият кўрсатадиган тиббий комиссияларда бўлиб ўтади.
– Бўлажак аскарда варикоз аниқланса-чи?
– Варикоз асосан оғир жисмоний меҳнат ва спорт билан шуғулланишдаги зўриқиш оқибатида келиб чиқади. Ҳозирги кунда унинг оёқ териости веналари кенгайиши натижасида келиб чиқадиган кўринишлари кўпроқ учрамоқда. Сурункали томир етишмовчилиги бўлса, бу йигит хизматга нолойиқ, деб топилади. Вазирлар Маҳкамасининг қарори асосидаги низомда бу қатъий белгилаб қўйилган. Варикоз сурункали томир етишмовчилигига айланмаган, кичик кўринишда учраса, йигит хизматга яроқли, деб топилади.
– Қулоқдаги нуқсонлар...
– Баъзи ҳолларда спорт билан мунтазам шуғулланиш туфайли қулоқ пардасида нуқсонлар юзага келади. Бу қулоқ супрасининг деформацияси дейилади. Бундай ҳолатлар аниқланган йигит спортнинг муайян тури бўйича разрядга эга ёки турли мусобақаларда ғолибликни қўлга киритган бўлса, натижаларни тасдиқловчи ҳужжатларни тиббий комиссияга тақдим этади. Комиссия буни инобатга олади ва уни ҳарбий хизматга лаёқатли, деб топишда бу асқотади. Баъзи болаларнинг қулоғидан йиринг оқиб юради. Вақт ўтиши билан бу тўхтайди. Ота-она ҳам, боланинг ўзи ҳам касаллик бартараф бўлди, деб ҳисоблайди. Тиббий текширув пайти бундай йигитлар билан ҳам алоҳида ишлашга тўғри келади. Комиссия кўриги пайтида барча синовлардан ўтади. Олти метрлик масофада туриб сўзлашув синови натижаси ҳам ижобий чиқади. Аммо махсус ускуналар ёрдамидаги текширишда қулоқ пардасида тешик аниқланади. Тешик ҳали битмаган ҳолатлари учрайди. Комиссия бундай йигитларни ҳам хизматга нолойиқ, деб топади. Шунингдек, судурги касаллиги билан хасталанган йигитлар ҳам ҳарбий хизматга жалб этилмайди.
– Вазн ва бўй ҳақида ҳам гапириб берсангиз.
– Муддатли ҳарбий хизматга чақирилувчининг бўйи 170 сантиметр ва ундан юқори, вазни 60 килограмм ва ундан юқори бўлиши кераклиги белгилаб қўйилган. Бу кўрсаткичдан паст бўлган ҳолларда ҳам рухсат берилмайди. Баъзан бўй ва вазнда номутаносиблик ҳолатлари ҳам учрайди. Масалан, йигитнинг бўйи белгиланган талабларга мос, аммо вазни кам бўлиши мумкин. Бундай ҳолатларда чақирув бир йилга кечиктирилади ва зарур кўрсатмалар берилади. Вазнни тиклашга тўсқинлик қилиши мумкин бўлган касалликлар ва камчиликни бартараф этиш ҳақида тушунча берилиб, мутахассислар тавсия этилади.
– Инсонда туғма хол бўлиши табиий. Бунда қандай иш тутилади?
– Текширув давомида баъзи йигитлар баданида хол аниқланади. Агар улар кичкина бўлса, зарарсиз ва касаллик ҳисобланмайди. Нисбатан катта ва бўйин қисмида, стандарт пойабзал ёки ҳарбий либос кийишга халақит берадиган, ишқаланиш натижасида турли яралар келтириб чиқариш хавфи бўлса, бундай вазиятлар ҳарбий хизматга тўсқинлик қилувчи ҳолат, деб топилади ва чақирилувчига яроқсиз, деган хулоса берилади.
– Татуировка-чи?
– Татуировка касаллик ҳисобланмайди. Соғлом йигитлар баданида ҳам татуировкалар учрайди. Уларнинг турли машҳур кишиларга тақлиди натижасида баданига татуировка чиздирганига гувоҳ бўламиз. Амалдаги низомнинг 33-моддасида бу ҳақда келтириб ўтилган. Шунга кўра, улар ҳарбий хизматга жалб қилинмайди.
– Ёш мезонлари қандай?
– Ҳарбий хизмат ёши 19 ёшдан 27 ёшгача белгиланган. Муддатли ҳарбий хизмат бир йил ва бунга 19 ёшдан 23 ёшгача бўлган йигитлар қабул қилинади. 24—27 ёшлилар сафарбарлик резервига жалб қилинади.
– Тиббий хулосадан норозилик ҳолатлари ҳам учрайди. Бундай пайтда кимга, қаерга мурожаат қилиш керак?
– Чақирилувчи туман, шаҳар тиббий комиссияси хулосасидан норози бўлса, вилоятда доимий фаолият юритувчи комиссияга мурожаат қилиши мумкин. Айни пайтда чақирув даврида муқобил тиббий комиссия ҳам ташкил этилади. Улар таркиби малакали мутахассислар билан шакллантирилган бўлади. Вилоят комиссияси хулосасидан норози бўлганлар муқобил тиббий комиссияга мурожаат қилиши мумкин. Бу комиссия хулосасидан ҳам норози бўлганлар Республика муқобил тиббий комиссиясига чиқиши белгилаб қўйилган. Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг мурожаатлари тўғрисида»ги қонуни мезонларига кўра, бевосита бизнинг марказимизга ҳам мурожаат қилиши мумкин.
Изоҳ (0)